Nga muốn có thêm vai trò trong vấn đề Triều Tiên
Điện Kremlin ngày 18/4 xác nhận, chủ tịch Triều Tiên Kim Jong Un sẽ thăm chính thức nước Nga vào cuối tháng này theo lời mời của tổng thống Nga Vladimir Putin.
Tình hình trên bán đảo Triều Tiên đã đi theo quỹ đạo ổn định kể từ sau cuộc gặp lịch sử giữa ông Kim với tổng thống Mỹ Donald Trump tại Singapore năm ngoái, khi hai bên đồng thuận hành động hướng tới phi hạt nhân hóa bán đảo. Tuy nhiên, cuộc gặp Trump-Kim lần thứ hai vào tháng 2/2019 đã kết thúc mà không có thỏa thuận nào được ký, trong khi Bình Nhưỡng thông báo hôm 18 rằng nước này đã tiến hành một vụ thử "vũ khí dẫn đường chiến thuật mới".
Theo AFP, lúc này thì tổng thống Putin - người từ lâu đã thể hiện sẵn sàng gặp gỡ ông Kim Jong Un - cùng nước Nga đang chuẩn bị hành trang để tham gia với vai trò lớn hơn trên bàn đàm phán hạt nhân cùng Triều Tiên, nước đồng minh của Moskva trong thời kỳ Chiến tranh Lạnh.
Lợi ích chủ yếu của Nga trong thượng đỉnh Kim-Putin là nhắc nhở các bên khác rằng "Nga vẫn hiện diện và có tiềm năng kinh tế-chính trị" trong khu vực - theo đánh giá của giáo sư Andrei Lankov từ Đại học Tổng hợp Kookmin ở Seoul (Hàn Quốc).
"Nga cần có một dạng kiểm soát nào đó đối với tình hình bán đảo Triều Tiên. Những sự kiện gần đây đã đẩy gần như tất cả mọi người ra xa khỏi Triều Tiên và Mỹ, và tất nhiên không ai thích điều đó," ông nói.
Lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Il (trái), cha ông Kim Jong Un, gặp tổng thống Nga Dmitry Medvedev tại căn cứ Sosnovy Bor, Nga, ngày 24/8/2011 (Ảnh: AFP)
Nga đã mời ông Kim Jong Un từ năm ngoái nhưng khi đó nhà lãnh đạo Triều Tiên chưa sẵn sàng dành thời gian và nguồn lực cho chuyến công du Nga, bởi Moskva vẫn chưa phải là một nhân tố đáng kể trong vấn đề hạt nhân bán đảo.
Tuy nhiên hiện nay, nhà lãnh đạo Triều Tiên đang cố gắng thu hút tất cả đồng minh mà ông có thể, bởi kết quả hội nghị lần hai với ông Trump cho thấy ông Kim "chưa thể đạt được những mục tiêu mà ông đặt kỳ vọng".
Moskva có duy trì quan hệ tương đối tốt với Bình Nhưỡng dù những liên hệ song phương đã suy yếu nhiều so với thời kỳ Liên Xô cũ.
Tổng thống Putin thể hiện sự "ủng hộ ngầm" với Triều Tiên. Ông bình luận hồi năm ngoái rằng "dường như sẽ là phản tác dụng nếu chúng ta đòi hỏi mọi thứ ở Triều Tiên trong khi họ không nhận lại được gì".
Khó có đột phá gì từ hội nghị Putin-Kim
Dù thể hiện sự quan tâm đối với vấn đề Triều Tiên, Kremlin lại không có được tầm ảnh hưởng trong khu vực to lớn như Bắc Kinh - đồng minh cốt lõi và là đối tác thương mại lớn nhất của Triều Tiên hiện nay.
Trung Quốc, với ý định giữ Bình Nhưỡng trong tầm ảnh hưởng của mình, đã đóng vai trò hỗ trợ ngoại giao đáng kể cho Triều Tiên, bao gồm việc cho ông Kim Jong Un mượn chiếc máy bay của hãng Air China làm chuyên cơ tới Singapore dự thượng đỉnh lần đầu với ông Trump hồi năm ngoái.
Vai trò của Nga trong bất kỳ đối thoại toàn cầu nào nhiều khả năng cũng chỉ là nằm trong một nhóm với Trung Quốc và Triều Tiên - theo ông Konstantin Asmolov, chuyên gia về Triều Tiên tại Viện Viễn Đông, Nga.
Asmolov chỉ ra, chính sách đối ngoại của Nga hiện vẫn duy trì tập trung hơn vào các nước trong khối Liên Xô cũ và vùng Trung Đông, thể hiện rõ nhất ở sự hậu thuẫn của Moskva với chính quyền tổng thống Bashar al-Assad tại Syria.
Giáo sư Lankov cũng cho rằng không có nhiều hy vọng về bất kỳ đột phá thực tế nào trong thượng đỉnh Kim-Putin.
"Sẽ có tuyên bố, hứa hẹn, họ sẽ ký một thông cáo nữa về dự định tăng quy mô thương mại lên 10 lần trong năm năm, nhưng rồi sau 2 năm họ sẽ lãng quên về nó," ông Lankov bình luận.
Thượng đỉnh Nga-Triều sẽ diễn ra vào cuối tháng 4, khi ông Kim thăm chính thức Nga, nhưng thời gian cụ thể chưa được xác định. Truyền thông quốc tế cho rằng cuộc gặp giữa lãnh đạo hai nước sẽ diễn ra ở thành phố Vladivostok, cách biên giới Nga-Triều không xa.
Cuộc thượng đỉnh Nga-Triều gần đây nhất diễn ra vào năm 2011, khi lãnh đạo Triều Tiên Kim Jong Il công du vùng Siberia bằng đoàn tàu được bảo vệ cẩn mật và gặp tổng thống Nga Dmitry Medvedev tại một căn cứ quân sự.
Medvedev khi đó nói rằng ông "tràn đầy cảm giác tích cực" sau khi Kim Jong Il cho biết đất nước ông chuẩn bị từ bỏ thử nghiệm hạt nhân. Tuy nhiên, viễn cảnh đó đã không xảy ra, ông Kim Jong Il qua đời vào cuối năm 2011, ông Kim Jong Un lên nắm quyền và thúc đẩy mạnh mẽ chương trình hạt nhân-tên lửa của Triều Tiên.