Binh sĩ Ukraine khai hỏa pháo nhằm vào một vị trí của quân đội Nga ở Kherson hôm 14/7. Ảnh: AP.
Sau gần 6 tháng giao tranh ác liệt, cả Nga và Ukraine đều đang lâm vào tình thế bế tắc trên chiến trường. Cuộc phản công của Ukraine ở Kherson, miền Nam nước này vẫn không đạt được bất cứ bước tiến nào trong khi cuộc tấn công của Nga tại Donbass cũng gặt hái được rất ít thành công dù các vụ pháo kích và không kích diễn ra liên tục trên toàn bộ mặt trận.
Trở ngại đối với cả Nga lẫn Ukraine
Chuyên gia Panagiotis Gartzonikas thuộc Đại học Quân sự Quốc gia Hy Lạp cho rằng hai bên tham chiến đang trong tình trạng giằng co. “Với mức độ tổn thất mà phía Nga phải gánh chịu, điều duy nhất mà Moscow có thể hy vọng hiện giờ là giành quyền kiểm soát phần còn lại của Donetsk. Tôi không nghĩ rằng họ có đủ lực để chiếm Mykolaiv, chứ đừng nói đến Odessa. Còn Ukraine, sau khi tiếp nhận những hệ thống tên lửa tiên tiến của phương Tây, nước này đã đạt được một số mục tiêu nhưng tôi nghĩ họ không thể chiếm lại Kherson. Người Nga đang ở phía Nam sông Dnipro, còn người Ukraine ở phía Bắc. Để giành được Kherson họ phải vượt qua sông Dnipro. Sẽ có rất nhiều công việc phải thực hiện, ngoài việc sử dụng pháo binh”.
Trong những tuần qua, các chuyên gia quân sự và tình báo phương Tây dự đoán, chiến dịch của Ukraine nhằm chiếm lại thành phố chiến lược Kherson và vùng lãnh thổ xung quanh nhiều khả năng sẽ thành công. Nhưng tại các chiến hào nằm cách vị trí của Nga không xa, các binh sỹ Ukraine đã phải “án binh bất động” trước hỏa lực dữ dội của pháo binh Nga và có rất ít cơ hội tiến lên.
Là quê hương của ngành công nghiệp đóng tàu quan trọng và là trung tâm kinh tế lớn của đất nước, Kherson nằm dọc theo tuyến đường thủy dài nhất Ukraine, sông Dnipro, giúp tiếp cận các khu vực quan trọng của nội địa Ukraine. Nơi đây đóng vai trò lớn trong việc cung cấp nước ngọt cho Crimea, đồng thời là thành trì quan trọng để Nga đẩy mạnh bất cứ hoạt động quân sự nào trong tương lai về phía Nam theo hướng Odessa – “viên ngọc quý” ở Biển Đen.
Giao tranh vẫn tiếp diễn ác liệt tại các thành phố chiến lược của Ukraine. Ảnh: Reuters
Thời gian không chờ đợi Kiev
Nếu Ukraine chiếm được Kherson thì điều này sẽ giáng một đòn nặng nề vào tham vọng của Tổng thống Nga Putin. Nhưng thời gian không chờ đợi Kiev và những diễn biến trên chiến trường làm gia tăng viễn cảnh về một tình thế bế tắc kéo dài. Chính quyền Kherson do Nga thành lập cho biết, khu vực này sẽ tổ chức cuộc trưng cầu ý dân về gia nhập Nga vào tháng 9. Hiện Moscow đã thay thế tiền tệ của Ukraine tại Kherson bằng đồng rúp, thiết lập mạng lưới truyền hình và Internet. Theo các nhà quan sát, trong trường hợp người dân Kherson đồng ý sáp nhập vào Nga, việc tái chiếm khu vực này với Ukraine sẽ là hoạt động đầy rủi ro. Học thuyết quân sự của Nga cho phép sử dụng vũ khí hạt nhân để bảo vệ đất nước, thậm chí chống lại các cuộc tấn công thông thường đe dọa đến an ninh quốc gia.
Tình báo phương Tây cho biết, Nga đang huy động quân tiếp viện đến Kherson và các quan chức Ukraine cũng đang để mắt đến hoạt động luân chuyển quân này một cách thận trọng.
Ông Oleksandr Vilkul, người đứng đầu chính quyền quân sự ở Kryvyi Rih, cho biết: “Chúng tôi biết rằng họ đang nỗ lực củng cố tuyến phòng thủ. Đối phương đã gia tăng đáng kể số lượng đạn pháo dọc theo chiến tuyến dài 96km”.
Do thiếu đạn pháo và xe bọc thép cần thiết cho một cuộc phản công, Ukraine được cho là đã nhắm vào các mục tiêu nằm sau chiến tuyến. Đã có những suy đoán về việc Ukraine đứng sau cuộc tấn công vào một căn cứ không quân của Nga ở Crimea, phá hủy 9 máy bay. Giới phân tích cho rằng, bước tiến của Ukraine phần lớn đã chững lại và các binh sỹ nước này rất dễ bị tấn công trên địa hình trống trải.
“Không có nơi nào để ẩn nấp”, Yuri – một binh sỹ Ukraine cho biết. Đơn vị của Yuri chỉ có một số vũ khí chống tăng hiện đại và một khẩu súng máy từ thời Liên Xô được sản xuất vào năm 1944 để giữ trận tuyến.
Phụ thuộc chủ yếu vào vũ khí phương Tây
Các quan chức Ukraine vẫn chưa tiết lộ các mốc thời gian cụ thể cho một cuộc phản công lớn, nhưng nói rằng họ cần thêm vũ khí của phương Tây trước khi thực hiện kế hoạch này. Một quan chức an ninh của Ukraine thừa nhận, các lực lượng của nước này đang thiếu khả năng tiến hành một cuộc tấn công quy mô lớn ở bất cứ nơi nào.
Một cố vấn của chính phủ Ukraine cho biết: “Thành thật mà nói, Ukraine không có đủ vũ khí cần thiết cho một cuộc phản công. Chúng tôi vẫn có thể đạt được hiệu quả, nhưng chắc chắn sẽ dựa vào mưu lược nhiều hơn là dựa vào sức mạnh đối đầu với Nga. Rất khó để bắt kịp nguồn lực của Nga”.
Trong khi đó, Nga đang tăng cường củng cố lực lượng ở phía Nam. Theo tình báo Ukraine chỉ riêng trong tuần qua, Moscow đã điều khoảng 3.000 binh sỹ đến Kherson. Hầu hết điều là lính dù tinh nhuệ đến để hỗ trợ các đơn vị của Nga tại Kherson – vốn đang mệt mỏi do giao tranh kéo dài.
Viện Nghiên cứu Chiến tranh có trụ sở tại Mỹ cho rằng, Nga nhiều khả năng sẽ tung ra những biện pháp đối phó mạnh mẽ. Trích dẫn các video trên mạng xã hội, tổ chức này cho biết, các lực lượng Nga đang xây dựng những chiến hào dọc theo tuyến đường cao tốc P47, nối thành phố Kherson với Kahkovka. Tuyến phòng thủ này sẽ giúp Nga giữ vững bờ phía Tây của sông Dnipro và ngăn cản lực lượng Ukraine vượt sông hoặc bao vây thành phố từ hướng Đông Nam.
Serhiy Khlan, cựu trợ lý của Thống đốc khu vực Kherson cho biết, các lực lượng Nga đang chuẩn bị cho chiến tranh đô thị. Còn nhà phân tích quân sự Nga Vladislav Shurygin cho rằng: “Sớm hay muộn, Kherson sẽ nằm dưới sự kiểm soát của quân đội Nga. Câu hỏi duy nhất hiện giờ là thành phố sẽ nguyên vẹn và tiếp tục các hoạt động, hay chúng ta sẽ chứng kiến một tình huống tương tự như trận chiến giành Mariupol?”.
Chiến dịch phản công tại Kherson được cho là rủi ro lớn với Ukraine. New York Times đưa tin, kế hoạch phản công của Ukraine "đã làm dấy lên cuộc tranh luận giữa các quan chức phương Tây và một số nhà phân tích về việc liệu Kiev đã sẵn sàng cho nỗ lực lớn như vậy hay chưa". Tờ Daily Beast lưu ý "nếu Ukraine thất bại ở Kherson thì đây sẽ là tổn thất nặng nề đối với họ"./.