Vừa qua, tại chương trình Chân dung nghệ sĩ, NSND Bạch Tuyết đã chia sẻ đôi điều về NSND Lệ Thủy.
Giọng ca Lệ Thủy rất hiếm, là kim pha thổ
Đã bao lần đi qua cầu Mỹ Thuận giữa đêm khuya mênh mang con nước, nhìn vút lên trời, trong tôi bỗng chảy ngược câu ca của cậu mười Út Trà Ôn. Qua ngòi bút trác tuyệt của soạn giả Hoa Phượng, cách gieo vần, gieo thanh được người nghệ sĩ như cậu Út ca lên rất hay.
Dường như, chỉ có đệ nhất danh ca Út Trà Ôn mới vẽ được bức họa bằng âm thanh tuyệt mỹ từ tác phẩm của soạn giả Hoa Phượng. Rồi tới một ngày, tôi nhận ra thêm, chỉ những người con của vùng đất cù lao Vĩnh Long nơi hội tụ hai con sông Tiền, sông Hậu mới cất lên được những âm thanh đầy đặn, dày, lóng lánh sắc màu phù sa như cậu Út Trà Ôn hay Lệ Thủy.
Bạch Tuyết và Lệ Thủy
Tiếng hát của NSND Lệ Thủy được bồi đắp từ chất ngọt của vùng đất châu Thổ miền Tây ấy. Hay, tiếng ca của Lệ Thủy lại dung bồi thêm, như một sự trả nghĩa cho quê hương, dòng phù sa ngọt lịm quá.
Soạn giả Viễn Châu từng nói, giọng ca Lệ Thủy rất hiếm, là kim pha thổ. Tôi xin phép bổ sung, đó là chất thổ của phù sa đất cù lao sông nước. Bao nhiêu chất ngọt hội tụ về Lệ Thủy, kết tủa nên làn hơi dày, phát âm sáng, nhả chữ tròn, đẹp, tạo thành những thanh âm vang, như sự hợp nhất của hai dòng sông Tiền, sông Hậu trước khi đổ ra biển lớn.
NSƯT Diệu Hiền bạn tôi cũng từng bảo, Lệ Thủy cùng Thanh Kim Huệ là hai trường hợp đặc biệt, ca không bị buồn nhưng lắng lại từng câu, từng chữ trong lòng.
Từng chữ ở mỗi thang âm Lệ Thủy hát đều tròn đầy, từ hơi tới giọng, từ ca tới ngân nga. Lệ Thủy như trôi trong dòng âm thanh ấy và chính Lệ Thủy đã tạo ra ánh sáng trong âm nhạc, để mọi người thấy trôi đi lung linh, ngọt ngào, ấm áp.
Khán giả luôn giữ cho mình một tiếng ca duy nhất là Lệ Thủy
Nếu trữ tình là một trong những đặc tính chủ đạo của cải lương thì sự mênh mang, tràn đầy trong cuộc đời, sự nghiệp của NSND Lệ Thủy là một trữ tình.
Lệ Thủy ca rất tình, từ khuôn miệng tới nét mặt đều đầy đặn cái tình, nét duyên dáng. Đó là cái nét của trời cho. Lệ Thủy được Tổ đãi cho nét diễn rất cảm tình. Cái tình ấy từ người nghệ sĩ đi thẳng tới sự yêu thương, thủy chung của khán giả cải lương.
Bà con nhìn Lệ Thủy như thấy người thân, người thương trong từng giọng ca, vóc dáng, nụ cười, khuôn mặt. Lệ Thủy có khuôn mẫu rất hiền hậu, khiến khán giả như tìm về ký ức của dòng sông, bến nước, con đò, lời ru trong sự dung dị, mộc mạc. Khán giả luôn giữ cho mình một tiếng ca duy nhất là Lệ Thủy.
Dù Lệ Thủy có hóa thân qua bao nhiêu tuồng thì nhân vật Lệ Thủy vẫn là độc bản duy nhất trong mắt khán giả. Tôi nghĩ, đó là đặc ân của đời nghệ sĩ.
Tôi và Lệ Thủy từng đồng diễn nhiều lần trên sân khấu. Trong một vài khoảnh khắc, tôi ngoái nhìn Lệ Thủy, thưởng thức tiếng ca ấy, tài nghệ ấy ngay trên sàn diễn và thấy rằng, khán giả không yêu Lệ Thủy mới lạ.
Trong lúc đồng diễn, Lệ Thủy đã tạo cho tôi nhịp dẫn để tựa vào. Phải là người có độ dày sân khấu, bản lĩnh nghề nghiệp, nhạy cảm tư chất mới làm được như Lệ Thủy.