Mới đây, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã lên tiếng cảnh báo về "hoạt động ác ý trong khu vực" của Trung Quốc khi ông tham dự cuộc họp nhóm ngoại trưởng các nước Đối thoại Tứ giác An ninh (QUAD) tại Tokyo - sự kiện mà SCMP cho là thể hiện mặt trận đoàn kết trước một Trung Quốc ngày càng quyết liệt.
Ông Pompeo đang gặp gỡ những người đồng cấp Nhật Bản, Australia và Ấn Độ trong khuôn khổ chuyến công du vốn đã được rút ngắn sau cuộc khủng hoảng COVID-19 mới đây ở Washington khiến Tổng thống Mỹ Donald Trump và nhiều nhân viên chính phủ, cũng như cố vấn nhiễm SARS-CoV-2.
SCMP dẫn lời quan chức Bộ Ngoại giao Mỹ cho hay, cuộc gặp đầu tiên của ông Pompeo là với Ngoại trưởng Australia Marise Payne và bàn tới những lo ngại chung về hoạt động của Trung Quốc trong khu vực.
Cả Mỹ, Australia và Ấn Độ đều rơi vào tình trạng mâu thuẫn với Bắc Kinh - bỏ lại Nhật Bản ở vị trí chênh vênh, vừa đứng bên cạnh đồng minh, vừa phải nỗ lực duy trì mối quan hệ đang dần được cải thiện với Trung Quốc.
Hầu hết các đồng minh châu Á đều hài lòng với sự cứng rắn của Washington trước đối thủ của mình ở khu vực: Trung Quốc, nhưng lại không hào hứng với những phát ngôn căng thẳng gần đây của ông Trump, ông Pompeo và lo ngại về khả năng đi quá xa khi đối đầu với Trung Quốc.
"Trong thông cáo đầu tiên sau khi nhậm chức, Thủ tướng Suga đã mô tả châu Á - Thái Bình Dương tự do và mở cửa là 'nền tảng của hòa bình và ổn định của khu vực'. Tôi hoàn toàn đồng ý", ông Pompeo nói trong cuộc gặp với người đồng cấp Nhật Bản Toshimitsu Motegi.
QUAD vốn được cựu Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe thúc đẩy mạnh mẽ như một phương thức tăng cường hợp tác trong khu vực khi phải đối đầu với quân đội và những mối đe dọa khác từ Trung Quốc.
Bắc Kinh đã lên án QUAD và cho rằng đây là nỗ lực nhằm khống chế sự phát triển của họ. Mặc dù cuộc họp của QUAD chưa chắc có thể đưa ra một kế hoạch hành động cụ thể nhưng bản thân hoạt động nhóm họp là một lời cảnh cáo tới Trung Quốc và khiến nước này lo sợ về một viễn cảnh QUAD trở thành một tổ chức chính thức như NATO, SCMP dẫn lời chuyên gia cho hay.
Chương trình nghị sự của cuộc họp giữa Bộ tứ Kim cương lần này dự kiến xoay quanh phục hồi kinh tế sau đại dịch COVID-19, chuỗi cung ứng, tình trạng lan truyền tin tức giả mạo, đầu tư hạ tầng trong khu vực và chống khủng bố.
Dự kiến QUAD sẽ không có thông cáo chung bởi đây không phải một liên minh chính thức, nhưng các bộ trưởng ngoại giao dự kiến sẽ công bố các thông cáo riêng sau cuộc họp.