Theo Sputnik, khi xung đột Ukraine leo thang vào năm 2022, Kiev bắt đầu nhận được hỗ trợ quân sự lớn từ các nước NATO và phương Tây để đối phó với Nga. Các giới hạn trong chuyển giao vũ khí giữa Ukraine và các đồng minh châu Âu ngày càng được mở rộng từ tên lửa cá nhân cho đến xe tăng và tên lửa tầm xa như hiện tại.
Trước tháng 2/2022, Mỹ và các đồng minh của họ đã cung cấp cho Ukraine hầu hết các loại vũ khí "phòng thủ" như tên lửa chống tăng di động Javelin. Trong khoảng sau của năm 2022 và 2023, họ bắt đầu viện cho Kiev pháo binh, hệ thống phòng không và xe bọc thép.
Mặc dù các gói viện trợ quân sự trên có sự khác nhau giữa các quốc gia, nhưng một số quốc gia thậm chí còn đi xa hơn khi cung cấp cho lực lượng Ukraine xe tăng chiến đấu chủ lực - loại vũ khí mà Kiev được cho là sẽ sử dụng để xuyên thủng hệ thống phòng thủ của Nga.
Vậy những quốc gia nào đã cung cấp cho Kiev những chiếc xe tăng đang tấn công vào phòng tuyến Nga ở miền đông nam Nga và chúng là những loại phương tiện nào?
Giai đoạn đầu xung đột, Ukraine vẫn phụ thuộc nhiều vào các dòng xe tăng Liên Xô do các nước Đông Âu viện trợ. (Ảnh: The Economic Times)
Ai đã cung cấp xe tăng cho Ukraine?
Thông tin quân đội Ukraine bắt đầu tiếp nhận viện trợ xe tăng từ các nước thành viên NATO xuất hiện từ năm 2022 và hầu hết đều là các dòng xe tăng do Liên Xô chế tạo.
Tháng 7/2022, quân đội Ukraine thông báo nhận được đơn vị xe tăng chiến đấu chủ lực PT-91 Twardy đầu tiên từ Ba Lan, về cơ bản là phiên bản nâng cấp của xe tăng T-72 của Liên Xô. Warsaw cung cấp cho Kiev khoảng 320 xe tăng T-72 các loại.
Một số phiên bản cải tiến khác nhau của T-72 cũng được Cộng hòa Séc, Bulgaria và Bắc Macedonia gửi tới Ukraine. Trong khi đó, Slovenia cung cấp cho Kiev xe tăng M-55S - một phiên bản cải tiến của một mẫu xe tăng T-55 của Liên Xô.
Các xe tăng do NATO viện trợ trong giai đoạn này dù không hiện đại nhưng chúng có nhiều ý nghĩa khác và phù hợp nhất với Ukraine thời điểm đó.
Lính xe tăng Ukraine không cần phải được đào tạo chuyên sâu để vận hành vì chúng giống với những chiếc xe tăng mà quân đội Ukraine đã có. Chưa kể việc sửa chữa những chiếc xe tăng này tại chỗ tương đối dễ dàng.
Mặc dù Ukraine vẫn còn những chiếc xe tăng thời Liên Xô nhưng nước này có thể sử dụng các bộ phận và cơ sở vật chất còn nguyên vẹn để có thể tiến hành sửa chữa.
Tuy nhiên, tổn thất về xe tăng của Ukraine vẫn tiếp tục gia tăng. Điều này thúc đẩy các nước thành viên chủ chốt của NATO phải gửi thêm xe tăng đến Ukraine.
Dẫn đầu trong các gói viện trợ xe tăng lớn hơn cho Kiev có thể kể tới như Đức, Tây Ban Nha, Canada, Đan Mạch, Phần Lan, Hà Lan, Ba Lan, Tây Ban Nha và Bồ Đào Nha với dòng xe tăng chiến đấu chủ lực Leopard 2.
Đan Mạch, Đức và Hà Lan cũng hứa cung cấp cho Kiev một số lượng lớn xe tăng Leopard 1 cũ, trong khi Thụy Điển viện trợ Strv 122 – phiên bản Leopard 2 của riêng nước này.
Cuối cùng, Mỹ đã chuyển giao xe tăng M1 Abrams nổi tiếng của mình cho Ukraine, trong khi Anh gửi xe tăng Challenger 2.
Pháp cũng cung cấp cho Ukraine một số xe bọc thép AMX-10RC.
Đến giữa năm 2023, phần lớn lực lượng thiết giáp Ukraine đang chuyển sang sử dụng xe tăng chuẩn NATO - trong đó đóng vai trò chủ lực là xe tăng Leopard 2. (Ảnh: ABC News)
Xe tăng nào đang được gửi đến Kiev?
Các lô xe tăng ban đầu đến Kiev chủ yếu bao gồm nhiều phiên bản cải tiến khác nhau của T-72 - một trong những loại xe tăng chiến đấu chủ lực phổ biến nhất trên thế giới và có thời điểm là trụ cột của lực lượng xe tăng Liên Xô.
Về thiết kế cơ bản – T-72 nặng 46 tấn này thực sự nhẹ hơn và cơ động hơn so với một số xe tăng cồng kềnh hơn của các nước NATO. Nó được trang bị động cơ diesel và được trang bị pháo nòng trơn 125mm.
Với trọng lượng gần 46 tấn, PT-91 Twardy là xe tăng của Ba Lan dựa trên thiết kế T-72 của Liên Xô. Chiếc xe tăng này sử dụng cùng loại pháo 125mm như phiên bản tiền nhiệm thời Liên Xô và có động cơ, hệ thống điều khiển hỏa lực và áo giáp phản ứng nổ được nâng cấp.
Để so sánh, xe tăng Leopard 2 của Đức nặng 67 tấn, với vũ khí chính là pháo nòng trơn 120mm.
Người tiền nhiệm của nó, Leopard 1, chỉ nặng khoảng 42 tấn (thậm chí còn nhẹ hơn một chút so với trọng lượng của T-72), được trang bị pháo 105mm.
Mặc dù đã được nâng cấp nhiều lần trong những năm qua, Leopard 1 là một loại xe tăng khá cũ được đưa vào sử dụng lần đầu tiên từ năm 1965. Leopard 1 đã được Đức cho nghỉ hưu từ lâu dù khá nhiều xe tăng trong số này vẫn đang được sử dụng ở một số nước châu Âu và châu Mỹ Latinh, chưa kể những chiếc xe tăng được tặng cho Ukraine.
Stridsvagn 122 hay gọi tắt là Strv 122 về cơ bản là một bản sửa đổi của Thụy Điển từ thiết kế Leopard 2. Chiếc xe tăng nặng 62 tấn này được trang bị pháo nòng trơn 120mm và có hệ thống ngắm mục tiêu cũng như giáp tốt hơn Leopard 2.
Trong khi các thông số kỹ thuật của Strv 122 trông rất ấn tượng đặc biệt là trên giấy tờ, thì cuộc chiến ở Ukraine đã cho thấy rằng ngay cả những chiếc xe tăng được bảo vệ tốt như vậy vẫn có thể bị tiêu diệt.
So với những chiếc xe tăng nói trên, chiếc Challenger 2 của Anh với trọng lượng 75 tấn trông giống như một pháo đài bằng thép khổng lồ được gắn pháo nòng trơn 120mm.
Bộ Quốc phòng Anh thậm chí còn từng tuyên bố rằng chưa có chiếc Challenger 2 nào bị bắn hạ bởi hỏa lực của kẻ thù. Nhưng đến tháng 9/2023, huyền thoại của dòng xe tăng này đã bị tên lửa chống tăng Nga đánh bại.
M1 Abrams của Mỹ là dòng xe tăng NATO duy nhất của Ukraine chưa tham gia xung đột. (Ảnh: The Wall Street Journal)
Xe tăng chiến đấu chủ lực M1 Abrams nặng 67 tấn của Mỹ vẫn chưa xuất hiện lần đầu trên chiến trường trong cuộc xung đột Ukraine. Các phiên bản ban đầu của M1 được trang bị pháo nòng dài 105mm trong khi các phiên bản sau này được trang bị pháo nòng trơn 120mm.
Một điều khiến M1 Abrams khác biệt so với các xe tăng khác là động cơ tua-bin của nó có hiệu suất sử dụng nhiên liệu kén hơn so với động cơ của T-72 hoặc Leopard 2.
M-55S là phiên bản nâng cấp của xe tăng chiến đấu chủ lực T-55 của Liên Xô, trang bị pháo tăng 105mm tiêu chuẩn NATO và hệ thống nhắm mục tiêu cải tiến. Lớp giáp của M-55S cũng đã được tăng cường và xe tăng cũng được trang bị nhiều thiết bị liên lạc tiên tiến hơn T-55. Tất cả những cải tiến này thực tế là bắt buộc, vì chiếc T-55 ban đầu đã được đưa vào sử dụng hơn 70 năm trước.
AMX-10RC dù được trang bị pháo 105mm nhưng khó có thể được coi là xe tăng hạng nhẹ với khối lượng chỉ đạt 22 tấn ở phiên bản được tăng cường giáp.
Chiếc xe bọc thép có bánh này khá cơ động, nhanh nhẹn và có sức mạnh lớn so với kích thước của nó, nhưng lớp giáp tương đối mỏng của nó về cơ bản không thể đối đầu với tên lửa và xe tăng của Nga.
Trong một trường hợp, một chỉ huy Ukraine đã phàn nàn với giới truyền thông rằng một chiếc AMX-