Đầu tháng 3 vừa qua, trong bài phát biểu Thông điệp liên bang, Tổng thống V.Putin nhấn mạnh về kế hoạch đổi mới chính phủ, nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế và thương mại trong giai đoạn mới.
Đây được cho là tín hiệu của nhà lãnh đạo đương nhiệm mở đường cho công cuộc cải tổ Chính phủ Nga. Tương lai của Thủ tướng Dmitry Medvedev và nội các hiện tại sẽ được quyết định vào tháng 5/2018 sắp tới.
Phải ra đi…
Cuối năm 2017, trong cuộc phỏng vấn truyền hình với hãng thông tấn RIA Novosti, Thủ tướng Medvedev trả lời hàng loạt câu hỏi về tình hình chính trị trong và ngoài nước, các vấn đề về kinh tế, xã hội trong thời gian ông điều hành chính phủ Nga. Chương trình phỏng vấn dài gần 2 tiếng thu hút đông đảo sự chú ý của người dân Nga. Nhiều câu hỏi hóc búa về tình hình kinh tế thương mại và an sinh xã hội được nêu ra.
Sau buổi phỏng vấn, các chuyên gia chính trị và giới học thuật Nga tranh luận sôi nổi về khả năng Dmitry Medvedev tiếp tục giữ chức vụ Thủ tướng sau cuộc bầu cử Tổng thống Nga diễn ra vào tháng 3/2018.
Giám đốc Trung tâm nghiên cứu chiến lược truyền thông Dmitry Abzalov cho rằng, cuộc phỏng vấn này có ý nghĩa quan trọng, nhằm tổng kết thành tựu kinh tế năm 2017 của Chính phủ đương nhiệm trước thềm cuộc bầu cử tổng thống.
Trong bài trả lời phỏng vấn, ông Medvedev không đưa ra bất cứ chương trình làm việc hay sáng kiến dài hạn nào cho nhiệm kỳ tới. Mặc dù, trước đó Tổng thống Putin nhiều lần đưa ra kế hoạch phát triển đất nước trong gian đoạn mới và người dân Nga cũng tiếp nhận ít nhiều thông tin về kế hoạch này.
Theo nhận định của Dmitry Abzalov, Thủ tướng Nga không có và không biết kế hoạch cụ thể cho nhiệm kỳ sắp tới. Và đây có thể được coi là lần phỏng vấn truyền hình cuối cùng của ông Medvedev trong vai trò thủ tướng chính phủ.
Phó Chủ tịch Trung tâm chính trị công nghệ Nga Alexei Makarkin nhận định, tổng quan về bài phỏng vấn với RIA Novosti cho thấy, ông Medvedev vẫn mong muốn và hi vọng tiếp tục giữ chức vụ Thủ tướng Nga, sau cuộc bầu cử Tổng thống tháng 3/2018.
Video: Tổng thống Putin nói gì sau khi tái đắc cử tháng 3/2017?
Tuy vậy, chiếc ghế Thủ tướng của Dmitry Medvedev đang thực sự lung lay, khi mà uy tín của nhà lãnh đạo chính phủ Nga đang bị suy giảm. Bản thân ông Medvedev bị phe đối lập chỉ trích vì sự yếu kém và “trì trệ” điều hành chính phủ.
Vụ nhận hối lộ của cựu Bộ trưởng phát triển kinh tế Alexei Ulyukayev và tình tiết liên quan tới tập đoàn Rosneft giữa năm 2017 là tâm điểm của sự chỉ trích nhằm vào nội các và cá nhân ông Medvedev.
Phe đối lập tại Nga cũng chĩa mũi nhọn tấn công vào vai trò lãnh đạo của chính đảng cầm quyền Nước Nga thống nhất, nơi ông Medvedev đang là chủ tịch đảng.
Đơn cử như phòng trào ủng hộ chính trị gia Aleksey Navalny thường xuyên tổ chức các cuộc biểu tình chống tham nhũng nhằm vào quan chức nhà nước, phản đối tình trạng trì trệ của chính phủ.
Đồng thời, phòng trào Aleksey Navalny kêu gọi người dân Nga ủng hộ việc thay thế người đứng đầu chính phủ hiện nay, nhằm thiết lập một nội các mới.
Tương lai của Thủ tướng Medvedev trong nhiệm kỳ mới của Tổng thống Putin sẽ ra sao?
Đầu tháng 2/2018, hãng tin RIA “Novyi Den” của Nga thực hiện cuộc thăm dò ý kiến trực tuyến, có hơn 85 % số người tham gia bày tỏ sự “không hài lòng” đối với vai trò Thủ tướng đương nhiệm (chiếm 9855 trên tổng số 11 585 người bỏ phiếu).
Ngoài ra, rất nhiều quan chức chính phủ Nga nhận được “phiếu chống” từ người dân, trong đó có Bộ trưởng Bộ Văn hoá Vladimir Medinsky (58,2%), Bộ trưởng Bộ Phát triển Kinh tế Maxim Oreshkin (57,4%), Bộ trưởng Bộ Lao động và Bảo trợ Xã hội Maxim Topilin (57,03%).
Cũng theo cuộc thăm dò, Bộ trưởng Ngoại giao Nga Sergey Lavrov và người đứng đầu Bộ Quốc phòng Nga Sergei Shoigu nhận được ít nhất các phiếu bầu “không hài lòng” về việc điều hành công việc.
Như vậy, sự thay đổi nhân sự cho nội các của chính phủ Nga trong nhiệm kỳ Tổng thống mới của V.Putin là điều tất yếu sẽ xảy ra. Đây là yêu cầu thực tế cho sự đảm bảo phát triển kinh tế hiện nay của chính quyền Nga, là đòi hỏi cấp thiết của người dân Nga.
Tháng 5/2018, chính phủ Thủ tướng Medvedev sẽ tuyên bố mãn nhiệm, nội các mới sẽ được bầu chọn. Tương lai của Dmitry Medvedev ra sao, sẽ phụ thuộc vào “Sắc lệnh tháng 6” từ đương kim Tổng thống V.Putin.
... hay tiếp tục?
Không phải ngẫu nhiên mà trong Thông điệp liên bang hôm 1/3 vừa qua, Tổng thống Putin nhắc lại 3 lần về việc tái cấu trúc chính phủ mới. Đó được xem là tín hiệu của sự thay đổi theo nguyện vọng của chính quyền và người dân.
Những kỳ vọng về sự tăng trưởng kinh tế Nga nhanh hơn tốc độ chung của thế giới và những cam kết về cải thiện phúc lợi xã hội, môi trường đầu tư trong nước đặt ra yêu cầu chính quyền Tổng thống Putin hoạch định và tái cơ cấu bộ máy điều hành đất nước theo hướng tích cực.
Rất nhiều vị trí quan chức cấp khu vực được thay thế trước khi vòng bầu cử Tổng thống Nga (tháng 3/2018). Sau khi tái đắc cử, công việc của V.Putin là hoàn thành công tác nhân sự trung ương.
Còn chưa đầy 2 tháng nữa sẽ diễn ra cuộc bầu cử bầu chọn Thủ tướng và nội các cho chính phủ mới. Ông Putin chắc chắn có những dự liệu cho bài toán nhân sự. Medvedev ở lại hay ra đi là một nước cờ quan trọng mà nhà lãnh đạo Nga sẽ phải cân nhắc lợi hại.
Kể từ năm 2000 đến nay, bộ đôi Putin – Medvedev cùng nhau nắm quyền điều hành nước Nga. Sự kết hợp khăng khít này giúp cho đảng Nước Nga thống nhất lãnh đạo đất nước liên tiếp 18 năm. Chính trường Nga có được sự ổn định lâu dài. Hơn ai hết, V. Putin chính là người hiểu và cần nhất điều này.
Giới nghiên cứu chính trị Nga cho rằng, Thủ tướng Medvedev hiện nay đóng vai trò cần thiết có lợi cho Tổng thống Putin. Hình ảnh mờ nhạt của Medvedev sẽ tôn vinh vai trò quan trọng của V.Putin đối với nước Nga.
Thủ tướng Nga đương nhiệm như là một “cột thu lôi” hút những lời chỉ trích nhằm vào chính quyền, giúp cho Putin tránh khỏi mũi nhọn tấn công từ phe đối lập và dư luận xã hội Nga. Vai trò này vẫn còn nguyên giá trị trong nhiệm kỳ mới của đương kim Tổng thống Nga V.Putin.
Ngoài ra, trong giới lãnh đạo tinh hoa của nước Nga có một nhận định chung rằng, Putin hứa với Medvedev sẽ dành ghế thủ tướng để đổi lấy việc không chạy đua vào cuộc bầu cử tổng thống năm 2018. Ông Putin là một người giữ lời hứa và ông sẽ thực hiện điều này, nhà phân tích chính trị Nga Andrei Kolyadin cho biết trong một cuộc phỏng vấn với hãng tin Znak.
Từ năm 2014 đến này, dưới sự điều hành của Thủ tướng Medvedev, kinh tế Nga từng bước vượt qua khủng hoảng, sau hàng loạt lệnh cấm vận của phương Tây. Những báo cáo năm 2017, mức tăng trưởng kinh tế của Nga tăng 2%, lạm phát giảm xuống còn dưới 2%, mức thấp nhất từ năm 1991 đến nay. Ngân hàng Goldman Sachs mới đây dự báo tăng trưởng kinh tế Nga sẽ đạt 3,3% trong năm 2018.
Những con số trên cho thấy mặt tích cực và hiệu quả của chính phủ Nga và vai trò cá nhân của Thủ tướng đương nhiệm Dmitry Medvedev. Đông đảo dư luận xã hội Nga đòi hỏi sự thay đổi từ chính phủ và là yêu cầu cấp thiết của chính quyền liên bang lúc này.
Tổng thống Putin sẽ có sự cân nhắc cẩn trọng và đầy tính toán trong vấn đề nhân sự lần này. Nhưng có một điều chắc chắn rằng, ông Putin ít khi bị dư luận xã hội chi phối, và những quyết định của ông đầy tính bất ngờ và thực tế. Dmitry Medvedev ra đi hay ở lại vẫn là một ẩn số chưa lời giải.