Cảnh sát thực thi nhiệm vụ tại một trường trung học ở Santa Fe, bang Texas, Mỹ sau một vụ xả súng đẫm máu tại đây. Ảnh tư liệu: AFP/TTXVN
Vòng xoáy bạo lực đẫm máu diễn ra trong bối cảnh đại dịch COVID-19 đang ở mức đỉnh điểm tại quốc gia châu Mỹ và khiến nhà chức trách gặp khó khăn trong việc tìm biện pháp kiểm soát.
Theo các chuyên gia, nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên chủ yếu là do những tác động và hệ lụy tiêu cực của đại dịch COVID-19, sự phục hồi kinh tế khiến các nhóm thiểu số bị tụt hậu xa hơn và số lượng súng sở hữu cá nhân tại Mỹ đang ở mức cao kỷ lục.
Philadelphia – nơi có 1, 5 triệu người sinh sống – chứng kiến tới 535 vụ giết người trong năm 2021, cao hơn mức kỷ lục đẫm máu mà thành phố này ghi nhận vào năm 1990, và vượt qua số vụ giết người trong năm nay tại cả hai thành phố lớn nhất nước Mỹ là New York và Los Angeles. Các thành phố khác cũng ghi nhận số vụ giết người tăng cao như: thủ đô Washington với ít nhất 211 vụ giết người, các thành phố nhỏ hơn như Albuquerque hay New Mexico ghi nhận 100 vụ; Portland, Oregon có ít nhất 70 vụ, trong khi tại Richmond và Virginia, mỗi nơi xảy ra khoảng 80 vụ.
Bà Dorothy Johnson-Speight - người đứng đầu tổ chức phi lợi nhuận Mothers in Charge - cho biết vấn đề mà Philadelphia gặp phải cũng giống như nhiều thành phố lớn khác, đó là người dân nghèo, hệ thống giáo dục kém, thiếu nhà ở, thiếu nguồn cung nhu yếu phẩm cho các gia đình cần hỗ trợ và tỉ lệ mất an ninh lương thực rất cao.
Trong khi đó, thành phố Chicago ở Bắc Trung Tây nước Mỹ cũng đã vượt mốc 800 vụ giết người kể từ đầu năm đến nay, cao hơn con số kỷ lục mà thành phố khét tiếng về tình trạng bạo lực và tham nhũng này đã ghi nhận năm 1994.
Đa số các vụ giết người liên quan đến việc “thanh toán lẫn nhau” giữa các băng nhóm tội phạm trên đường phố, hầu hết nạn nhân là người Mỹ gốc Phi và thường là trẻ em hứng chịu đạn lạc.
Theo nhà phân tích tội phạm Jeff Asher và nhiều chuyên gia khác, nguyên nhân hàng đầu khiến số vụ giết người tăng cao chính là "sự gia tăng mạnh mẽ của doanh số bán súng" kể từ khi đại dịch COVID-19 bùng phát. Số liệu thống kê cho thấy trong năm 2020, số súng được tiêu thụ đã lập kỷ lục về doanh số, với gần 23 triệu khẩu được bán ra. Dự kiến, con số này trong năm nay vẫn ở mức khoảng 20 triệu khẩu.
Bên cạnh đó, giới chuyên gia cũng cho rằng cảnh sát cần phải hoạt động hiệu quả hơn trong trấn áp tội phạm. Số liệu thống kê cho thấy trong năm 2020, lực lượng này giải quyết chưa tới 50% số vụ bạo lực được người dân báo cáo. Ông Asher – một cựu nhân viên CIA cho biết: "Tỷ lệ vụ việc được giải quyết cao hơn sẽ giúp cải thiện niềm tin của cộng đồng vào cơ quan chức năng, đồng thời cũng sẽ có giá trị răn đe cao hơn đối với tội phạm". Ngoài ra, ông cho rằng "lòng tin của người dân dành cho cảnh sát ngày càng giảm" - đặc biệt là sau khi xảy ra vụ cảnh sát ngộ sát công dân da màu George Floyd hồi tháng 5/2020. Theo ông điều này "dẫn đến việc mọi người sẵn sàng tự giải quyết mọi mâu thuẫn".