Trong khi Đại Sứ Quán (ĐSQ) các quốc gia là nơi để các nước quảng bá về nền kinh tế của nước mình, thì ĐSQ Triều Tiên đang phải tự kinh doanh bằng nhiều hình thức khác nhau để duy trì hoạt động.
Các cấm vận nghiêm ngặt từ Liên Hợp Quốc (LHQ) và sắc lệnh hành pháp được Tổng thống Mỹ Donald Trump kí hồi tháng 8 đã cô lập nền kinh tế của Bình Nhưỡng. Nhưng chính quyền nhà lãnh đạo Kim Jong Un vẫn còn những khoản thu ngầm khác, một trong số đó đến từ khoảng 40 ĐSQ của Triều Tiên trên khắp thế giới.
Khi Đại Sứ Quán làm kinh doanh
Trong nhiều năm qua, người dân sống tại khu dân cư nhiều lần phàn nàn về tiếng ồn phát ra từ ngôi nhà lớn, có hàng rào kín tại khu vực phía nam thành phố Sofia, thủ đô Bulgaria.
Những bữa tiệc được tổ chức ở đây vài ngày một tuần. Không hiếm các cuộc vui tới nửa đêm mới kết thúc, nhiều lần người dân xung quanh còn thấy pháo hoa được bắn từ trên mái nhà.
Trả lời New York Times (NYT), cô Bonka Nikolova, người dân sống gần đó, cho biết cô đã gọi cảnh sát, nhưng không thể làm gì được những người sống trong tòa nhà bởi họ được miễn trừ ngoại giao. Nơi đây chính là Đại Sứ Quán của Triều Tiên tại Bulgaria.
Trong hàng thập kỉ, các ĐSQ Triều Tiên trên thế giới đã dùng nhiều phương thức khác nhau để kiếm thêm thu nhập.
Đại sứ quán Triều Tiên ở Ấn Độ. Ảnh: Quora
Marcus Noland, chuyên gia nghiên cứu Triều Tiên, hiện đang là Phó chủ tịch Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nói với NYT: "Cha vợ tôi từng làm ở Đại sứ quán. Ông ấy kể lại, nhiều năm trước ở Ấn Độ, nếu muốn mua thịt bò, hãy bí mật liên hệ với ĐSQ Triều Tiên ở Delhi."
Bò được coi là loài vật linh thiêng trong Ấn Độ giáo, do đó nước này đã nghiêm cấm giết bò dưới mọi hình thức.
Do nguồn hỗ trợ tài chính không dồi dào, các ĐSQ Triều Tiên buộc phải tự tìm cách kiếm tiền hoạt động. Nếu dư dả, họ cũng phải gửi về nước cho chính phủ.
ĐSQ Triều Tiên tại các nước
NYT cho hay, bất chấp các lệnh cấm vận, năm ngoái Triều Tiên đã thu về khoảng 6,5 tỉ USD. Các chuyên gia phân tích ước lượng khoản thu từ các ĐSQ chỉ là một phần nhỏ so với các doanh nghiệp làm ăn ngầm của Triều Tiên.
Các hoạt động kinh doanh của người Triều Tiên ở nước ngoài trải dài trong nhiều lĩnh vực: từ làm vệ sĩ cho các nhà tài phiệt, lao động phổ thông tại các công trường cho tới các công ty xuất khẩu tên lửa đạn đạo và vũ khí tới các quốc gia Trung Đông, điển hình là Syria.
Trong vài trường hợp, các nhà ngoại giao cũng đóng vai trò quan trọng trong việc trao đổi hàng hóa. Ngày nay, các cấm vận đã buộc các ĐSQ Triều Tiên phải hoạt động kín đáo hơn.
Đại sứ quán Triều Tiên tại Anh. Ảnh: EPA
ĐSQ Triều Tiên ở London nằm khiêm tốn tại Ealing, một khu vực giống như vùng ngoại ô giữa lòng thành phố. Ngôi nhà gạch giống những nhà xung quanh, chỉ khác biệt bởi một dòng chữ nhỏ, khó đọc nếu đứng từ ngoài hàng rào sắt: "Nơi ở và Văn phòng Đại Sứ Quán CHDCND Triều Tiên."
Ngoài những chiếc xe hơi màu đen sang trọng đỗ trong sân, hầu như không có dấu hiệu của người sinh sống bên trong.
Ali Wiseman, một sinh viên sống cách đó hai nhà, cho biết: "Tôi chưa bao giờ nhìn thấy ai đi ra hay đi vào chỗ đó. Tôi sống ở đây đã được 1 năm rồi."
Cậu bạn cùng phòng, Rupert Thomson, chen lời: "Tôi từng thấy ba người phụ nữ làm việc trên bãi cỏ bên ngoài. Họ tìm mọi cách để tránh ánh mắt của tôi."
Muôn vàn cách kiếm tiền
Làm cách nào để ĐSQ Triều Tiên có chi phí hoạt động ở London vẫn là một bí ẩn. Kim Joo-il, một cựu lính trong quân đội Triều Tiên, chuyển tới London từ năm 2007 đưa ra giả thuyết của mình.
Theo ông Kim, ông thường thấy các nhân viên ĐSQ tại các phiên chợ trời được tổ chức ngày Chủ nhật hàng tuần.
Qua người phiên dịch, ông Kim nói với NYT: "Họ mua các loại đồ điện tử cũ, từ đồ chơi, búp bê cho tới đồ bếp núc. Một vài món đồ được sửa, vệ sinh rồi bán lại. Một số được gửi về Triều Tiên."
Ở Ba Lan, khoảng 40 doanh nghiệp có địa chỉ trùng với ĐSQ Triều Tiên ở Warsaw, bao gồm một công ty thuốc, vài công ty quảng cáo và một câu lạc bộ du thuyền. Không ai biết con số thực tế là bao nhiêu.
Tại Sofia, các tòa nhà ĐSQ Triều Tiên sở hữu chia ra làm 2 khu vực chính. Một khu hoạt động đúng với chức năng của ĐSQ. Từ bên ngoài, người qua đường có thể nhìn thấy các bức hình tên lửa Triều Tiên và Nhà lãnh đạo Kim Jong Un qua khung cửa kính.
Đại sứ quán Triều Tiên tại Sofia, Bulgaria. Ảnh: New York Times
Khu còn lại được biết đến với cái tên Khu dân cư Terra, nằm cách đó 15 phút đi bộ về hướng đông. Đây là nơi ở cũ của các đại sứ Triều Tiên, được xây từ những năm 1980 với nhiều phòng lớn, được trang hoàng bằng nhiều đèn chùm, rèm vàng và tranh vẽ các nữ công bale.
Nơi đây được cho thuê để phục vụ các đám cưới, dạ tiệc và các sự kiện thương mại. Hầu như không ai nhận ra họ đang đứng trên lãnh thổ thuộc quyền kiểm soát của Triều Tiên.
Bilyana Dimitrova, tới Terra tham dự đám cưới người bạn hồi tháng 9, cho biết: "Tôi biết nơi đây từng là đại sứ quán, nhưng tôi không biết nó thuộc quyền sở hữu của chính phủ Triều Tiên. Không khí ở đây rất dễ chịu."
Nhiều quốc gia đã đóng cửa các doanh nghiệp liên quan tới Triều Tiên. Hồi tháng 5, Đức đã cho ngừng hoạt động một khách sạn được điều hành bởi người Triều Tiên. Nhưng Ba Lan và Bulgaria còn rất lâu mới có thể thực hiện những điều tương tự.
Khu Terra, nơi ĐSQ Triều Tiên cho thuê để tổ chức lễ cưới, dạ tiệc. Ảnh: NYT
Phát ngôn viên tại Bộ Ngoại giao Bulgaria cho biết nước này đã liên tục cảnh báo và thúc giục các nhân viên ĐSQ Triều Tiên tại đây "sử dụng tài sản tại Sofia đơn thuần cho các hoạt động lãnh sự và ngoại giao".
Gần đây, khu Terra đã cố gắng hòa hợp hơn với người dân xung quanh. Người dân bên đường cho biết các thông báo được dán một ngày trước khi có bắn pháo hoa, và cam kết các bữa tiệc sẽ kết thúc trước 10 giờ tối.