Chính phủ Ấn Độ tuần trước đã nhanh chóng phê chuẩn kế hoạch mua 33 máy bay chiến đấu mới của Nga với giá 2,4 tỉ USD và nâng cấp thêm 59 máy bay khác. Trước đó, Ấn Độ cũng chốt thỏa thuận trị giá 5,43 tỉ USD mua các hệ thống phòng thủ tên lửa S-400 của Nga. Những thỏa thuận này xảy ra sau vụ đụng độ chết người giữa Ấn Độ với Trung Quốc tại khu vực biên giới tranh chấp.
Tuy nhiên, mối quan hệ gần gũi giữa Nga và Trung Quốc khiến một số người tại Ấn Độ hoài nghi về sự tin cậy của Moscow. Trong khi đó, Mỹ (nước đang đẩy mạnh mối quan hệ với New Delhi thông qua chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương) cũng tăng cường các hợp đồng bán vũ khí cho Ấn Độ.
Nhà nghiên cứu Rajeswari Pillai Rajagopalan tại Quỹ Nghiên cứu Người quan sát ở New Delhi nhận định: "Nhiều người tin rằng Ấn Độ không nên bỏ tất cả trứng vào một giỏ, thay vào đó Ấn Độ nên tiếp tục đi theo con đường trung lập để duy trì quan hệ với cả Nga và Mỹ".
Ấn Độ là một trong số những quốc gia mua sắm vũ khí hàng đầu thế giới, với hàng tỉ USD nhập khẩu vũ khí mỗi năm. Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, trong 10 năm qua, Ấn Độ đã chi tiền để mua vũ khí từ nước ngoài nhiều hơn bất kỳ nước nào trên thế giới.
Nga là nguồn cung vũ khí chủ yếu cho Ấn Độ từ thời Liên Xô. Kể từ năm 2000, Nga bán khoảng 35 tỉ USD vũ khí cho Ấn Độ, chiếm hơn 2/3 trong tổng số 51 tỉ USD Ấn Độ đã bỏ ra để mua vũ khí từ nước ngoài.
Hầu hết vũ khí chiến lược của Ấn Độ, từ tàu sân bay INS Vikramaditya với các máy bay MiG-29 và Ka-31, cho tới tàu ngầm hạt nhân tấn công Chakra II, xe tăng chiến đấu chủ lực T-90 và T-72, đều có xuất xứ từ Nga.
Ngoài ra, Nga cũng cấp phép cho công ty HAL của Ấn Độ chế tạo Su-30 MKI, máy bay chiến đấu chủ lực của Không quân Ấn Độ và hỗ trợ Ấn Độ phát triển BrahMos - tên lửa hành trình siêu thanh hạt nhân duy nhất của nước này.
Ấn Độ ký thỏa thuận 5,43 tỉ USD mua hệ thống phòng không S-400 của Nga. Ảnh: EPA
Những năm gần đây, Mỹ cũng tăng cường cung cấp vũ khí cho Ấn Độ. Quân đội Ấn Độ đã được trang bị các máy bay vận tải Boeing C-17 và C-130J. Đầu năm nay, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi cam kết với Tổng thống Mỹ Donald Trump rằng New Delhi sẽ mua 3 tỉ USD thiết bị quân sự của Washington, bao gồm các trực thăng.
Động thái trên diễn ra trong bối cảnh Mỹ và Ấn Độ cùng có chung mục tiêu đối phó với Trung Quốc tại khu vực Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương. Hai nước đang dần thúc đẩy mối quan hệ gần gũi hơn về quân sự thông qua một loạt thỏa thuận quân sự chiến lược.
Trong khi Mỹ - Ấn xích lại gần nhau, căng thẳng Trung - Ấn bất ngờ leo thang, bao gồm cuộc xung đột khiến ít nhất 20 binh sĩ Ấn Độ thiệt mạng hôm 15-6 tại thung lũng Galwan ở khu vực biên giới tranh chấp. Tình hình này càng khiến Ấn Độ đẩy nhanh việc mua sắm vũ khí.
Những chiếc MiG-29 của Nga tại St Petersburg – Nga vào năm 2019. Ảnh: Reuters
Nhà phân tích quân sự Chu Chấn Minh tại Bắc Kinh cho biết: "Người Nga được hưởng lợi từ xung đột Trung - Ấn. Tôi không nghĩ người Mỹ vui vẻ khi chứng kiến điều đó. Chính quyền Trump đang rất nỗ lực để giành được thị phần lớn hơn trong thị trường trị giá hàng tỉ USD mỗi năm này".
Tuy nhiên, Mỹ cũng có quân bài riêng. Đạo luật Chống đối thủ của Mỹ Thông qua Lệnh trừng phạt (CAATSA) cho phép Washington trừng phạt bất kỳ nước nào có các giao dịch vượt quá 15 triệu USD với các nhà thầu quốc phòng thuộc nhà nước Nga. Washington cho đến nay vẫn chưa hồi đáp đề nghị của Ấn Độ về việc cho phép ngoại lệ đối với New Delhi.
Nhà bình luận quân sự Tống Trung Bình tại Hồng Kông cho biết: "Đây là một phần trong nỗ lực nhằm gây sức ép với Ấn Độ, buộc họ phải chọn vũ khí Mỹ thay vì Nga. Nhưng Nga sẽ không khoanh tay đứng nhìn. Họ cũng sẽ hành động để giữ chân Ấn Độ".
Đầu năm nay, Mỹ đã đề xuất giúp Ấn Độ phát triển "siêu máy bay chiến đấu F-16", thậm chí chuyển dây chuyền sản xuất tới Ấn Độ theo đề xuất của chính phủ Thủ tướng Modi, đồng thời đề xuất các hệ thống phòng thủ tên lửa khác thay thế S-400 của Nga.
Mỹ cũng đã chuyển các trực thăng Apache và Chinook cho Ấn Độ. Các máy bay này đang được triển khai ở Ladakh - khu vực biên giới với Trung Quốc.