Ngành phụ nữ học (Women’s Studies), nói đầy đủ là ngành nghiên cứu khoa học về phụ nữ, là một chương trình học thuật tập trung vào vai trò của người phụ nữ trong văn hóa xã hội, văn học và lịch sử. Đây là một lĩnh vực tương đối mới, ra mắt trong những năm gần đây khi xuất hiện những làn sóng đấu tranh về phong trào nữ quyền.
Khóa học nghiên cứu về phụ nữ đầu tiên được công nhân trên thế giới được tổ chức tại Đại học Cornell (Hoa Kỳ) vào năm 1969. Cho đến hiện nay, nhiều trường đại học lớn trên thế giới đã có các chương trình học liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu về phụ nữ, điển hình như ngành Women's Studies của đại học Harvard (Hoa Kỳ).
Sự ra đời của ngành khoa học nghiên cứu về phụ nữ này xuất phát là do nhu cầu, đòi hỏi tất yếu của phong trào nữ quyền rộng khắp, của thực tiễn đổi mới trên thế giới. Do đó mà sau khi ra đời, phụ nữ học đã nhận được sự quan tâm và ủng hộ từ nhiều quốc gia, vùng lãnh thổ cũng như các tổ chức lớn trên thế giới.
1. Lịch sử ra đời ngành phụ nữ học
Lịch sử ra đời ngành phụ nữ học được đánh dấu từ làn sóng thứ 2 của phong trào đấu tranh vì phụ nữ xuất hiện ở Hoa Kỳ từ cuối năm 1960. Sau đó, các nghiên cứu mang tính học thuật về phụ nữ xuất hiện khắp thế giới như một ý tưởng, một khái niệm mang tính thực hành, và cuối cùng nó trở thành một lĩnh vực chuyên ngành.
Năm 1970, nhiều trường đại học đã thiết lập ngành Nghiên cứu về Phụ nữ thành một ngành học riêng biệt, ví dụ như tại Đại học Cornell (Hoa Kỳ). Sau đó 10 năm, vào năm 1980 thì trọng tâm của ngành học này đã được mở rộng bao gồm việc "lồng ghép" những kiến thức khi nghiên cứu về phụ nữ trong suốt chương trình giảng dạy đã được thiết lập trước đó. Đồng thời, chương trình học này còn kết hợp học bổng dành cho các nữ sinh trong nhiều ngành học.
Cũng trong năm 1980, các nhà nữ quyền da màu đều nỗ lực chỉ ra những áp chế ngầm đối với phụ nữ đang tiềm ẩn trong những chiến lược chính trị của chủ nghĩa đế quốc, chủ nghĩa thực dân và các mưu đồ toàn cầu hóa. Nhiều nhà hoạt động nữ quyền da màu nêu lên nhiều vấn đề đang tồn đọng về chủng tộc và sắc tộc ngay trong bối cảnh xã hội đương thời.
Khóa học Nghiên cứu về Phụ nữ đầu tiên được tổ chức vào năm 1969 tại Đại học Cornell (Hoa Kỳ) - Ảnh minh họa
Trong khi đó, các nhà nữ quyền có khuynh hướng tính dục đồng giới lại xem xét các vấn đề về bản năng tính dục và khám phá cơ chế của sự thể hiện về giới.
Từ khi khóa học đầu tiên được tổ chức vào năm 1969 tại Đại học Cornell (Hoa Kỳ), sau hơn 50 năm, đã có hơn 900 chương trình ở Hoa Kỳ, với hơn 10.000 khóa học và số lượng tuyển sinh lớn hơn bất kỳ lĩnh vực liên ngành nào khác.
Ngành nghiên cứu về phụ nữ đã vươn ra quốc tế một cách rộng rãi và xuất hiện ở hơn 50 quốc gia. Sinh viên có thể tìm thấy các chương trình đào tạo về lĩnh vực này và các trung tâm nghiên cứu ở khắp mọi nơi, từ Argentina đến Ấn Độ, Ai Cập, Nhật Bản, Uganda, hay Ghana.
Tại Việt Nam, qua giao lưu và hội nhập phát triển đất nước, các học thuyết nữ quyền đã từng bước được truyền bá từ những năm 90 của thế kỷ XX và sự truyền bá này ngày càng mạnh mẽ và đa dạng theo thời gian.
2. Chương trình đào tạo của ngành phụ nữ học
Ngành phụ nữ học cung cấp cơ hội để nghiên cứu các vấn đề phức tạp và các cuộc tranh luận trong các nghiên cứu về phụ nữ. Nhờ đó mà người học có được kiến thức và những hiểu biết quan trọng về sự giao thoa giữa tư tưởng nữ quyền và các cuộc tranh luận xã hội trên nền tảng văn hóa rộng lớn hơn.
Việc nhấn mạnh vào các nghiên cứu thực tế và phương pháp luận về nữ quyền sẽ trang bị cho người học các kỹ năng nghiên cứu nâng cao nhằm cho phép thực hiện nhiều phần quan trọng của các nghiên cứu mang tính độc lập.
Chương trình giảng dạy ngành phụ nữ học yêu cầu nhiều khóa học về ngoại ngữ, thống kê và máy tính cũng như nhiều môn chuyên ngành về phụ nữ. Trong đó có 3 yêu cầu cơ bản là giới thiệu về các Lý thuyết Nữ quyền, hiểu biết về lĩnh vực nghiên cứu phụ nữ và tham gia các hội thảo cấp cao xung quanh chủ đề về nữ quyền.
Các môn tự học trong chương trình học nghiên cứu về phụ nữ cũng bao gồm các lựa chọn cho kỳ thực tập hoặc khóa luận và những nghiên cứu các nền văn hóa các nước trên thế giới.
3. Học phí ngành phụ nữ học có đắt không?
Nhiều người lầm tưởng ngành phụ nữ học được sinh ra chỉ dành cho các nữ sinh theo học; tuy nhiên, ngành học này ra đời cũng dành cho nam giới.
Theo thống kê của đại học Harvard hàng năm, trong một khóa học nghiên cứu về phụ nữ thì cứ 20 nữ sinh sẽ có 1 nam sinh đăng ký tham gia. Thạc sĩ tâm lý học Lindsay Tobin, người đã tốt nghiệp ngành Tâm lý học & Nghiên cứu Phụ nữ tại Đại học Bang California, Fullerton vào năm 2016 cho biết trong khóa học của bà có tới 18 chàng trai theo học.
Nghiên cứu về phụ nữ không phải là việc "truyền bá cho một giáo phái hệ tư tưởng" như một số người luôn nghĩ. Việc đưa ngành học Nghiên cứu về Phụ nữ vào giảng dạy ở cấp bậc đại học nhằm cung cấp một lăng kính mới để nhìn ngắm thế giới. Đồng thời nó còn dùng để chống lại ý tưởng ngầm, cho rằng các quan điểm liên quan đến người da trắng, nam giới, dị tính là thực tế.
Ngành Phụ nữ học xuất hiện cũng để bác bỏ kiểu tư tưởng cho rằng "phụ nữ không làm gì cả". Có nhiều nhà khoa học, đạo diễn, nhạc sĩ, họa sĩ… thậm chí là chính trị gia nổi tiếng trên toàn thế giới là phụ nữ. Ví dụ như Marie Curie - người phụ nữ đầu tiên nhận giải Nobel, cũng là người đầu tiên và duy nhất vinh dự giành được hai Giải Nobel trong hai lĩnh vực khác nhau là vật lý và hóa học; hay như cựu thủ tướng Đức Angela Dorothea Merkel, hoặc nữ hoàng đế Võ Tắc Thiên của Trung Hoa phong kiến.
Marie Curie, người phụ nữ đầu tiên nhận giải Nobel - Ảnh minh họa
Đây là một ngành đặc biệt quan trọng bởi vì phụ nữ chiếm một nửa dân số loài người. Vì vậy mà thật buồn cười khi những đóng góp của họ trong suốt chiều dài lịch sử nhân loại không được công nhận. Và ngành Nghiên cứu Phụ nữ ra đời nhằm khắc phục điều đó.
Ngoài ra, một trong những điều mà Nghiên cứu Phụ nữ đã giải quyết chính là cách mà phân biệt giới tính gây hại cho nam giới. Tính "nam giới độc hại" đã ép nhiều người đàn ông vào các vai trò được giới hạn theo cách tương tự ở nữ giới nhưng ở mức độ thấp hơn.
Tại Hoa Kỳ, có hơn 379 trường đại học đang cung cấp các chương trình dạy học về ngành Phụ Nữ học. Học phí trung bình cho năm học 2021 - 2022 của chương trình này tại các trường tương đương khoảng 205 triệu đồng (khoảng 9.000 đô la Mỹ) đối với cư dân trong tiểu bang, và tương đương khoảng 750 triệu đồng (hơn 32.000 đô la Mỹ) đối với sinh viên ngoại bang.
4. Đích đến của ngành phụ nữ học?
Tham gia vào các lớp học ngành khoa học nghiên cứu về phụ nữ có nghĩa là bạn đang trải nghiệm góc nhìn của phụ nữ qua lăng kính học thuật về giới tính, chủng tộc, giai cấp và xu hướng tình dục.
Học tập và nghiên cứu trong lĩnh vực Phụ nữ học đã bổ sung một thành phần còn đang thiếu vào những ngành học thuật truyền thống. Ngành học này cũng là một cách để thoát khỏi ngôn ngữ phân biệt đối xử về chủng tộc, giới tính, tuổi tác, ngôn ngữ hoặc tôn giáo.
Cho dù bạn quan tâm đến bất bình đẳng giới tại nơi làm việc, các vấn đề sức khỏe liên quan đến LGBT hay phụ nữ và sự phát triển quốc tế, chuyên ngành kép về Nghiên cứu Giới sẽ cho phép bạn vượt qua giới hạn của kiến thức trong các lĩnh vực truyền thống nhằm giải quyết các vấn đề quan trọng nhất đối với cuộc sống của bạn.
Sinh viên tốt nghiệp ngành Phụ nữ học có thể làm việc trong nhiều ngành nghề, bao gồm các ngành dịch vụ, công tác xã hội, tổ chức phi lợi nhuận, doanh nghiệp tư nhân, các tổ chức vận động chính sách và nghệ thuật. Giáo dục đại học về Nghiên cứu Phụ nữ cũng cung cấp một nền tảng vững chắc để theo học chương trình sau đại học về luật, y học, giáo dục, chính sách công, sức khỏe cộng đồng, ngoài bất kì chuyên ngành khoa học xã hội và nhân văn nào.
Giáo dục là chìa khóa để nhìn ngắm thế giới từ những góc nhìn mới và khám phá những kiến thức đã bị bỏ qua. Sự ra đời của ngành phụ nữ học cũng vậy, nó giúp chúng ta sử dụng sử dụng kiến thức của bản thân để sửa chữa, sàng lọc và làm phong phú thêm những gì đã có trước đó trong cuộc sống.
