Sáng 28-11, ông Huỳnh Văn Nén - “người tù thế kỷ” bị kết hai án giết người vừa mới được tại ngoại sau 17 năm năm tháng năm ngày ngồi tù - nhận tin đến trụ sở UBND thị trấn Tân Minh (Hàm Tân, Bình Thuận) gấp.
Ông Nén chỉ được thông báo rằng các cơ quan tố tụng tỉnh Bình Thuận muốn gặp mặt chứ không hề biết giây phút quan trọng của số phận mình sắp diễn ra.
Chính thức tự do sau gần 18 năm ngồi tù
Được bố trí ngồi đối diện với lãnh đạo Cơ quan CSĐT, VKSND và TAND tỉnh Bình Thuận, hai bàn tay của “người tù thế kỷ” bám chặt cạnh bàn run rẩy liên hồi.
Đại tá Phạm Thật, Thủ trưởng Cơ quan CSĐT, Phó Giám đốc Công an tỉnh Bình Thuận, sau khi giới thiệu những người tham dự đã đứng lên công bố quyết định đình chỉ bị can do hành vi của ông Huỳnh Văn Nén không cấu thành tội phạm giết người, cướp tài sản.
Như vậy, bắt đầu từ lúc 9 giờ 30 ngày 28-11, công dân Huỳnh Văn Nén đã chính thức tự do sau gần 18 năm là bị án mang trên vai án chung thân về tội giết người.
Không thể nói nên lời, ông Nén ngồi lặng người trên ghế rồi sau đó luống cuống đứng lên nhận quyết định từ tay Đại tá Phạm Thật.
Không khí buổi công bố trở nên nhẹ nhàng hơn khi ông phó viện trưởng VKSND tỉnh Bình Thuận tươi cười đến bắt tay chia sẻ với ông Nén và ông Biện Văn Hoan, Phó Chánh án TAND tỉnh Bình Thuận, thân mật hướng dẫn tỉ mỉ cho ông Nén làm đơn yêu cầu bồi thường oan.
Sau khi bàn bạc, TAND tỉnh Bình Thuận và gia đình ông Huỳnh Văn Nén đã thống nhất sáng 3-12, TAND tỉnh sẽ tiến hành xin lỗi công khai ông Huỳnh Văn Nén tại trụ sở UBND thị trấn Tân Minh.
Sau đó TAND tỉnh Bình Thuận cũng sẽ đăng báo công khai xin lỗi, khôi phục danh dự cho công dân Huỳnh Văn Nén.
Ngày tái sinh hạnh phúc
Ngồi uống cà phê với chúng tôi sau khi kết thúc buổi công bố, ông Nén cười rất tươi. “Hôm nay giống như mình được sinh ra lần thứ hai, cởi bỏ hết những mặc cảm của một kẻ từng bị kết tội hai án giết người” - ông Nén nói.
Mua cặp nhựa bỏ quyết định đình chỉ bị can vào cẩn thận rồi ngồi chưa nóng chỗ, ông Nén đã vội cáo từ để chạy ra chợ Tân Minh nơi vợ ông đang bán gánh bánh canh để thông báo cho vợ mừng.
Nhìn cái dáng liêu xiêu, đầu trần giữa nắng, đi như chạy của ông Nén, ai thấy cũng thương.
Ông Nguyễn Thận, nguyên Chủ tịch UBND xã Tân Minh, nguyên Phó Chủ tịch UBMT huyện Hàm Tân, người có hơn chục năm tự nguyện bỏ công sức, tiền bạc đi kêu oan cho ông Nén, nói: “Chưa bao giờ tôi thấy vui như hôm nay.
Vậy là cả hai vụ án mà Nén và chín người trong gia đình vợ Nén bị kết án đã được xác định oan sai.
Tôi mãn nguyện lắm nhưng sẽ mãn nguyện hơn nếu hung thủ thực sự của cả hai vụ án được cơ quan điều tra phát hiện, bắt giữ và truy tố trước pháp luật”.
Từ trong rẫy nghe tin ông Nén được đình chỉ điều tra, anh Nguyễn Phúc Thành vội lên xe máy chạy về nhưng không kịp.
Anh Thành chính là người viết đơn tố cáo hai người bạn của mình là Nguyễn Thọ và Hồ Văn Việt mới thực sự là hung thủ giết chết bà Bông để cướp vàng, còn ông Nén bị oan.
Cụ thể, ngày 2-9-2000, anh Thành (lúc đó đang thụ án về tội cố ý gây thương tích tại trại giam Sông Cái ở Ninh Thuận) nghe tin ông Nén đã bị kết án chung thân trong vụ giết bà Bông.
Lập tức Thành xin giấy bút viết ngay đơn tố giác gửi ban giám thị trại giam. Tuy nhiên, những tình tiết cực kỳ quan trọng giúp giải oan cho ông Nén từ 15 năm trước - khi ông mới bị giam hơn hai năm - đã không được CQĐT xác minh làm rõ vì cho rằng không có căn cứ.
Sau này Việt đã chết vì bệnh nan y, còn Thọ bỏ đi biệt xứ.
Anh Thành cười nói lớn: “Tui nói rồi mà, ông Nén bị oan chắc luôn! Nếu tui tố cáo sai đã bị xử lý rồi. Nhưng tố cáo đúng mà không chịu làm tới nơi tới chốn.
Mừng lắm, mừng vì mình đã làm đúng lương tâm, mừng cho gia đình dượng Nén từ nay đã được đoàn tụ mãi mãi rồi”.
Anh Thành khẳng định như đinh đóng cột rằng dứt khoát ngày 3-12 tới sẽ nghỉ không đi làm để đến coi TAND tỉnh Bình Thuận xin lỗi vì đã kết án oan ông Nén.
* * *
Sáng qua, gánh bánh canh của bà Cẩm vợ ông Nén không hiểu sao bán hết rất nhanh. Hai vợ chồng gồng gánh dắt díu nhau về ngôi nhà gạch nhỏ đỏ chót do không có tiền mua xi măng tô để ôm mấy đứa con cùng khóc.
Ừ, khóc cũng phải thôi. Khóc để mừng ngày chính thức tự do, ngày được xem là một công dân đàng hoàng sau gần 18 năm bị xem là một hung thủ giết người, cướp của.
Mừng cho gia đình công dân Huỳnh Văn Nén!
Niềm vui của các luật sư đồng hành cùng ông Nén
Luật sư BÙI ĐỨC TRƯỜNG, Đoàn Luật sư TP.HCM:
Niềm vui không tả xiết!
Năm 2004, khi Tòa Phúc thẩm TAND Tối cao hủy án sơ thẩm, trả hồ sơ để điều tra từ đầu vụ án “vườn điều”, tôi cùng hai luật sư (LS) Phạm Hồng Hải và Trần Vũ Hải đã nhận bào chữa miễn phí cho các bị cáo. Là người đầu tiên tiếp xúc với ông Nén trong trại giam dù chỉ với mục đích thông báo về việc có ba LS tham gia nhưng tôi đã bị ám ảnh bởi ánh mắt của ông. Duyên số lại gặp ông trong vụ án bà Bông khi gia đình ông Nén nhờ tôi cùng với sáu LS khác tham gia. Tôi có tham dự buổi hỏi cung đầu tiên với LS Trần Văn Đạt. Hôm ấy vừa nhìn thấy tôi, ông Nén đã nhận ra ngay dù hơn 10 năm không gặp…
Luật sư TRẦN VŨ HẢI, Đoàn Luật sư TP Hà Nội:
Đình chỉ là điều tất yếu!
Tôi cho rằng việc Công an tỉnh Bình Thuận đình chỉ điều tra ông Nén là điều tất yếu vì thực sự ông Nén không có tội. Đáng ra ông phải được minh oan sớm hơn nhiều nhưng dù sao cũng hoan nghênh tinh thần cầu thị của các cơ quan tố tụng.
11 năm tham gia hai vụ đại oan của ông Nén, tôi nghĩ các nhà lịch sử pháp luật cần phân tích, mổ xẻ kỹ nguyên nhân vì sao có hiện tượng lạ lùng đến thế. Lẽ ra ngay từ vụ án “vườn điều”, người ta phải đặt ra vấn đề giải oan với vụ án này vì nó đều là hậu quả của những việc làm trái pháp luật của CQĐT...
Luật sư BÙI QUANG NGHIÊM, Đoàn Luật sư TP.HCM:
Công sức của nhiều người
Như vậy sau 17 năm năm tháng năm ngày ngồi tù, ông Nén mới được trả lại quyền công dân. Đó là điều tuyệt vời nhất trong đời làm LS của tôi. Nhưng tôi muốn nhấn mạnh rằng thắng lợi này không chỉ có công sức của các LS mà của cả các cơ quan báo chí và nhiều nhất là những người thân của ông Nén, gồm cả ông Thận và nhân chứng Nguyễn Phúc Thành. Chính họ đã truyền niềm tin và sức mạnh cho các LS đấu tranh bảo vệ cho ông Nén và công lý. Tôi chỉ tham gia trong vụ án liên quan đến bà Bông nhưng ấn tượng với người đàn ông bị oan xuyên thế kỷ ấy không bao giờ quên.
Luật sư TRẦN VĂN ĐẠT, Đoàn Luật sư tỉnh Bình Thuận:
Xin chúc mừng công dân Huỳnh Văn Nén!
Ngay từ đầu khi tiếp xúc với ông Nén trong trại giam tôi đã có niềm tin nội tâm rằng ông bị oan. Là người sống và hành nghề chủ yếu ở Bình Thuận, tôi hiểu nỗi đau mà gia đình cũng như bản thân ông Nén phải chịu là rất lớn. Sau khi ông được tại ngoại để chữa bệnh, tôi cũng có hai lần gặp gỡ động viên ông vượt qua khó khăn. Nay kết quả đã đến, không biết nói gì hơn ngoài niềm vui chia sẻ cùng ông.
Luật sư Nguyễn Văn Quynh, Đoàn Luật sư TP.Hà Nội:
Cầu mong mọi điều tốt đẹp đến với ông Nén!
Khi xảy ra vụ án “Vườn điều”, tôi có may mắn được biết ông vì lúc đó tôi là học trò của LS Phạm Hồng Hải. Khi đó, các LS đã gửi kiến nghị cho rằng ngoài việc bị oan trong vụ “Vườn điều”, ông Nén cũng không thể là thủ phạm giết bà Bông. Các LS còn gặp trực tiếp VKSND tối cao để trình bày và cung cấp chứng cứ về việc này, nhưng tất cả rơi vào im lặng.
Hơn một năm qua, tôi cùng các LS liên tục viết kiến nghị yêu cầu đình chỉ ông Nén. Những nỗ lực ấy đã có kết quả. Chúc mừng ông Nén và cầu mong mọi điều tốt đẹp sẽ đến với ông.
THANH TÙNG ghi
Đã bắt nghi phạm vụ bà Lê Thị Bông bị giết
Trao đổi với Pháp Luật TP.HCM sau buổi công bố quyết định đình chỉ, Đại tá Phạm Thật - Phó Giám đốc Công an tỉnh Bình Thuận cho biết ông thấy rất nhẹ lòng khi ký quyết định đình chỉ bị can cho ông Nén dù vụ án này trước đây ông không phụ trách.
Đại tá Thật nói vụ án giết chết bà Lê Thị Bông đêm 23-4-1998 vẫn đang được CQĐT tiến hành làm rõ. Hiện CQĐT đã bắt giữ được nghi phạm giết chết bà Bông gần 18 năm trước và đang tiếp tục điều tra, củng cố hồ sơ để xử lý.
Theo nguồn tin riêng của chúng tôi, nghi phạm bị bắt chính là Nguyễn Thọ - người đã bị anh Nguyễn Phúc Thành tố cáo. Được biết trước khi bị bắt, Thọ đã thay tên đổi họ, cưới vợ và sinh sống tại một huyện biên giới phía Tây Nam.
PHƯƠNG NAM
Cùng lúc xin lỗi cả hai vụ án oan
Chiều 28-11, PV đã gọi điện thoại trao đổi với Chánh án TAND tỉnh Bình Thuận Nguyễn Ngọc Quang liên quan đến trách nhiệm bồi thường oan đối với ông Huỳnh Văn Nén trong cả hai vụ ông bị làm oan (vụ bà Bông và vụ “vườn điều”). Ông Quang cho biết do đây là trường hợp đặc biệt và pháp luật cũng chưa có quy định rõ nên TAND tỉnh sẽ xin ý kiến của TAND Tối cao.
Qua điện thoại, ông Biện Văn Hoan, Phó Chánh án TAND tỉnh, nói vắn tắt rằng về nguyên tắc người bị oan thì sẽ được bồi thường nếu có đơn yêu cầu.
Trước mắt, thứ Năm tuần tới (ngày 3-12), TAND tỉnh sẽ tổ chức buổi xin lỗi ông Nén đối với cả hai vụ án, còn bồi thường như thế nào thì phải trao đổi với các cơ quan chuyên môn.
Ông Hoan cũng cho biết trong buổi trao quyết định đình chỉ bị can cho ông Nén sáng qua, ông đã trực tiếp đưa đơn yêu cầu bồi thường cho gia đình ông Nén và hướng dẫn cách viết đơn.
THANH TÙNG
