Việc Cục Cảnh sát Kinh tế (C46) - Bộ Công an bắt giữ ông Phan Bá Tòng, Giám đốc Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thủy sản Thiên Mã (KCN Trà Nóc, TP Cần Thơ) và bà Trần Thị Diễm, kế toán trưởng của công ty, vào ngày 31-3 một lần nữa gióng lên hồi chuông cảnh báo về tình trạng buông lỏng quản lý của các ngân hàng (NH), dễ dàng để các doanh nghiệp (DN) thủy sản ở ĐBSCL lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Công ty TNHH Xuất nhập khẩu thủy sản Thiên Mã hoạt động từ tháng 6-2005. Chỉ trong một thời gian ngắn, tên tuổi của công ty này… nổi lên như cồn.
Thậm chí, ông Tòng còn được giới kinh doanh thủy sản gọi bằng biệt danh “Tòng Thiên Mã”.
Ngoài ngôi biệt thự đắt tiền tại quận Ninh Kiều, ông Tòng còn sở hữu nhiều chiếc xe mang toàn biển số tứ quý, trong đó phải kể đến chiếc ô tô Hummer H2 biển số 3333 và chiếc Camry mang số 9999.
Chính vì thế, thông tin “Tòng Thiên Mã” bị bắt khiến nhiều người bất ngờ. Theo điều tra ban đầu, thông qua các khoản vay vốn, ông Tòng gây thiệt hại 700 tỉ đồng của các NH.
Trước ông Tòng, không ít “đại gia” thủy sản khác cũng đã “ngã ngựa” vì kinh doanh không hiệu quả nhưng thích chơi sang.
Điển hình là ông Lâm Ngọc Khuân, nguyên Chủ tịch HĐQT Công ty CP Chế biến thực phẩm Phương Nam (tỉnh Sóc Trăng).
Mặc dù làm ăn thua lỗ nhưng từ năm 2008-2011, ông Khuân đã dùng hơn 25 tỉ đồng từ tiền vay của các NH để xây tòa lâu đài bề thế.
Kết cục là sau đó, công ty vỡ nợ NH gần 800 tỉ đồng. Cùng thời điểm này, một “đại gia” thủy sản khác ở TP Cần Thơ cũng sống trong biệt thự đắt tiền, đi siêu xe biển số tứ quý, tổ chức lễ cưới cho con hoành tráng.
Mãi đến khi người bán cá tra kéo đến đòi nợ, DN của “đại gia” này tuyên bố phá sản.
Vấn đề đặt ra là cái chết của hàng loạt DN thủy sản đã để lại những thiệt hại nặng nề cho các NH do quản lý yếu kém và sự tiếp tay của cán bộ.
Điển hình, trong vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra tại Công ty CP Chế biến thực phẩm Phương Nam, do có hành vi vi phạm các quy định về cho vay trong hoạt động tín dụng, tiếp tay cho ông Khuân lừa đảo, 25 cán bộ của các NH bị tòa cấp sơ thẩm tuyên từ 2-14 năm tù.
Cà Mau là tỉnh có ngành chế biến thủy sản xuất khẩu đứng đầu cả nước với hơn 30 DN. Từ giữa năm 1999, NH Phát triển Việt Nam (VDB) Chi nhánh Minh Hải cho vay vốn, hỗ trợ DN chế biến thủy sản xuất khẩu hàng ngàn tỉ đồng.
Nhiều DN mới thành lập được ưu đãi vay vốn, từ đó “khoác áo” “đại gia” nhờ tiền vay của NH. Ông Nguyễn Hữu Thành (nguyên Tổng Giám đốc Công ty CP thực phẩm Đại Dương) là một trong số đó.
Ông Thành thành lập Công ty TNHH Thương mại và xuất khẩu Nam Thành, nổi lên là một doanh nhân thành đạt.
Nhưng chỉ sau thời gian ngắn hoạt động, Công ty Nam Thành nợ cả gốc lẫn lãi của VDB khoảng 55,5 tỉ đồng. Ông Thành và vợ đã bị bắt vì tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản.
Cũng hành vi “Lừa đảo chiếm đoạt tài sản”, cách đây gần một năm, Cơ quan CSĐT Bộ Công an cũng đã khởi tố và bắt giam đối với ông Huỳnh Minh Trung (nguyên Giám đốc Công ty TNHH Thủy sản Nhật Đức, TP Cà Mau).
Tiếp đến là hàng loạt “đại gia” xộ khám như: Trần Tấn Hải (nguyên Giám đốc Công ty TNHH Chế biến và Xuất nhập khẩu Việt Hải), Phan Minh Nhật (Phó Giám đốc Công ty TNHH Chế biến thủy sản Minh Châu), bà Đặng Thị Ngợi (Giám đốc Xí nghiệp Chế biến và Xuất nhập khẩu thủy sản Ngọc Sinh)...
Do tiếp tay cho một số DN lừa đảo, 6 cán bộ của VBD Minh Hải rơi vào vòng lao lý.
