Nghệ sĩ Bùi Cường sinh năm 1945 tại Hà Nội. Ông từng tốt nghiệp trường Trung cấp Kỹ thuật điện và làm việc tại Xí nghiệp điện Tam Quang trước khi bén duyên với điện ảnh.
Ông học lớp diễn viên khóa II trường Điện ảnh Việt Na (nay là Đại học Sân khấu Điện ảnh Hà Nội) cùng lớp với NSND Đào Bá Sơn, NSND Minh Châu, NSƯT Quốc Trọng, NS ƯT Thanh Quý…
Sau khi tốt nghiệp, ông gắn bó với Hãng phim truyện Việt Nam rồi chuyển sang làm phim truyền hình cho VTV ở chuyên mục Văn nghệ chủ nhật.
Trong sự nghiệp của mình, nghệ sĩ Bùi Cường nổi tiếng nhất với vai Chí Phèo phim Làng Vũ Đại ngày ấy của đạo diễn Phạm Văn Khoa. Vai diễn này cũng giúp ông đoạt Huy chương Vàng tại Liên hoan phim Việt Nam lần thứ 6, năm 1983.
Cố NSND Bùi Cường.
Nghệ sĩ Bùi Cường ghi dấu ấn qua hàng loạt các bộ phim khác như: Phút thứ 89 (vai Trần Tuấn), Kẻ giết người (vai Trần Quân), Dòng sông vàng (vai tướng cướp), Không có đường chân trời (Mộc), Biệt động Sài Gòn (Năm Hòa), Tráng sĩ Bồ Đề (nhà sư)…
Không chỉ để lại ấn tượng sâu sắc trong vai trò diễn viên, nghệ sĩ Bùi Cường còn chuyển sang làm đạo diễn, sản xuất phim với dự án điện ảnh như Người hùng râu quặp (1990), Người đàn bà không con (1996), Vị tướng tình báo và hai bà vợ (2003).
Trong đó, phim Vị tướng tình báo và hai bà vợ do ông đạo diễn đã xuất sắc giành Huy chương Vàng tại Liên hoan phim truyền hình toàn quốc năm 2004.
Những vai diễn để đời của nghệ sĩ Bùi Cường.
Ngoài thành công trong nghiệp diễn, nghệ sĩ Bùi Cường may mắn vì có một gia đình lý tưởng, một người vợ đảm đang tháo vát, giỏi kinh doanh và cũng không kém phần xinh đẹp. Vợ chồng ông có gần 50 năm yêu nhau, 40 năm nên nghĩa vợ chồng.
Hai con gái của nghệ sĩ Bùi Cường, một người trở thành giáo viên, một người nối nghiệp kinh doanh của mẹ. Nhưng bất ngờ nhất, nghệ sĩ Bùi Cường có con rể Trần Vũ Thủy lại cùng con đường nghệ thuật, vốn xuất thân là người mẫu đi đóng phim và hiện tại làm đạo diễn.
Nghệ sĩ Bùi Cường qua đời năm 2018 hưởng thọ 71 tuổi sau cơn tai biến mạch máu não. Trước đó, nghệ sĩ Bùi Cường vốn bị tiểu đường nhưng sức khỏe của ông vẫn ổn.
Sau khi tai biến, ông bị hôn mê vài ngày sau tai biến. Khi tỉnh lại, ông vẫn nói chuyện công việc nên gia đình không ai nghĩ tới tình huống ông ra đi. 1 năm sau khi mất, ông được Nhà nước Việt Nam truy tặng danh hiệu NSND.
Nghệ sĩ Bùi Cường ra đi ở tuổi 71 khi đang ấp ủ thực hiện phim điện ảnh: Bữa ăn cuối cùng của lão Hạc. Sau này, con rể ông tiếp nối thực hiện phim và đổi tên thành "Cậu Vàng" nhưng phim bị tẩy chay.
Được biết trước khi mất, NSND Bùi Cường ấp ủ làm phim Bữa ăn cuối cùng của lão Hạc nhưng vì ra đi đột ngột nên dự án này để đó.
Sau này, chính con rể ông là đạo diễn Trần Vũ Thủy thực hiện tiếp bộ phim dang dở của bố vợ và đổi tên thành Cậu Vàng, phát hành năm 2021. Tuy nhiên, bộ phim gây nhiều tranh cãi khi đưa hình ảnh chú chó giống Nhật vào phim.
Thời điểm phim gây tranh cãi, admin của fanpage Cậu Vàng đã dùng những ngôn ngữ không phù hợp để trả lời bình luận tiêu cực, trái chiều khiến phim bị tẩy chay mạnh hơn.
Phim cũng bị chỉ trích nặng nề về nội dung, bối cảnh, tạo hình nhân vật, tình tiết khi chuyển thể từ tác phẩm kinh điển của nhà văn Nam Cao. Sau 2 tuần, phim âm thầm rút khỏi rạp chiếu với doanh thu khoảng 3 tỷ đồng.