Xung đột bước sang giai đoạn mới
Các quan chức cấp cao trong chính quyền Tổng thống Biden nhận định, chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine sẽ tạm chững lại cho tới năm sau trong khi các lực lượng của Kiev sẽ tiếp tục tiến công để giành lại những vùng lãnh thổ Nga tuyên bố sáp nhập.
Trong khi các quan chức này cho rằng Moscow có thể sẽ tiếp tục tấn công vào các lực lượng của Ukraine cũng như các căn cứ, cơ sở hạ tầng và mạng lưới điện quan trọng của nước này thì mùa đông tới được đánh giá là sẽ làm chậm các cuộc tiến công của cả hai bên.
Trong một diễn biến đáng chú ý, điện Kremlin thông báo hôm 11/11 rằng quân đội nước này đã rút quân khỏi thành phố Kherson chiến lược ở phía Nam Ukraine và sẽ tổ chức lại lực lượng dọc sông Dnieper. Các quan chức Mỹ cho rằng quyết định của Nga khi rút khỏi thành phố Kherson một phần là do lo ngại các binh lính nước này sẽ bị cô lập và bị chia cắt với các nguồn cung hậu cần khi mùa đông tới.
Toàn cảnh thành phố Kherson nhìn từ trên cao. Ảnh: New York Times
Quân đội Ukraine cho biết lực lượng này đã phá hủy hoặc gây tổn thất cho gần như tất cả, ngoại trừ một cây cầu trong thành phố Kherson nhằm hạn chế khả năng của Nga trong việc bổ sung hậu cần cho 20.000 - 30.000 binh lính.
Các quan chức Mỹ ước tính việc rút quân của Nga sẽ mất khoảng 2 tuần nhưng Bộ Quốc phòng Nga hôm 11/11 cho biết quá trình rút quân của Nga đã hoàn tất và người dân địa phương cho biết cây cầu duy nhất còn lại bắc qua sông Dnieper đã bị phá hủy.
Khoảng thời gian tạm dừng giao tranh trong mùa đông có thể kéo dài lâu nhất là 6 tháng. Thời tiết mưa và nền đất ẩm ướt vào cuối tháng 11 sẽ làm chậm việc di chuyển của quân đội 2 nước. Sau đó, khi nhiệt độ giảm và mặt đất đóng băng, xe tăng và xe tải sẽ dễ dàng di chuyển hơn. Tuy nhiên, khả năng tuyết rơi dày và thời tiết lạnh giá sẽ gây trở ngại để các lực lượng tiến hành các cuộc tấn công mới.
"Chúng ta sẽ chứng kiến thời tiết ẩm ướt ở Ukraine phần nào khiến mọi thứ chậm lại. Mặt đất bùn lầy làm các cuộc tấn công quy mô lớn khó có thể thực hiện", Colin H. Kahl, Thứ trưởng Quốc phòng đặc trách chính sách của Lầu Năm Góc cho hay.
Với việc giao tranh tạm dừng do yếu tố thời tiết, cuộc xung đột ở Ukraine sẽ bước sang giai đoạn mới. Giới quan sát cho rằng Nga có thể sẽ tăng cường tấn công vào các cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine trong khi Kiev tăng cường các chiến dịch tấn công ngầm nhằm chứng tỏ rằng nước này có thể đáp trả thậm chí ở cả trên lãnh thổ Nga.
"Dường như Ukraine sẽ tiếp tục tăng cường các cuộc tấn công ngầm nhằm vào các phòng tuyến của Nga. Những hoạt động này cũng bao gồm các cuộc ám sát có chủ đích hoặc các hành vi phá hoại tại các khu vực do Nga kiểm soát ở Ukraine", Seth G. Jones, Phó Chủ tịch tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cho hay.
Chính quyền Tổng thống Biden đánh giá, cần nhanh chóng tận dụng việc giao tranh chững lại vào mùa đông để bổ sung nguồn cung vũ khí tấn công và phòng thủ cho Ukraine. Ngày 10/11, Lầu Năm Góc thông báo gói hỗ trợ vũ khí trị giá 400 triệu USD cho Ukraine, trong đó có hệ thống phòng thủ tầm ngắn Avenger được sử dụng để phóng tên lửa Stinger.
Tuy nhiên, các quan chức ở Kiev cho biết họ cần nhiều hệ thống phòng không hơn, bên cạnh các hệ thống SA-11 và S-300 mà Ukraine sở hữu nhằm buộc các phi công Nga phải hoạt động ngoài không phận của Ukraine. Kiev cũng đề nghị phương Tây hỗ trợ thêm xe tăng và tiêm kích để giành lại những vùng lãnh thổ Nga vừa sáp nhập.
Cánh cửa hẹp cho ngoại giao hay chuẩn bị để tiến công vào mùa xuân?
Trong suốt thời gian tạm dừng giao tranh sắp tới, hai bên sẽ duy trì lực lượng và chuẩn bị cho các cuộc tiến công mới được nối lại vào tháng 2 năm sau, các nhà phân tích quân sự dự đoán.
Tướng Mark Milley - Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, đồng thời là cố vấn quân sự cấp cao của chính quyền Tổng thống Biden nhận định trong tuần này rằng, mùa đông lạnh giá sắp tới là cơ hội để hai bên cân nhắc các cuộc đàm phán hòa bình . Dù vậy, các quan chức Mỹ thừa nhận, hai nước còn cách xa các cuộc đàm phán như vậy.
Binh lính Ukraine khai hỏa pháo tự hành 2S7 Pion ở khu vực Kherson. Ảnh: Reuters
Theo hai nhà phân tích quân sự Nga nhận định hồi tuần trước, điện Kremlin chắc chắn sẽ coi khoảng thời gian tạm dừng giao tranh trong những tháng tới là dịp để bổ sung lực lượng và củng cố các vị trí trên thực địa. Các nhà phân tích Jack Watling và Nick Reynolds cho rằng, chính phủ Nga đang khuyến khích các đối tác của Ukraine gây sức ép để Kiev tiến hành đàm phán một thỏa thuận ngừng bắn.
"Một thỏa thuận ngừng bắn sẽ có lợi cho Nga trong việc củng cố quyền kiểm soát tại các khu vực sáp nhập, nhưng điều đó không có nghĩa là Nga sẽ giảm các mục tiêu ở Ukraine, hay dừng cuộc chiến năng lượng với Tây Âu", 2 nhà phân tích trên đánh giá.
Một số nhà phân tích quân sự nhận định, việc dừng giao tranh vào mùa đông không có lợi cho Ukraine, đặc biệt khi Nga tiếp tục tấn công vào các cơ sở hạ tầng quan trọng và mạng lưới điện của nước này. Các quan chức Ukraine nhận định, mục tiêu tấn công tiếp theo của Moscow là các hệ thống cấp nước.
Dù vậy, Mỹ cho rằng Nga có thể sẽ gặp hạn chế trong việc duy trì chiến dịch quân sự để phá hủy các cơ sở hạ tầng của Ukraine khi nguồn cung tên lửa chính xác tầm xa của Moscow đang giảm dần.
Tình báo Mỹ không có ước tính cụ thể về kho tên lửa chính xác của Nga, trong đó có các tên lửa hành trình và UAV. Tuy nhiên, các cơ sở công nghiệp của Nga đang gặp khó khăn trong việc sản xuất thêm vũ khí vì thiếu nguồn cung do các lệnh trừng phạt của phương Tây. Do vấn đề trang thiết bị và việc đào tạo cho binh lính, có thể Nga sẽ sử dụng khoảng thời gian dừng giao tranh trong mùa đông để khắc phục các vấn đề này.
"Với Ukraine, thời tiết mùa đông khiến việc cung cấp hậu cần cho các chiến dịch giành lại lãnh thổ trở nên khó khăn hơn trong khi việc thiếu thảm thực vật và các yếu tố nguy trang khác khiến các cuộc tiến công bằng xe bọc théo gặp rủi ro lớn hơn", các nhà phân tích thuộc Viện nghiên cứu Hoàng gia Anh (Royal United Services Institute) nhận định.
"Còn với Nga, do vấn đề lực lượng và các vị trí chưa được chuẩn bị tốt, mùa đông tới sẽ là thời gian để họ tăng cường nhuệ khí chiến đấu và khắc phục các vấn đề đang gặp phải”.
Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Kahl cho rằng, "chúng ta sẽ chứng kiến hai bên tấn công pháo binh nhau. Nga dường như sẽ tiếp tục sử dụng tên lửa hành trình và UAV nhằm vào các cơ sở hạ tầng quan trọng của Ukraine".
Quan chức Mỹ cũng dự đoán, "xung đột sẽ tiếp tục thậm chí cả khi cường độ giao tranh thay đổi"./.