Kết thúc phiên giao dịch 5/3, cổ phiếu SHB của Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội chốt ở 12.900 đồng/cp với thanh khoản ở mức kỷ lục gần 66 triệu cổ phiếu. Đây là phiên tăng điểm thứ 9 liên tiếp và cũng là mức đỉnh 10 năm của của ngân hàng do ông Đỗ Quang Hiển làm chủ tịch HĐQT. Tính trong 2 tuần, cổ phiếu SHB tăng 87%.
Ông Hiển thường được gọi là”bầu Hiển” do sở hữu câu lạc bộ Hà Nội. Trong kinh doanh, ông cũng nổi tiếng nhờ sở hữu và điều hành những định chế tài chính lớn như ngân hàng SHB, chứng khoán SHS, bảo hiểm BSH đến các đơn vị nông lâm nghiệp như Vinafor, Vegetexco cùng nhiều lĩnh vực cảng biển, bất động sản, giáo dục, y tế…
Nòng cốt T&T và các định chế tài chính lớn
Doanh nghiệp nòng cốt dưới sự điều hành của bầu Hiển chính là Tập đoàn T&T, một công ty hoạt động ở 7 lĩnh vực gồm tài chính và đầu tư; bất động sản; hạ tầng giao thông, cảng biển, logistics; công thương; khoáng sản, năng lượng; y tế - giáo dục - thể thao.
Tập đoàn được thành lập năm 1993 nhằm phân phối độc quyền các sản phẩm điện tử từ Nhật Bản. Sau đó, tập đoàn này mở rộng sang động cơ xe máy vào những năm 2000. T&T tiếp tục đầu tư vào ngân hàng SHB vào năm 2005 và sau đó là hàng loạt lĩnh vực khác. Năm 2007, T&T chuyển sang mô hình công ty cổ phần.
Tính đến cuối 2018, tập đoàn đa ngành này có vốn điều lệ 15.000 tỷ đồng với 5 cổ đông sáng lập. Trong đó, bầu Hiển nắm chi phối gần 98,5% vốn đồng thời là Chủ tịch kiêm Tổng giám đốc, người đại diện theo pháp luật.
Thông qua T&T, bầu Hiển cũng nắm quyền chủ tịch tại hàng loạt doanh nghiệp khác. Trong đó đáng kể nhất là các định chế tài chính lớn như SHB, Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội ( HNX:SHS ) và Tổng công ty Bảo hiểm Sài Gòn - Hà Nội (BSH Insurance).
SHB là một trong những ngân hàng tư nhân lớn ở Việt Nam với tổng tài sản hơn 365.000 tỷ đồng, tương đương với nhóm VPBank, MBBank, ACB hay Techcombank. Quy mô lợi nhuân trước thuế năm 2019 là 3.077 tỷ đồng, tăng 47% xấp xỉ với lợi nhuận của Sacombank hay OCB.
Hiện bầu Hiển sở hữu hơn 33 triệu cổ phiếu SHB. Con trai Đỗ Vinh Quang nắm giữ 35,9 triệu cổ phiếu. Hai chị gái Đỗ Thị Thu Hà và Đỗ Thị Minh Nguyệt lần lượt có 24,7 và 8,5 triệu cổ phiếu. Tập đoàn T&T có gần 120 triệu cổ phiếu. Tổng sở hữu nhóm này khoảng 18,5% cổ phần ngân hàng trước đợt tăng vốn theo tỷ lệ 4:1.
Ngoài SHB, bầu Hiển làm Chủ tịch HĐQT tại 2 định chế tài chính gồm Công ty Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (vốn 2.072 tỷ đồng), Tổng công ty Bảo hiểm Sài Gòn - Hà Nội (vốn 1.000 tỷ đồng), Quản lý quỹ Đầu tư Sài Gòn – Hà Nội (SHF).
Cổ phiếu SHS cũng vừa có giai đoạn tăng giá từ khoảng 6.500 đồng/cp lên 8.500 đồng/cp (tương ứng 31%). Cơ cấu cổ đông SHS gồm Tập đoàn T&T nắm giữ 5,67% vốn và bầu Hiển có tỷ lệ 0,29%. Tháng 6/2019, cổ đông ty chứng khoán này còn có quỹ PYN Elite Fund (2,43%) và nhóm Yurie Vietnam (3,33%).
Cổ đông chiến lược tại nhiều công ty nông nghiệp, y tế
Giai đoạn 2009-2016, T&T của bầu Hiển cũng rất tích cực tham gia hoạt động cổ phần hóa doanh nghiệp Nhà nước tại nhiều lĩnh vực như bất động sản, nông lâm nghiệp, tiêu dùng, hạ tầng, cảng biển, y tế, thể thao… cũng như đầu tư ra nước ngoài.
Trong đợt cổ phần hóa Tổng công ty lâm nghiệp Việt Nam (Vinafor, HNX: VIF ), Tập đoàn T&T chính là cổ đông chiến lược với 40% cổ phần. Hiện T&T có 2/5 ghế trong HĐQT.
Vinafor được thành lập năm 1995 trên cơ sở sáp nhập 10 Tổng công ty trực thuộc Bộ Lâm nghiệp cũ.
Đến nay, tổng công ty này quản lý 16 công ty lâm nghiệp và tham gia góp vốn tại 36 doanh nghiệp khác, trong đó có 15 công ty có hoạt động chế biến gỗ và dăm gỗ. Vinafor là đơn vị quản lý diện tích đất khổng lồ với 478.671 m2 đất phi nông nghiệp và 43.622 ha đất nông nghiệp.
Vinafor là một doanh nghiệp có quỹ đất nông nghiệp và phi nông nghiệp rất lớn.
Dù hoạt động trong mảng lâm nghiệp, lợi nhuận của Vinafor chủ yếu đến từ liên doanh với Yamaha Motor Việt Nam (sở hữu 30%). Năm 2019, công ty có doanh thu 1.782 tỷ và lợi nhuận trước thuế 594 tỷ đồng, trong đó lãi từ liên doanh liên kết chiếm 411 tỷ đồng.
Tại Vinafood II ( UPCoM: VSF), Tập đoàn T&T cũng là cổ đông chiến lược nắm giữ 25% vốn. Vinafood II hiện là một trong những công ty kinh doanh lúa gạo hàng đầu thế giới với gần 3 triệu tấn xuất khẩu mỗi năm, đạt kim ngạch 1 tỷ USD.
Mới đây, Vinafood II đã có quyết định bổ nhiệm ông Võ Thanh Hà (cựu chủ tịch Sabeco) vào vị trí chủ tịch HĐQT và bà Nguyễn Thị Hoài đảm nhiệm chức danh Tổng giám đốc. Các thành viên mới sẽ xây dựng lại kế hoạch 5 năm cho công ty nhằm xóa lỗ lũy kế (hiện gần 2.000 tỷ đồng) để hướng đến việc chia cổ tức. Tập đoàn T&T có 2/5 ghế trong HĐQT.
Bầu Hiển còn tham gia cổ phần hóa nhiều doanh nghiệp nông nghiệp lớn khác như Tổng công ty Vật tư nông nghiệp (Vigecam) hay Tổng công ty Rau quả nông sản (Vegetexco). Thông qua Vegetexco, T&T cũng nắm cổ phần gián tiếp tại nhà máy Bia Việt Hà ( UPCoM: VHI ).
T&T cũng nắm trực tiếp 20% vốn tại Thương mại dịch vụ Tràng Thi (UPCoM: T12 ), đơn vị sở hữu nhiều lô đất giá trị tại số 10-14 Tràng Thi hay dự án tại 47 Cát Linh, Hà Nội.
Công ty mẹ Hapro cuối tháng 11 đã bán toàn bộ vốn 53,3% vốn. Với việc Hapro rút lui, T&T được cho là nắm quyền tại Tràng Thi. Cụ thể, Phó Giám đốc Ban Tổ chức nhân sự của Tập đoàn T&T Nguyễn Phú Quân nắm giữ 8,2%.
Thành viên HĐQT Vegetexco Lê Anh Dũng nắm 18,2% vốn T12. Ông Vũ Trọng Tuấn sở hữu cá nhân 24,4% vốn T12 và còn là đại diện sở hữu 20% cổ phần cho T&T. Như vậy, tổng sở hữu của T&T và những người có liên quan là 70,8%.
Nhóm bầu Hiển được cho là đã chi phối T12.
Tập đoàn T&T cũng tham gia đợt cổ phần hóa và trở thành cổ đông chiến lược sở hữu hơn 51,4% vốn Bệnh viện Giao thông Vận tải hồi tháng 10/2015. Do quyết toán lại vốn ODA tòa nhà bệnh viện, vốn điều lệ tăng từ 168 tỷ lên hơn 391 tỷ đồng. Vì vậy, cổ đông Nhà nước sẽ nắm giữ 71,1% vốn và T&T mất quyền chi phối khi chỉ còn sở hữu 12,87% vốn.
Hiện bệnh viện có quy mô tài sản trên 300 tỷ đồng. Doanh nghiệp lỗ thêm 27 tỷ đồng năm 2019 và nâng con số lỗ lũy kế lên gần 119 tỷ đồng.
Trong đợt thoái vốn Cảng Quảng Ninh, tập đoàn T&T đã chi gần 500 tỷ đồng để mua lại 98% cổ phần từ tay Tổng công ty Hàng hải Việt Nam (Vinalines). Công ty cảng này có quy mô doanh thu hơn 5.000 tỷ và lãi trên 70 tỷ đồng mỗi năm.
T&T còn tham gia vào một số dự án hạ tầng xây dựng lớn như dự án đường sắt đô thị tại Hà Nội (tổng vốn đầu tư 1,6 tỷ USD) hay bắt tay với đối tác Bouygues để triển khai dự án xây dựng, cải tạo sân vận động Hàng Đẫy vốn đầu tư 283 triệu USD.
Một số công ty khác có liên quan đến bầu Hiển có thể kể như Thủy sản Bình An (Bianfishco), Câu lạc bộ bóng đá Hà Nội, Công ty Xuất nhập khẩu và Đầu tư Hà Nội (Unimex Hà Nội), Phát triển đô thị và khu Công nghiệp T&T (T&T Land), công ty phân phối xe T&T Motor…