Ảnh minh họa: The Conversation, Đại học Shegffield
Năm 2001, một nhóm chuyên gia khảo cổ đã tìm thấy hai xác ướp bên dưới nền gạch một ngôi nhà cổ trên quần đảo Hebrides, Scotland. Các xác ướp, một nam một nữ, đang nằm trong tư thế co quắp như bào thai khi được khai quật.
Dựa trên tình trạng và cấu trúc thi thể, các chuyên gia tại Đại học Manchester nhận định các xác ướp này từng ngâm trong đầm lầy suốt hàng trăm năm trước khi được trục vớt lên và cải táng bên dưới ngôi nhà cổ.
Thi thể hơn 3.000 năm tuổi tìm thấy ở Scotland đã được ướp xác bằng phương pháp tự nhiên. Ảnh: Đại học Shegffield
Việc ngâm thi thể trong môi trường có nồng độ oxy thấp và giàu axit như đầm lầy sẽ làm ức chế vi khuẩn phân hủy chất hữu cơ, giúp cho xác được bảo quản tương đối nguyên vẹn trong suốt thời gian dài. Đây được coi là một phương pháp ướp xác tự nhiên.
Ban đầu, đội khảo cổ cho rằng khu vực này chỉ chôn cất thi thể hai người Scotland bình thường, tuy nhiên, những khám phá sau đó cho thấy mọi chuyện không hề đơn giản như vậy.
"Phần xương hàm của người phụ nữ này không hề khớp với hộp sọ" - giáo sư Terry Brown từ Đại học Manchester (Anh) nhận định sau khi quan sát xác ướp nữ giới.
Sự sai lệch về mặt giải phẫu với cả hai xác ướp đã để lại một câu hỏi lớn cho đội khảo cổ, các chuyên gia buộc phải đi tìm câu trả lời thông qua phương pháp xét nghiệm ADN.
Bất ngờ thay, kết quả xét nghiệm ADN cho thấy các phần xương này không thuộc về cùng một người.
Phát hiện có một không hai
Mẫu ADN từ xương hàm, hộp sọ, cánh tay và chân của xác ướp nữ giới cho thấy đây hoàn toàn là bộ phận cơ thể của những người khác nhau, thậm chí còn không có bất kỳ quan hệ họ hàng nào.
Xác ướp nam giới lại có phần đầu và cổ được lắp ghép rời rạc. Một báo cáo trên tờ Journal of Archaeological Science còn cho thấy đốt sống cổ của người này có dấu hiệu của bệnh viêm khớp, nhưng dấu hiệu viêm lại đột ngột biến mất ở phần cột sống.
Những biến dạng về mặt giải phẫu cùng kết quả ADN đã vô tình "tố cáo" nguồn gốc của các xác ướp. Ảnh minh họa: The Conversation
Ở phần hộp sọ, hàm dưới của xác ướp cũng có đầy đủ răng trong khi hàm trên thì không có chiếc răng nào. Nhóm nghiên cứu kết luận hai xác ướp quái dị này đã được 'chắp vá' từ các bộ phận của 6 người khác nhau.
Đặc biệt hơn nữa là xác ướp nam giới còn được tạo ra từ những thi thể chết cách nhau hàng trăm năm và chúng chỉ được lắp ráp lại trong khoảng thời gian 1310 TCN - 1130 TCN.
Có giả thuyết cho rằng, việc lắp ráp các bộ phận khác vào thi thể hai xác ướp có thể là do những phần đó bị khuyết trong quá trình ướp xác. Giáo sư Terry Brown của Đại học Manchester phỏng đoán: "Nhiều khả năng phần đầu của một trong hai xác ướp bị mất nên họ tìm kiếm phần đó từ một thi thể khác để thay thế".
Xác ướp này vẫn còn tương đối nguyên vẹn nhờ quy trình ướp xác công phu. Ảnh: Internet
Trong khi đó, giáo sư Mike Parker Pearson của Đại học Shegffield lại cho rằng những bộ xương này được sử dụng cho mục đích nghi lễ. Không loại trừ khả năng người dân địa phương sáp nhập các hài cốt thành một bộ xương chung để đại diện cho một ngôi làng hay một cộng đồng người.
Tới nay vẫn chưa có lời giải chính xác cho phong tục mai táng kỳ quái này nhưng nhiều tờ báo lớn như National Geographic hay Live Science đã gọi các phát hiện khảo cổ này là "xác ướp Frankenstein" (quái vật trong tiểu thuyết Frankenstein là một con người được tạo ra từ những bộ phận khác nhau của các thi thể).
Chia sẻ trên tờ Live Science, giáo sư Parker Pearson khẳng định công trình khảo cổ này đã làm thay đổi hoàn toàn quan niệm về công nghệ ướp xác tại Scotland - vấn đề vốn không được quan tâm trước đây. Tính đến năm 2013 thì quần đảo Hebrides vẫn là địa điểm duy nhất trên phạm vi Vương quốc Liên hiệp Anh và Bắc Ireland từng tìm thấy một xác ướp tiền sử.
Bài viết tham khảo từ National Geographic