Câu hỏi:
Tôi có một người anh mắc bệnh tâm thần và tòa đã tuyên mất năng lực hành vi dân sự. Vào những thời điểm gia đình không kiểm soát, anh thường lấy xe máy đi ra ngoài đường. Xin hỏi, nếu anh tôi vi phạm giao thông thì có bị xử phạt vi phạm hành chính không?
Trả lời:
Khoản 1, Điều 22 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về mất năng lực hành vi dân sự như sau:
"Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.
Khi không còn căn cứ tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự".
Người mắc bệnh tâm thần vi phạm giao thông thuộc trường hợp không bị xử phạt vi phạm hành chính.
Điều 11 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 quy định không xử phạt vi phạm hành chính đối với 6 trường hợp sau đây:
1. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong tình thế cấp thiết;
2. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do phòng vệ chính đáng;
3. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do sự kiện bất ngờ;
4. Thực hiện hành vi vi phạm hành chính do sự kiện bất khả kháng;
5. Người thực hiện hành vi vi phạm hành chính không có năng lực trách nhiệm hành chính; người thực hiện hành vi vi phạm hành chính chưa đủ tuổi bị xử phạt vi phạm hành chính theo quy định tại điểm a khoản 1 Điều 5 của Luật này".
Khoản 15 Điều 2 Luật Xử lý vi phạm hành chính 2012 giải thích người không có năng lực trách nhiệm hành chính như sau:
"Người không có năng lực trách nhiệm hành chính là người thực hiện hành vi vi phạm hành chính trong khi đang mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình".
Theo đó, anh của bạn mất năng lực hành vi dân sự, mắc bệnh tâm thần hoặc một bệnh khác làm mất khả năng nhận thức hoặc khả năng điều khiển hành vi của mình thuộc trường hợp không xử phạt vi phạm hành chính nên sẽ không bị xử phạt vi phạm giao thông.
Luật sư Trần Văn Huy - Phó Giám đốc Công ty Luật TNHH Bảo Tín.