Theo Reuters ngày 13-4, nghiên cứu của Công ty Eyes on Earth Inc liên quan đến việc Trung Quốc và các nước khác trong khu vực sông Mekong quản lý con sông hỗ trợ đời sống cho 60 triệu người này.
"Trung Quốc nói họ không liên quan đến đợt hạn hán đó nhưng dữ liệu không đồng ý với lập luận của họ" – ông Alan Basist, chủ tịch Eyes on Earth, khẳng định. Nghiên cứu của công ty này được tiến hành với nguồn tài chính từ chương trình Sáng kiến Hạ lưu Mekong của Bộ Ngoại giao Mỹ.
Trung Quốc đã bác nghiên cứu nêu trên, nói rằng phần sông của họ nhận lượng nước ít vào mùa mưa năm ngoái.
Dù vậy, kết quả đánh giá độ ẩm bằng ảnh vệ tinh tại tỉnh Vân Nam – Trung Quốc cho thấy khu vực này trong năm 2019 nhận được lượng nước cao hơn mức bình thường, bao gồm nước mưa và tuyết tan từ tháng 5 đến tháng 10. Cùng giai đoạn, mực nước đo được ở khu vực hạ lưu từ Trung Quốc dọc biên giới Thái Lan-Lào có lúc thấp hơn đến 3 m so với mức thông thường, nghiên cứu khẳng định.
Theo ông Basist, dữ liệu này cho thấy Trung Quốc "không xả nước trong mùa mưa, kể cả khi động thái hạn chế xả nước của họ gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến hạn hán ở hạ nguồn".
Bộ Ngoại giao Trung Quốc trong một tuyên bố cùng ngày khẳng định việc lý giải hành động xây đập của Trung Quốc trên sông Mekong đang gây ra hạn hán là "vô lý". Theo Bộ Ngoại giao Trung Quốc, tỉnh Vân Nam năm ngoái chịu trận hạn hán nghiêm trọng và trữ lượng nước tại các con đập của họ trên sông Mekong hạ xuống mức thấp lịch sử.
Tuy nhiên, ông Brian Eyler – giám đốc chương trình Đông Nam Á của Viện nghiên cứu Stimson (Mỹ), khẳng định tuyên bố của Bộ Ngoại giao Trung Quốc không nhất quán với nghiên cứu của Công ty Eyes on Earth.
"Hoặc là Bắc Kinh đang nói dối hoặc các nhà quản lý đập của họ đang nói dối họ. Đâu đó, có người không đang nói sự thật" – ông Eyler khẳng định.
Trong khi đó, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo khẳng định đợt hạn hán ở hạ nguồn sông Mekong xảy ra vì "Trung Quốc chặn nước thượng nguồn".