Hôm qua (22/4), trong một tuyên bố trên Twitter, Tổng thống Mỹ Donald Trump cho biết ông đã ra lệnh cho Hải quân Mỹ bắn và tiêu diệt bất cứ xuồng cao tốc nào của Iran có hành vi quấy rối các tàu hải quân Mỹ.
Đây là động thái sẽ làm leo thang mạnh mẽ những hành vi đầy rủi ro mà hai đối thủ đã nhiều lần thể hiện ở vịnh Ba Tư và biển Ả Rập.
Tuyên bố trên của ông Trump được đưa ra sau khi Lầu Năm Góc cáo buộc Iran điều 11 xuồng cao tốc "quấy rối và tiếp cận nguy hiểm" 6 tàu chiến Mỹ tại vịnh Ba Tư hồi tuần trước.
Theo Bộ Quốc phòng Mỹ, những chiếc xuồng của Iran "đã liên tục cắt ngang mũi và sượt qua đuôi" các tàu chiến Mỹ với tốc độ cao, có lúc chỉ cách tàu Mỹ 9m.
Xuồng cao tốc Iran áp sát tàu chiến Mỹ. Ảnh: BI
Ông Trump không nói rõ vụ việc trên đã xảy ra vào thời điểm cụ thể nào trong tuần trước. Những hành vi như vậy đã diễn ra không ít lần trong những năm qua, khi các tàu chiến Mỹ đi qua vịnh Ba Tư gần lãnh hải Iran.
Trong những lần như thế, Iran thường thể hiện sự giận dữ của mình bằng cách điều các xuồng tấn công nhanh quấy rối tàu chiến Mỹ. Và thông thường, những vụ việc này sẽ khép lại bằng cảnh báo của Lầu Năm Góc.
Tuy nhiên, theo tờ New York Times, tuyên bố bất ngờ qua Twitter của ông Trump dường như đã khiến chính Lầu Năm Góc phải ngỡ ngàng.
"Tôi đã chỉ thị cho Hải quân Mỹ bắn và tiêu diệt bất cứ, cũng như mọi xuồng cao tốc Iran nếu chúng quấy rối các tàu của chúng ta (Mỹ) trên biển" - ông Trump viết trên Twitter.
Theo NY Times, ông Trump đã không ít lần đưa ra những tuyên bố mẫu thuẫn với chính sách truyền thống.
Vào thởi điểm trả lời NY Times trong ngày hôm qua, Hải quân Mỹ cho biết họ đã chuyển tất cả thắc mắc của mình đến Nhà Trắng. Một quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ xác nhận rằng họ chưa nhận được bất cứ chỉ thị chính thức nào từ Tổng thống Trump về việc bắt đầu thực thi chính sách bắn-tiêu diệt các xuồng cao tốc Iran.
Trong khi đó, một quan chức quân đội Mỹ cho hay, kể từ cuộc chạm trán tuần trước, chưa có vụ việc nào khác xảy ra giữa lực lượng Mỹ và Iran.
Cũng theo NY Times, Tổng thống Trump đã có "một lịch sử" những tuyên bố trên Twitter mâu thuẫn với chính sách truyền thống của chính phủ Mỹ, bao gồm cả chính sách liên quan tới quân đội, các quy tắc và hoạt động của họ.
Cụ thể, các đơn vị quân đội Mỹ trên bộ và trên biển phải tuân thủ những quy tắc nghiêm ngặt về "leo thang lực lượng", tức là Hải quân Mỹ phải thực hiện đầy đủ các bước cảnh báo bằng âm thanh, pháo sáng, và bằng các đợt cơ động của tàu trước khi thực sự nổ súng - đây thường là biện pháp cuối cùng trong tình huống đụng độ.
Xét ở nhiều khía cạnh, chỉ thị của ông Trump đã giản lược toàn bộ quá trình này và có thể dẫn tới thương vong tại tuyến đường thủy vốn đã đông đúc và phức tạp như vịnh Ba Tư.
Căng thẳng giữa Mỹ và Iran đã dâng cao trong hơn một năm qua, và cuộc khủng hoảng COVID-19 dường như không khiến tình hình lắng xuống.
Chính quyền Tổng thống Trump đã tiếp tục áp đặt chiến dịch trừng phạt kinh tế với "áp lực tối đa" nhằm vào Tehran sau khi Mỹ rút khỏi một thỏa thuận hạt nhân quốc tế. Về phần mình, Tehran đã tiến hành các cuộc tấn công ủy nhiệm nhằm vào lực lượng, lợi ích và đồng minh của Mỹ trong khu vực.
Quân đoàn Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC) - lực lượng chỉ huy các xuồng tấn công nhanh của nước này - là một tổ chức bán quân sự, tách biệt với quân đội thường quy của Iran.
IRGC tiến hành các hoạt động trên khắp Trung Đông và huấn luyện các phiến quân Ả Rập dòng Shiite.
Tháng Tư năm ngoái, chính quyền Tổng thống Trump đã liệt IRGC vào danh sách tổ chức khủng bố nước ngoài. Đây là lần đầu tiên nước Mỹ định danh một lực lượng trong chính phủ của quốc gia khác là mối đe dọa chính thức.
Tháng Một năm nay, các máy bay không người lái của Mỹ đã tiến hành cuộc không kích tiêu diệt tướng Qassim Suleimani, chỉ hy lực lượng Quds - một đơn vị tinh nhuệ của IRGC. Điều đó đã làm leo thang trầm trọng căng thẳng giữa hai phía.