Hai năm trước, Bao Xiangyi bỏ học và đi làm bồi bàn cho một nhà hàng trong nửa năm để tự nuôi sống bản thân. Chàng trai 19 tuổi này nhớ lại quãng thời gian đó một cách đầy ám ảnh.
"Nó là một công việc điên rồ. Số bước đếm bằng ứng dụng WeChat của tôi đôi khi đạt 20.000 trong một ngày, chỉ bằng cách đi đưa đồ ăn trong nhà hàng", Bao nói.
20.000 bước mỗi ngày là một con số khổng lồ, có thể được so sánh với cả ngày hoạt động ngoài trời và thường xếp hạng người dùng rất cao trong vòng tròn bạn bè thông thường. Nhưng đây cũng chính là lý do Bao, hiện là sinh viên đại học ở Hàng Châu, tỉnh Chiết Giang, bỏ công việc bồi bàn và quay trở lại đi học.
"Tôi không thể chấp nhận rằng 365 ngày một năm, mỗi ngày đều sẽ như vậy", Bao nói. "Những ngày đó tràn ngập bóng tối và tôi cảm thấy như cả cuộc đời mình sẽ trải qua như một người phục vụ thấp kém và tầm thường".
Olivia Niu, một cư dân Hong Kong 23 tuổi, đã bỏ công việc bồi bàn sau ngày làm việc đầu tiên. "Vào giờ cao điểm, công việc quá bận rộn. Bản thân tôi rất đói nhưng tôi cần phải chuẩn bị bữa ăn cho khách hàng", Niu nói.
Trở thành một người phục vụ chưa bao giờ là một lựa chọn nghề nghiệp hàng đầu nhưng nó vẫn là một nguồn việc làm lớn ở Trung Quốc. Yang Chunyan, một nữ phục vụ tại khách sạn Lanlifang ở Ôn Châu, phía đông nam Trung Quốc, có hai con và nói rằng cô đã chọn công việc này vì cô cần kiếm sống.
Nhưng thế hệ trẻ ở Trung Quốc ngày nay có tầm nhìn xa hơn, trên các lĩnh vực khác. Trong số những người sinh sau năm 2000, 24,5% muốn sự nghiệp liên quan đến văn học và nghệ thuật. Tiếp theo đó là giáo dục và CNTT, theo một báo cáo gần đây của Tencent QQ và China Youth Daily.
Và điều này khiến cho các nhà hàng ngày càng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các nhân viên chạy bàn có trình độ, những người có thể chịu được sự căng thẳng hàng ngày khi tung hứng giữa hàng trăm đơn đặt hàng thực phẩm. Và đáp án mới đã xuất hiện, dưới dạng những con robot.
Robot phục vụ được phát triển bởi Pudu Tech, đang hoạt động tại một nhà hàng ở Trung Quốc, cũng như nhiều quốc gia khác trên thế giới.
Shenzhen Pudu Technology, một công ty khởi nghiệp mới chỉ ba năm tuổi ở Thâm Quyến, là một trong số các công ty công nghệ đang cung cấp robot phục vụ cho hàng ngàn chủ nhà hàng. Họ giúp khách hàng của mình giải quyết việc thiếu hụt lao động với các công nghệ mới như máy móc, trí tuệ nhân tạo và hệ thống đặt hàng trực tuyến. Công ty này đã triển khai robot ở Trung Quốc, Singapore, Hàn Quốc và Đức.
Với sự hỗ trợ từ robot của Pudu, nhân viên nhà bếp có thể đặt bữa ăn lên robot, nhập số bàn và robot sẽ giao nó đến cho đúng khách hàng. Trong khi một người phục vụ trung bình có thể cung cấp 200 yêu cầu mỗi ngày, các robot có thể xử lý 300 đến 400 đơn hàng.
"Gần như mọi chủ cửa hàng ở Trung Quốc hiện nay đều nói rằng rất khó để tuyển người làm bồi bàn", Zhang Zhang Tao, người sáng lập và CEO của Pudu Technology cho biết. "Thị trường thực phẩm của Trung Quốc là rất lớn và việc cung cấp bữa ăn là một quá trình với nhu cầu và tần suất cao".
Robot của Pudu có thể được sử dụng trong thời gian 10 năm và có giá từ 40.000 nhân dân tệ (khoảng 5.650 USD) đến 50.000 nhân dân tệ (7.000 USD). Tuy lớn nhưng con số này lại ít hơn mức lương trung bình hàng năm của một nhân viên phục vụ tại nhà hàng và khách sạn, khoảng 60.000 nhân dân tệ một năm. Do đó, không có gì ngạc nhiên khi ngày càng nhiều nhà hàng muốn sử dụng robot phục vụ.
Theo Verified Market Research, thị trường dịch vụ robot toàn cầu được định giá 11,62 tỷ USD vào năm 2018 và dự kiến sẽ đạt 35,67 tỷ USD vào năm 2026. Haidilao, chuỗi nhà hàng lẩu hàng đầu của Trung Quốc, không chỉ áp dụng robot dịch vụ mà còn ra mắt một hệ thống nhà hàng thông minh cùng nhà bếp cơ giới ở Bắc Kinh năm ngoái. Còn tại Thâm Quyến, rất khó để thanh toán bằng tiền mặt bởi hầu hết các nhà hàng tại đây đã triển khai dịch vụ đặt hàng trực tuyến.
Một robot vận chuyển thực phẩm của Pudu.
Các báo cáo khác cho thấy lợi thế về lực lượng lao động của Trung Quốc đã giảm trong những năm gần đây. Dân số trong độ tuổi lao động, những người từ 16 đến 59 tuổi, đã giảm 40 triệu kể từ năm 2012 xuống còn 897 triệu năm 2018. Con số này chiếm 64% trong 1,4 tỷ dân số Trung Quốcm giảm từ 69% năm 2012.
Các công ty robot khác cũng đang tham gia vào thị trường mới này. Siasun Robot & Automatic Co, một doanh nghiệp công nghệ cao thuộc Học viện Khoa học Trung Quốc, đã giới thiệu robot phục vụ của họ cho các nhà hàng của Trung Quốc vào năm 2017. Robot giao hàng được phát triển bởi Keenon Robotics Co., thành lập năm 2010, cũng đang làm nhân viên phục vụ ở Trung Quốc và các thị trường nước ngoài như Mỹ, Ý và Tây Ban Nha.
Zhang, CEO của Pudu, đang đàm phán với các công ty đầu tư mạo hiểm để tăng thêm một vòng tài trợ mới, dự kiến vào tháng 10. Năm ngoái, công ty đã huy động được 50 triệu nhân dân tệ tiền đầu tư.
"Khi chúng tôi ra ngoài ăn tối, điều chúng tôi muốn là được phục vụ. Nó không đơn giản như chỉ cung cấp bữa ăn", ông Wong Kam-Fai, giáo sư kỹ thuật tại Đại học Hong Kong Trung Quốc và là chuyên gia quốc gia do Hiệp hội Trí tuệ nhân tạo Trung Quốc bổ nhiệm, nói. "Nếu họ (các nhà sản xuất robot) có thể thêm một chút khía cạnh cảm xúc trong tương lai, nó có thể hoạt động tốt hơn".
Robot trong nhà hàng lẩu Haidilao.
Tuy nhiên, các công ty công nghệ cũng phải đối mặt với một số vấn đề. Đơn cử như sự bố trí khá bất thường ở một số nhà hàng.
"Chuyện robot bị kẹt bánh xe trên đường vào bếp là điều bình thường. Một số lối đi rất hẹp với nhiều đường ngoằn ngoèo", ông Zhang nói. "Nhưng điều này có thể được cải thiện trong tương lai với các bố cục được chuẩn hóa hơn".
Các nhà hàng có nhiều tầng cũng có thể là một vấn đề.
Dai Qi, một quản lý bán hàng tại khách sạn Lanlifang, cho biết nhà hàng của cô không thể sử dụng robot phục vụ. "Nhà bếp của chúng tôi ở tầng ba và chúng tôi có các phòng ở tầng hai, ba và bốn. Vì vậy robot không thể làm việc để cung cấp bữa ăn cho tầng dưới rồi tầng trên", Dai chia sẻ.
Còn Bao, anh nói rằng không có kế hoạch trở lại làm bồi bàn. Vì vậy, các robot có thể có lợi thế.
"Tại sao con người phải làm điều mà robot có thể làm? Chúng ta hãy làm một cái gì đó mà chúng không thể", Bao nói.
Tham khảo SCMP