Trang ABS-CBN đưa tin, Ngoại trưởng Philippines Perfecto Yasay nói rằng ông không nghe thấy Tổng thống Rodrigo Duterte tuyên bố sẽ chấm dứt mọi hoạt động tập trận quân sự giữa Philippines và Mỹ.
Ông Yasay cho biết, mọi hiệp định của Philippines với Mỹ, bao gồm cả Hiệp định Hợp tác Quốc phòng nâng cao (EDCA), có thời hạn dài hơn nhiệm kỳ 6 năm của TT Duterte, và Tổng thống sẽ không hủy bỏ những hiệp định trên.
Ông Duterte chỉ chấm dứt các cuộc tuần tra nằm ngoài phạm vi lãnh hải rộng 12 hải lý (tính từ bờ biển) của Philippines, theo Ngoại trưởng Yasay.
"Thỏa thuận giữa hai nước vẫn có hiệu lực, và rõ ràng Tổng thống cũng có hàm ý như vậy," ông Yasay ám chỉ Hiệp định Quốc phòng song phương năm 1951 khi trả lời phóng viên.
Mặc dù vậy, lời bình luận mới nhất của ông Duterte vẫn khiến giới phân tích khó phán đoán mục đích cuối cùng của ông là gì, và liệu những động thái tiếp theo của Manila có gây phức tạp cho tình hình ngoại giao khu vực, hoặc thay đổi cục diện tại Biển Đông.
Một quan chức quốc phòng Mỹ cho biết, ông chưa thấy Philippines chính thức đưa ra yêu cầu ngừng tuần tra trên biển, và những điều kiện để "tuần tra chung" với Philippines khá thấp.
ABS-CBN dẫn lời vị quan chức ẩn danh: "Nếu không tuần tra chung nữa thì việc đó có ảnh hưởng gì đáng kể đến tình hình Biển Đông không? Khả năng cao là không."
Theo chuyên gia quốc phòng Mỹ Richard Jacobson, động thái của Duterte có thể khiến Trung Quốc khai thác tình hình quan hệ đang gập ghềnh giữa hai đồng minh lâu năm là Mỹ - Philippines.
Ông đánh giá: "Quan hệ Mỹ - Philippines có thể trở nên căng thẳng và thậm chí bị lung lay."
"Lợi ích địa chính trị của Mỹ trong khu vực quá quan trọng để nước này có phản ứng với phát ngôn của Duterte. Thái độ của Washington hiện giờ là đúng đắn - kiên nhẫn nhiều hơn kích động."
Theo một báo cáo từ Reuters, Philippines chưa chính thức cam kết tham gia tuần tra chung với Mỹ tại vùng biển nằm ngoài lãnh hải trên Biển Đông. Manila cũng đã thực hiện ít nhất 2 cuộc tuần tra với Mỹ trong năm nay, cả hai đều thuộc phạm vi 12 hải lý tính từ đường bờ biển Philippines.