Sự lo ngại của phương Tây
Tập trận Zapad 2017 chủ yếu diễn ra ở Belarus và phía Tây nước Nga - với sự tham gia của 5.500 binh sĩ Nga, 7.200 binh sĩ Belarus, cùng với khoảng 70 máy bay, 250 xe tăng, 200 hệ thống pháo binh và 10 tàu hải quân - đã gây ra mối quan ngại sâu sắc cho các thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) và một số nước láng giềng của Nga, Belarus.
Theo hãng tin AP (Mỹ), một số thành viên NATO, bao gồm các quốc gia vùng Baltic và Ba Lan, đã chỉ trích sự thiếu minh bạch về cuộc tập trận và đặt câu hỏi về ý định thực sự của Moscow.
Đặc biệt, sự hiện diện của Tổng thống Nga Vladimir Putin tại cuộc tập trận vào hôm qua, 18/9, trong vai trò Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Nga, khiến các nước Baltic thêm bất an về quy mô của sự kiện.
Ông Putin, được Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu tháp tùng đến khu vực quân sự ở Leningrad, đã thị sát nội dung tập trận mô phỏng cuộc tấn công xuyên biên giới của quân nổi dậy, trong đó máy bay nhỏ và máy bay không người lái được sử dụng để tấn công vào các mục tiêu Nga.
Bộ trưởng Quốc phòng Estonia, ông Juri Liuk nghi vấn Moscow có thể triển khai tới 100.000 quân tham gia tập trận.
Các phương tiện quân sự Nga tại cuộc tập trận Zapad ngày 18/9 (Ảnh: AP)
Các quốc gia Baltic lo ngại cuộc tập trận Zapad có thể mở ra kịch bản tấn công bất ngờ của Nga vào các nước này. Họ nói rằng, Nga có thể nhân dịp này để đặt lực lượng lớn và vĩnh viễn tại Belarus, để lại cho đất nước này mối nguy hiểm của bất kỳ cuộc đối đầu vũ trang nào có liên quan đến Moscow.
“Để lại binh sĩ và vũ khí ở Belarus có nghĩa là quân đội Nga có thể chuẩn bị căn cứ cho một cuộc tấn công lan rộng và đột ngột ngay tại biên giới NATO”, quan chức Bộ quốc phòng Litva, ông Darius Antanaitis nói với AP.
Chủ tịch Văn phòng An ninh Quốc gia Ba Lan Pawel Soloch cho biết cuộc tập trận Zapad là một cuộc kiểm tra thực lực “về khả năng của Nga trong việc tổ chức các cuộc chiến tranh toàn diện”.
“Mức độ huy động thực sự ấn tượng,” ông nói.
Tổng thống Litva Dalia Grybauskaite, người thường chỉ trích các nhà lãnh đạo Nga, nói rằng cuộc tập trận là một dấu hiệu cho thấy Điện Kremlin đang chuẩn bị cho một cuộc xung đột với NATO.
“Chúng tôi đang lo lắng về cuộc tập trận này, nó là một sự chuẩn bị cho chiến tranh với phương Tây”, bà Grybauskaite nói với các phóng viên.
Tổng thống Ukraine Petro Poroshenko thì nói rằng, cuộc tập trận Zapad 2017 dường như là một sự “chuẩn bị cho cuộc tiến công ở quy mô lục địa”.
Nga đáp trả cáo buộc
Quan hệ giữa Nga và phương Tây đã giảm xuống mức thấp nhất kể từ sau Chiến tranh Lạnh, nhất là sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014.
Cả Nga và Belarus đều nói rằng, cuộc tập trận Zapad 2017 không phải là mối nguy hiểm cho các nước láng giềng.
"Chúng tôi không đe dọa bất cứ ai", ông Oleg Voinov, cố vấn Bộ trưởng Quốc phòng Belarus, nói với các nhà báo hôm 14/9. "Chúng tôi đã chọn các căn cứ quân sự đã được di dời đáng kể khỏi biên giới với Ukraine, Ba Lan, Litva và Latvia".
Các phương tiện của quân đội Belarus chuẩn bị hôm 11/9, trước khi mở màn cuộc tập trận Zapad 2017 với quân đội Nga (Ảnh: Vayar Military Agency/AP)
Trong khi đó, ông Oleg Belokonev, Bộ trưởng Quốc phòng Belarus cho biết, cuộc tập trận bắt đầu vào đêm 14/9 với các đơn vị mô phỏng việc săn lùng và phá hủy các lực lượng trinh sát thuộc các nhóm vũ trang bất hợp pháp.
Tổng tham mưu trưởng lực lượng vũ trang Nga, ông Valery Gerasimov, đã chính thức thông báo cho NATO trước khi cuộc tập trận bắt đầu. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg trấn an các quan chức quân sự NATO ở Estonia rằng, liên minh sẽ theo dõi chặt chẽ cuộc tập trận này.
Phát ngôn viên của Tổng thống Nga, ông Dmitry Peskov cho hay Nga đã hoàn toàn cởi mở và minh bạch về sự tham gia của quân đội trong các cuộc tập trận.
Giới chuyên gia cho rằng, nỗi lo ngại về "một cuộc tấn công" của Nga đối với phương Tây là không cần thiết, vì Nga không có ý định tấn công ai.
“Những lo ngại về Zapad là quá sức. Người Nga sẽ không tìm kiếm sự đối đầu, bởi vì họ biết rằng NATO sẽ theo dõi sự kiện này chặt chẽ và chắc chắn sẽ sẵn sàng phản ứng”, ông Kestutis Girnius, nhà phân tích chính trị của Đại học Vilnius, nói.