'Lột xác' ngành công nghiệp
Thủ tướng Nga Mikhail Mishustin cho rằng, Nga cần đạt được chủ quyền công nghệ toàn diện trong tất cả các lĩnh vực, không có ngoại lệ.
"Đây là thách thức lớn cho ngành công nghiệp của chúng ta, nhưng sẽ không có chuyện chúng ta quay trở lại mô hình hoạt động dựa trên các công nghệ nhập khẩu từ nước ngoài như trước đây" - Ông Mishustin nói tại phiên họp "Sản xuất bền vững, chiến lược đổi mới" diễn ra trong khuôn khổ triển lãm công nghệ quốc tế Innoprom-2023.
Thủ tướng nhấn mạnh rằng, trong tương lai, Nga nên tự sản xuất toàn bộ dòng sản phẩm công nghệ cao của mình và xây dựng khả năng cạnh tranh mạnh mẽ. Nhiệm vụ như vậy đòi hỏi những cách tiếp cận mới và mức độ tương tác khác nhau giữa ngành khoa học, ngành công nghiệp và nhà nước.
Ông Putin đến thăm nhà máy sản xuất máy móc và thiết bị đường sắt Tulazhheldormash ở Tula, Nga. Ảnh: Sputnik
Ông Mishustin cam kết nhà nước Nga sẽ giúp các doanh nghiệp trong nước phát triển những ngách mà trước đây do các đối thủ nước ngoài nắm giữ. Thay mặt Tổng thống Vladimir Putin, ông Mishustin cho biết, chính phủ Nga đã điều chỉnh các cơ chế hiện tại, đồng thời tạo ra các cơ chế mới để hỗ trợ ngành công nghiệp.
Năm 2022, Quỹ phát triển công nghiệp đã cấp khoản vay ưu đãi cho các doanh nghiệp với số tiền kỷ lục lên tới 140 tỷ rúp. Tất cả đều nhằm mục đích phát triển và chế tạo các nguyên vật liệu/thành phần cần thiết cho sản xuất công nghiệp.
Đại nhảy vọt: Thách thức nào cần vượt qua?
Hiện tại, nhiều thiết bị và linh kiện từ các nước phương Tây đã được Nga thay thế bằng sản phẩm từ Trung Quốc nhưng điều này đang tạo ra sự phụ thuộc nhất định vào Bắc Kinh.
Chuyên gia Sergey Tsukhlo tại Viện chính sách kinh tế Gaidar cho rằng, ngoài việc hạn chế nhập khẩu từ phương Tây, Nga cần có các biện pháp thông minh để hạn chế sản phẩm thay thế từ Trung Quốc.
"Nếu nói về ngành công nghiệp ô tô, Nga cần phải đưa ra lệnh cấm hoàn toàn, ví dụ như cấm bán ô tô Trung Quốc bên ngoài các đại lý chính thức, chấm dứt hình thức nhập khẩu song song do các cá nhân hoặc các bên kinh doanh tiến hành thông qua các công ty hoặc showroom thuộc sở hữu của doanh nghiệp nước ngoài.
Nếu không, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc có thể giao dịch trực tiếp và dần chiếm lĩnh toàn bộ thị trường Nga" - Ông Tsukhlo cho hay.
Mục tiêu của ngành công nghiệp Nga sẽ gặp phải những trở ngại nhất định nhưng các chuyên gia cho rằng, Nga hoàn toàn có cơ sở tạo ra bước 'đại nhảy vọt'. Ảnh: Izvestia
Cũng theo vị chuyên gia, có một số hướng mà Nga - với tư cách là nhà xuất khẩu - có thể trở thành cái tên thu hút đối với thị trường thế giới, ví dụ như phát triển các phương tiện chuyên chở có thể tái sử dụng, các sản phẩm hóa học hữu cơ phức tạp.
Bên cạnh đó, tổ hợp công nghiệp - quân sự Nga có tiềm năng rất lớn. Ngành đóng tàu hiện đang nhận được động lực cực kỳ mạnh mẽ để phát triển. Trong lĩnh vực hạt nhân, cũng có những bước phát triển đáng chú ý về lò phản ứng an toàn.
Mikhail Chikov - Phó Giám đốc Viện Kinh tế và Quản lý - Đại học Tomsk State nhận định, kế hoạch hướng tới độc lập công nghệ của Nga sẽ gặp phải những trở ngại lớn và đòi hỏi những nguồn lực đáng kể về tài chính, trí tuệ, lao động nhằm tái cơ cấu nhiều lĩnh vực phát triển công nghiệp.
"Chúng ta không thể giành được chủ quyền công nghệ trong một sớm một chiều. Để bắt đầu, chí ít các công nghệ mới phải được tạo ra" - Ông Chikov nói, đồng thời bày tỏ quan điểm cho rằng, một trong những điểm có tiềm năng tăng trưởng là hàm lượng khoa học cao trong tổ hợp công nghiệp - quân sự Nga.
Theo ông, trong những thập kỷ tới, không chỉ Nga mà nhiều quốc gia khác sẽ đầu tư để tạo ra các loại vũ khí công nghệ cao nhất. Trong tương lai, những công nghệ quân sự này có thể hữu ích cả cho các ngành công nghiệp dân sự.
Sergey Kotik - Giám đốc phát triển của GoodsForecast cho rằng, mức tăng trưởng hiện nay của ngành công nghiệp Nga phần lớn là do đóng góp của tổ hợp công nghiệp quốc phòng. Trên thực tế, các cơ sở sản xuất lớn nhất ở Nga đều đáp ứng 100% các đơn đặt hàng của nhà nước, tỷ lệ thất nghiệp đang ở mức thấp nhất trong lịch sử.
Trong khi đó, Nga duy trì được nhu cầu sản phẩm dân dụng trong nước cao nên có cơ sở tạo ra bước nhảy vọt về chất trong điều kiện khó khăn hiện nay.
Theo ông Kotik, thế giới cũng ngày càng quan tâm đến các sản phẩm công nghiệp của Nga. Việc sử dụng và phát triển tiềm năng khoa học, công nghệ nano, sử dụng các giải pháp thông minh có thể giúp chuyển đổi chất lượng của ngành công nghiệp Nga.