"Đòn giáng mạnh" sau vài giờ
Ngày 14/12, tại Hội nghị thượng đỉnh ở Brussels, Liên minh châu Âu (EU) đã đưa ra quyết định lịch sử là mở các cuộc đàm phán tư cách thành viên cho Ukraine, đưa nước này tiến gần hơn tới mục tiêu chiến lược dài hạn của khối.
"Đây là một chiến thắng cho Ukraine. Một chiến thắng cho toàn bộ châu Âu. Một chiến thắng tạo động lực, truyền cảm hứng và tiếp thêm sức mạnh" - Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky nói.
Tuy nhiên, niềm vui này của Kiev không kéo dài được bao lâu. Tờ Guardian (Anh) cho hay, Thủ tướng Hungary Viktor Orbán đã dùng đến quyền phủ quyết, đơn độc đi ngược ý chí của 26 thành viên còn lại, để chặn gói viện trợ trị giá 50 tỷ euro của EU dành cho Ukraine.
Động thái diễn ra chỉ vài giờ sau khi các nhà lãnh đạo EU gạt bỏ sự phản đối của Budapest để mở các cuộc đàm phán cho Kiev. Lãnh đạo các quốc gia thành viên EU đã đưa ra quyết định khi ông Orbán, rời phòng họp, từ bỏ quyền phủ quyết.
Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky (giữa), Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen (phải) và Chủ tịch Hội đồng châu Âu Charles Michel tại Hội nghị thượng đỉnh EU diễn ra ở Brussels - Bỉ. Ảnh: Reuters
Theo ghi nhận của tờ báo Anh, phiên họp đầy căng thẳng tại Hội nghị thượng đỉnh EU ở Brussels đã "xôi hỏng bỏng không" sau 1 ngày tranh cãi, khi nhà lãnh đạo Hungary từ chối "bật đèn xanh" tài trợ dành cho chính phủ Ukraine trong 4 năm tới.
Thông qua tài khoản chính thức trên X (trước đây là Twitter), ông Orbán tuyên bố ngắn gọn: "Tóm tắt ca đêm: Phủ quyết bơm thêm tiền cho Ukraine!".
"Chúng tôi sẽ quay lại vấn đề này vào năm tới tại #EUCO (Hội đồng châu Âu) sau khi có sự chuẩn bị thích hợp" - Thủ tướng Hungary nhấn mạnh.
26 nhà lãnh đạo khác của EU đã nhất trí quay lại cuộc tranh luận vào đầu năm tới, nhằm cố gắng đạt được thỏa thuận hỗ trợ vốn vô cùng cần thiết đối với Kiev.
"Hiện tại, 26 quốc gia đồng ý, Thủ tướng Hungary thì không, nhưng tôi rất tự tin vào (kết quả) năm tới" - Thủ tướng Hà Lan Mark Rutte nói.
Theo Guardian, động thái của Hungary - đồng minh thân cận nhất của Nga trong EU - là một cú sốc lớn và đòn giáng mạnh vào Kiev, cũng như những người ủng hộ nước này, chỉ vài giờ sau khi họ bắt đầu ăn mừng việc EU thực hiện bước đi mang tính biểu tượng với Ukraine.
Thủ tướng Hungary nhấn mạnh, quyết định này của EU "hoàn toàn vô nghĩa, phi lý và sai lầm".
Thủ tướng Hungary Viktor Orbán cảnh báo Hungary vẫn có thể chặn tiến trình đàm phán tư cách thành viên của Ukraine trong thời gian tới.
Người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov ngày 15/12 đã bày tỏ sự ấn tượng trước động thái phủ quyết đề xuất viện trợ của ông Orbán.
"Hungary, trái ngược với nhiều nước châu Âu, kiên quyết bảo vệ lợi ích của chính mình. Điều đó làm chúng tôi (Nga) ấn tượng" - Ông Peskov nói.
Tờ New York Times cho biết, nếu ông Orbán tiếp tục chặn gói viện trợ thì EU vẫn có cách giải quyết với sự nhất trí của 26 quốc gia thành viên còn lại, tuy nhiên, làm như vậy sẽ cồng kềnh và càng làm rõ nét hơn điều mà "Tổng thống Nga Putin mong đợi": Rạn nứt trong sự ủng hộ của khối dành cho Ukraine.
Nếu cần, chúng tôi sẽ "bóp phanh"
Tin xấu dành cho Kiev chưa dừng lại ở đó. Trong lúc EU vừa mở ra cánh cửa lịch sử thì Hungary tiếp tục bắn tín hiệu về một "cú ngã" ngay trước cửa Liên minh châu Âu dành cho Kiev.
Liên quan tới quyết định của EU là bắt đầu đàm phán tư cách thành viên với Ukraine, hãng tin Reuters dẫn lời ông Orbán cho biết: Các cuộc đàm phán sẽ kéo dài rất lâu và Hungary vẫn có thể chặn tiến trình này trong thời gian tới.
"Đây là một quyết định tồi tệ", nhà lãnh đạo nói, "Hungary không chịu trách nhiệm về việc này, chúng tôi có thể tạm dừng tiến trình này sau, và nếu cần thiết, chúng tôi sẽ 'bóp phanh', quyết định cuối cùng sẽ do Quốc hội Hungary đưa ra".
Quy trình gia nhập EU. Nguồn: TTXVN
Phát biểu trên Đài phát thanh quốc gia Hungary sáng 15/12, ông Orbán đã nói rõ hơn về vấn đề này:
"Một phía là 26 nước, còn tôi chỉ có 1 mình. Thông qua quyết định này, họ muốn mang tới cho Ukraine sự khuyến khích cần có để tiếp tục chiến tranh và yêu cầu tôi không cản trở việc đó.
Họ đưa ra lập luận kiểu 'Hungary chẳng mất gì cho chuyện này..'. Tuy nhiên, nếu chúng tôi không muốn Ukraine trở thành thành viên EU thì Quốc hội Hungary sẽ bác bỏ điều đó.
Sẽ còn một tiến trình rất, rất dài vấn đề mới đưa được đến quốc hội, nhưng theo như tính toán của họ, và của cả tôi nữa, có tới 75 cơ hội để chính phủ Hungary dừng được tiến trình này. Họ cũng cam kết sẽ dừng lại nếu trong quá trình đàm phán, có điều gì làm tổn hại đến lợi ích của Hungary" - Ông Orbán nói.
Nhà lãnh đạo Hungary nhắc lại rằng đất nước của ông không muốn tham gia vào một "quyết định tồi tệ" và đó là lý do tại sao ông rời phòng họp trong khi các nhà lãnh đạo mở cuộc đàm phán tiếp theo.
Ông Zelensky và ông Orbán có cuộc trao đổi "khá gay gắt" hôm 10/12. Nguồn: Guardian/Telegraph
Trước Hội nghị thượng đỉnh EU khoảng 2 ngày, theo tờ Guardian, ông Zelensky đã có cuộc trao đổi "khá gay gắt" với Thủ tướng Viktor Orbán bên lề lễ nhậm chức của Tổng thống Argentina Javier Milei.
Đoạn video trên kênh YouTube của Thượng viện Argentina cho thấy ông Zelensky và Orbán trao đổi trong khoảng 20 giây trước khi hòa nhập với các khách mời và bầu không khí xung quanh.
Tờ Telegraph thậm chí mô tả về sắc thái cuộc trò chuyện với những cụm từ như "đối đầu", "ông Zelensky dồn ông Orbán vào tường".
Theo Politico, ngay cả khi mọi việc suôn sẻ, Kiev vẫn còn một chặng đường dài phía trước (có thể mất nhiều năm) mới có thể trở thành thành viên EU. Sau khi 1 quốc gia được cấp tư cách ứng cử viên, quá trình gia nhập sẽ bao gồm nhiều bước, tất cả đều cần có sự chấp thuận và nhất trí của các nhà lãnh đạo EU.