Các bị cáo trong vụ án gồm: Phạm Minh Hoàng (SN 1982, nguyên cán bộ Phòng Chống buôn lậu và xử lý vi phạm, Cục Hải quan TP Hà Nội); Trần Trọng Cường (SN 1974, trú tại phường Bạch Đằng, Hai Bà Trưng, Hà Nội) và Hoàng Văn Diện (SN 1992, ở tại chung cư Golden Land, số 275 Nguyễn Trãi, Thanh Xuân, Hà Nội).
Trong vụ án này, 2 bị cáo Phạm Minh Hoàng và Trần Trọng Cường bị truy tố về tội “Tham ô tài sản” theo quy định tại Điều 353 - BLHS năm 2015; Hoàng Văn Diện bị truy tố về tội “Buôn bán hàng cấm” theo quy định tại Điều 155 - BLHS năm 1999.
Theo cáo trạng truy tố, năm 2009, Phạm Minh Hoàng vào làm việc tại Cục Hải quan TP Hà Nội.
Tháng 6/2016, Hoàng được phân công làm thủ kho quản lý kho tang vật thuộc Phòng Chống buôn lậu và xử lý vi phạm - Cục Hải quan TP Hà Nội, được giữ 2 chìa khóa ra vào kho.
Nhiệm vụ của Hoàng là theo dõi việc nhập, xuất, quản lý, bảo quản, đề xuất xử lý tang vật vi phạm bị thu giữ trong lĩnh vực hoạt động Hải quan của Cục Hải quan TP Hà Nội, ký niêm phong và dán niêm phong khóa cửa khi nhập, xuất tang vật.
Trong quá trình làm việc tại đây, Hoàng quen biết với Trần Trọng Cường. Tháng 4/2017, do có nhu cầu chi tiêu cá nhân và cần tiền trả nợ nên Hoàng nảy sinh ý định lấy ngà voi từ kho tang vật đem bán lấy tiền.
Hồ sơ vụ án cho thấy, Hoàng đã trao đổi với Trần Trọng Cường, nhờ Cường tìm, giới thiệu người mua ngà voi để bán và để tránh bị phát hiện, Hoàng thông báo mẫu ngà voi trong kho tang vật để Cường đi mua ngà voi giả đưa vào kho thay thế tránh. Bên cạnh đó, Hoàng sẽ trả tiền môi giới cho Cường.
Sau khi được Cường giới thiệu mua bán ngà voi với Hoàng Văn Diện, 3 người đàn ông trên đã hẹn gặp nhau tại một quán cà phê trên đường Trần Quốc Hoàn (Hà Nội) để bàn bạc, thống nhất cách thức giao dịch, mua bán ngà voi.
Mức giá mà hai bên đưa ra là 7 triệu đồng/kg ngà voi, 200 triệu đồng/kg sừng tê giác.
Theo tài liệu của cơ quan chức năng, để lấy được ngà voi từ kho tang vật, Hoàng tự ý phá bỏ niêm phong kho, dùng chìa khóa kho được giao để vào lấy ngà voi cho vào balô mang ra ngoài bán cho Hoàng Văn Diện.
Mỗi lần “hành động”, Trần Trọng Cường lại làm giả ngà voi đưa vào thế chỗ tránh bị phát hiện. Số ngà voi mua được, Diện mang cất giữ tại nhà để bán cho khách khi có nhu cầu.
Ngày 11/08/2017, Cơ quan ANĐT - CATP Hà Nội đã phối hợp với Cục Hải quan TP Hà Nội kiểm kê toàn bộ kho vật chứng.
Kết quả xác định ngoài 156 kg ngà voi thiếu hụt đã phát hiện, trong kho còn mất thêm 83,57 kg ngà voi và 07 khúc sừng tê giác có khối lượng 6,14 kg…
Cơ quan chức năng xác định Phạm Minh Hoàng đã bán ngà voi 8 lần và 2 lần bán sừng tê giác cho Hoàng Văn Diện với tổng số tiền xấp xỉ gần 3 tỷ đồng. Trong đó, Hoàng trả tiền công môi giới cho Cường 200 triệu, còn lại chi tiêu cá nhân hết.
Tại Cơ quan điều tra, Phạm Minh Hoàng khai nhận hành vi phạm tội như trên. Trong số 8 lần bán ngà voi cho Diện, có 3 lần Hoàng trực tiếp bán ngà voi cho Diện ở nhà nghỉ còn lại thực hiện mua bán trên xe taxi.
Theo lời khai của Hoàng, số tiền này ngoài chi tiêu cá nhân, trả công môi giới cho Cường, anh ta dùng cá độ bóng đá hết.
Trong khi đó, Trần Trọng Cường khai từ tháng 4/2017, ông ta đã môi giới cho Phạm Minh Hoàng 8 lần bán ngà voi cho Hoàng Văn Diện với tổng số 239,5 kg.
Ngoài ra Cường còn môi giới để Hoàng bán 7 khúc sừng tê giác cho Diện, trong đó 4 khúc nhỏ Cường và Hoàng bán được 220 triệu đồng, 3 khúc to bán được 1 tỷ đồng. Việc mua bán sừng tê giác diễn ra tại nhà nghỉ Mai vila.
Số tiền bán sừng tê giác Hoàng cho Cường 30 triệu đồng. Toàn bộ số tiền môi giới bán ngà voi và sừng tê giác, Cường chi tiêu cá nhân hết.
Hoàng Văn Diện khai tháng 3/2017, Trần Trọng Cường gọi điện cho Diện nói có ngà voi bán. Diện đồng ý mua và liên hệ với người phụ nữ Trung Quốc tên là Lê China.
Toàn bộ số ngà voi mua được, Diện bán cho Lê China giá 7,1 triệu đồng/kg.
Trong số 239,5 kg ngà voi Diện giữ lại 4 khúc trọng lượng khoảng 30 kg, Diện thuê Lê China chế tác thành tượng, số còn lại Diện bán cho Lê China, số tiền được hưởng là 21 triệu đồng.
Về người phụ nữ Trung Quốc tên Lê China mua ngà voi, sừng tê giác, Diện khai không biết tên, số điện thoại, địa chỉ cụ thể nên Cơ quan điều tra không có cơ sở xác minh làm rõ.
Tuy nhiên, tại phiên tòa xét xử hôm nay, trong phần xét hỏi, các bị cáo khai không thống nhất về số lượng ngà voi đánh tráo, ít hơn so với số lượng mà cáo trạng đã truy tố.
Do đó, HĐXX đã quyết định trả hồ sơ để tiến hành điều tra làm rõ số lượng ngà voi mà các bị cáo đã đánh tráo.