Các nhà sản xuất xe của Trung Quốc đang đối mặt với một trong những khó khăn nhất họ từng thấy: bán xe điện cho các khách hàng tại những quốc gia sản xuất dầu mỏ.
Điều này diễn ra trong bối cảnh thị trường Trung Quốc tăng trưởng chậm lại, Mỹ đặt ra hàng rào thuế quan, và châu Âu đang mở cuộc điều tra để áp thuế. Chính vì vậy, các nhà sản xuất xe Trung Quốc coi Trung Đông là một cơ hội phát triển lớn khi thị trường xe điện nơi đây gần như chưa được khai phá.
Gian trưng bày của Chery tại Triển lãm Ô tô Quốc tế Geneva 2023. Ảnh: Dubai Cars
Tại 6 nước vùng vịnh, xe điện chỉ chiếm khoảng 0,4% thị trường. 6 nước vùng vịnh gồm Bahrain, Kuwait, Oman, Qatar, Saudi Arabia và Các Tiểu vương quốc Ả Rập Thống nhất (UAE); trong đó, Saudi Arabia và UAE là hai quốc gia sản xuất dầu lớn trên thế giới.
Với một thị trường còn nhiều tiềm năng, nhiều thương hiệu xe nổi tiếng của Trung Quốc đã đổ tới đây. Trong khi tập đoàn xe Chery lên kế hoạch cho ra mắt 2 mẫu xe hybrid, Xpeng và Zeekr đã bán xe ở Israel và đang lên kế hoạch mở rộng sang các thị trường khác, trong đó có Qatar và Bahrain.
Tuy nhiên, các thương hiệu xe Trung Quốc khi kinh doanh tại các quốc gia Tây Á nêu trên gặp phải những vấn đề lớn, từ giá nhiên liệu rất rẻ cho tới mức độ nhận diện thương hiệu thấp, bên cạnh đó là những vấn đề như thiếu hạ tầng trạm sạc và cả lo ngại liệu pin xe điện có chống chọi nổi với thời tiết nóng bức ở đây.
Giám đốc truyền thông tại Nasser Bin Khaled Automobiles, ông Ahmad Firoozi, nhận định: "Ở Trung Đông tôi nghĩ [cần cả xe xăng lẫn xe điện]. Không phải ở nơi nào xe điện cũng phù hợp. Chúng tôi có phân phối xe điện nhưng doanh số thấp và ít được quan tâm hơn".
Nasser Bin Khaled Automobiles là một đơn vị phân phối xe tại Qatar, làm việc với nhiều thương hiệu xe, trong đó có MG Motor, hay Lynk & Co (thương hiệu liên doanh Geely-Volvo).
TIỀM NĂNG PHÁT TRIỂN RẤT LỚN
Trên thực tế, nhiều nhà sản xuất dầu lớn của Trung Đông đang đưa ra những lời hứa loại bỏ nhiên liệu hóa thạch (thứ giúp nền kinh tế của họ phát triển) và chuyển sang công nghệ năng lượng xanh mà sẽ giúp thế giới giảm phát thải các-bon.
Tiêu biểu trong số đó, UAE đang đầu tư khoảng 55 tỷ USD cho tới năm 2030 để chuyển đổi chiến lược năng lượng, đồng thời đưa ra lời cam kết rằng xe điện và hybrid sẽ chiếm 50% lượng phương tiện tới năm 2050, dù hiện tại mới chỉ chiếm 4%.
Trong năm nay, Saudi Arabia cũng đã bật đèn xanh cho Ceer (thương hiệu xe điện nội địa) xây dựng một nhà máy và sẽ bắt đầu bán xe từ năm 2025. Saudi Arabia cũng đã ký một thỏa thuận trị giá tới 5,6 tỷ USD với nhà sản xuất xe Trung Quốc Human Horizons Technology, thể hiện mối quan tâm tới dòng xe cao cấp. Trong khi đó, chính phủ Abu Dhabi đã mua lại 7% cổ phần của NIO - một start-up xe điện Trung Quốc.
Ceer Motors là liên doanh giữa quỹ đầu tư nước ngoài của Saudi Arabia với Foxconn. Trong ảnh là mẫu xe ý tưởng do Foxconn phát triển, sẽ sản xuất theo yêu cầu của công ty khác.
Theo Hesham Amer, đại diện một nhà phân phối xe tại UAE mà đang làm việc với những thương hiệu như Guangzhou Automobile Group, ngay tại Trung Đông, khách hàng đang thay đổi quan điểm của mình. Họ nhận thấy xe Trung Quốc bền, đáng tin và có phục vụ nhu cầu khách hàng tương tự như xe của Đức, Mỹ, Nhật.
Cũng theo vị đại diện này, các quốc gia dầu mỏ cũng đang ủng hộ xe điện hơn. Dù giá xăng dầu ở đây vẫn rất rẻ, chỉ từ 53.000 đồng đến 57.400 đồng cho 1 gallon (1 gallon = 3,78 lít), nhưng ở một số nơi thì sở hữu xe điện vẫn có tính kinh tế hơn. Tại UAE, giá xăng rơi vào 83.500 đồng mỗi gallon, tương đương mức phí khoảng 1,2 triệu đồng để đổ đầy bình một chiếc crossover nhỏ, nhưng với xe điện cùng cỡ thì chỉ mất chưa tới 250.000 đồng để sạc đầy.
Theo Yale Zhang, giám đốc đơn vị tư vấn Autoforesight: "Trung Đông có lẽ là thị trường tiềm năng nhất với các hãng xe Trung Quốc". Tại đây, các khách hàng có điều kiện kinh tế tốt sẽ đặc biệt hứng thú với những mẫu xe điện có các công nghệ sáng tạo trên xe và có khả năng tăng tốc không kém những mẫu xe thể thao nào của Porsche.
QUÁ NÓNG
Tại đây, các nhà làm xe Trung Quốc đang tìm cách giải quyết những vấn đề mang tính đặc thù như nhiệt độ, cát và bụi. Trưởng bộ phận nghiên cứu và phát triển thương hiệu xe cao cấp Exeed thuộc Chery, ông Peter Matkin, cho biết rằng họ có một cách để kiểm tra độ bền của xe, đó là để xe ngoài trời suốt mùa hè xem môi trường tác động ra sao đến các loại vật liệu làm xe.
Ông cũng cho biết rằng có một vài mẫu xe không được chế tạo phù hợp với môi trường ở Trung Quốc nên sau thời gian dài ở ngoài môi trường thì bắt đầu kêu cót két.
Tesla từng tới Dubai để thử nghiệm sức bền của xe dưới thời tiết nắng nóng. Ảnh: Tesla
Với xe điện, nhiệt độ còn ảnh hưởng tới hiệu suất pin. Cái nóng mùa hè ở Doha (Qatar) có thể lên tới 50oC. Theo Sertac Bayhan, nhà nghiên cứu tại Việt Nghiên cứu Môi trường và Năng lượng Qatar (thuộc Đại học Hamad Bin Khalifa), khi sạc xe ở trụ 50 kW dưới nhiệt độ này, thời gian sạc sẽ không còn là 40 hay 45 phút nữa mà có thể lên tới 2 tiếng 30 phút.
Nhiệt độ môi trường cao cùng với nhu cầu bật điều hòa luôn luôn khiến cho pin chóng cạn. Một chiếc xe điện trong bài thí nghiệm của viện cho thấy quãng đường di chuyển mỗi lần sạc từ 350km trong mùa đông giảm xuống còn 200km vào mùa hè. Bên cạnh đó, pin cũng mau xuống cấp khi sử dụng ở nơi có khí hậu nóng; hiệu suất sạc - xả giảm còn 70% hoặc 75% trong 10 năm được bảo hành.
Tuy nhiên, ngay cả khi các nhà sản xuất xe có thể cải tiến kỹ thuật vượt qua trở ngại môi trường thì cũng không đồng nghĩa sẽ có được thị phần. Tại các quốc gia Trung Đông, hạ tầng trạm sạc vẫn còn kém với khoảng 900 trạm đang hoạt động. Bên cạnh đó, dù danh tiếng về chất lượng xe "Made in China" đã cải thiện, nhưng ít người ghi nhớ và nhận ra các thương hiệu xe của Trung Quốc.
Tại Triển lãm Xe hơi Quốc tế Geneva (GIMS) vừa diễn ra hồi tháng 10 tại Doha, các gian hàng của thương hiệu xe Trung Quốc thu hút nhiều sự chú ý, nhưng các thương hiệu lâu đời như Porsche hay Lamborghini mới là nơi chiếm sóng nhiều nhất.
Gian trưng bày của Lamborghini tại GIMS 2023. Ảnh: Lamborghini
Các thương hiệu phương tây cũng đang tăng cường sức mạnh của mình tại thị trường Trung Đông để cạnh tranh với các mẫu xe điện Trung Quốc.
Ông Selvin Govender là giám đốc truyền thông và kinh doanh nhà phân phối Mercedes tại Trung Đông và châu Phi, ông cho biết rằng khách hàng vẫn đặt niềm tin vào Mercedes. Doanh số xe điện của Mercedes tại UAE đã tăng trưởng 2 con số, tại Saudi Arabia là 1 con số.
Đặt góc nhìn từ phía khách tham quan sự kiện, các thương hiệu xe điện Trung Quốc gây tò mò nhưng còn cần nhiều thời gian hơn nữa để sự tò mò đó chuyển hóa thành doanh số thực tế.
Một cặp vợ chồng khoảng 30 tuổi tại Doha cho biết đang cân nhắc thay thế 1 trong 3 chiếc xe của gia đình (một chiếc Corolla, một chiếc Lexus và một chiếc Porsche) bằng một mẫu xe của Chery. Tuy nhiên, cặp vợ chồng tỏ ra lo ngại về hiệu suất pin giữa cái nóng nơi đây, và điều đó có nghĩa là họ sẽ chưa đưa ra quyết định mua xe ngay.
Hai vợ chồng cho biết: "Có lẽ khi nào tất cả mọi người đã lái xe điện thì chúng tôi sẽ nghĩ về chuyện đó".
