Trong một cuộc bỏ phiếu của Liên hợp quốc hôm thứ Tư vừa rồi (12/10) về nghị quyết lên án việc Moscow sáp nhập bất hợp pháp 4 vùng lãnh thổ của Ukraine vào tháng trước, 143 trong số 193 thành viên của tổ chức đã bỏ phiếu ủng hộ - số phiếu cao nhất chống lại Moscow kể từ khi chiến dịch quân sự đặc biệt của Nga được khai hỏa tại Ukraine. 35 quốc gia bỏ phiếu trắng, trong khi chỉ 5 quốc gia gồm Nga cùng với các đồng minh của họ là Belarus, Triều Tiên, Syria và Nicaragua - bỏ phiếu chống.
Kết quả trên được các nhà lãnh đạo phương Tây ở Mỹ và các nơi khác ca ngợi như một dấu hiệu rõ ràng về sự cô lập quốc tế của Nga. Tuy nhiên, kết quả đó cũng phơi bày rõ có bao nhiêu quốc gia vẫn còn đang đứng ở giữa, đặc biệt là ở châu Phi và Trung Á. Mặc dù những quốc gia chọn bỏ phiếu trắng có thể không phải tất cả đều nằm trong số những nước ủng hộ nhiệt thành nhất cho Moscow, nhưng họ cũng không thể được coi là các nước phản đối Nga hoàn toàn. Thực tế về việc những nước này đại diện cho gần một nửa dân số toàn cầu cho thấy rằng, ngay cả ở giai đoạn then chốt này của cuộc chiến ở Ukraine, các đồng minh của Nga không ít như phương Tây nghĩ.
Có lẽ những phiếu trắng đáng chú ý nhất đến từ Trung Quốc và Ấn Độ. Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin trước Thế vận hội Mùa đông Bắc Kinh và tuyên bố tình hữu nghị “không có giới hạn” giữa Nga và Trung Quốc vào thời điểm ngay trước chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine. Đối với Ấn Độ, quốc gia có lịch sử tránh xa các liên minh chính thức để ủng hộ quyền tự chủ chiến lược, lập trường của nước này liên quan nhiều hơn đến lợi ích quốc gia của chính họ: Nga là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Ấn Độ và hai nước chia sẻ mối quan hệ lịch sử.
“Chúng tôi tin rằng trật tự toàn cầu mà tất cả chúng ta đang tuân theo đều dựa trên luật pháp quốc tế, hiến chương Liên hợp quốc và tôn trọng toàn vẹn lãnh thổ và chủ quyền của tất cả các quốc gia”, ông Ruchira Kamboj, đại diện thường trực của Ấn Độ tại Liên hợp quốc, đã phát biểu như vậy với Đại hội đồng hôm 12/10. Tuy nhiên, ông Kamboj nhấn mạnh rằng, “quyết định bỏ phiếu trắng của Ấn Độ phù hợp với lập trường quốc gia đã được suy nghĩ thấu đáo của chúng tôi”.
Cuộc bỏ phiếu tại Liên Hợp Quốc cũng cho thấy thực tế đã có rất ít thay đổi. Khi các thành viên của Liên Hợp Quốc bỏ phiếu về nghị quyết lên án cuộc xâm lược của Nga vào ngày 2/3, chưa đầy một tuần sau khi chiến dịch được khai mào, 141 quốc gia đã bỏ phiếu ủng hộ với 35 phiếu trắng và 5 quốc gia bỏ phiếu chống.
Sự khác biệt giữa hai lần bỏ phiếu, cách nhau bảy tháng, là rất nhỏ: Iraq và Angola, cả hai đều bỏ phiếu trắng vào tháng Ba, đã chọn bỏ phiếu chống lại Nga trong tuần này. Trong khi Eritrea chuyển từ bỏ phiếu ủng hộ Nga sang bỏ phiếu trắng, Nicaragua đã làm ngược lại. Thái Lan và Honduras đều chọn bỏ phiếu trắng trong cuộc bỏ phiếu mới nhất mặc dù trước đó đã bỏ phiếu chống lại chiến dịch quân sự của Nga. Djibouti, trước đó đã bỏ phiếu để lên án chiến dịch quân sự của Nga ở Ukraine, đã cùng với 9 quốc gia khác không bỏ phiếu.
Bất chấp sự thuyết phục của Mỹ, hàng chục quốc gia không liên kết ở Mỹ Latinh, Trung Á và Châu Phi vẫn tiếp tục đứng ngoài cuộc - có lẽ bởi vì, giống như New Delhi và Bắc Kinh, họ không thấy lợi ích gì trong việc làm khác đi. Điều này đặc biệt đúng đối với các nước đang phát triển phụ thuộc vào Moscow về vũ khí, năng lượng và đầu tư.
Một số phiếu bầu dường như mang tính chất giao dịch: Ví dụ, Ethiopia dựa vào quyền phủ quyết của Nga tại Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc khi thảo luận về cuộc nội chiến đang diễn ra ở Tigray. Nhưng có những nước khác, chẳng hạn như Thái Lan, gây chú ý khi thay đổi lập trường. Trước đó, Thái Lan đã bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết ngày 2/3 lên án cuộc tấn công của Nga vào Ukraine. Động thái của Thái Lan khó giải thích hơn. Một số người đã đưa ra giả thuyết rằng sự thay đổi của Bangkok có thể liên quan đến việc Tổng thống Nga Vladimir Putin dự kiến tham dự Hội nghị thượng đỉnh Hợp tác Kinh tế Châu Á-Thái Bình Dương tại Bangkok vào tháng tới.
Ông Richard Gowan, một chuyên gia của Liên Hợp Quốc tại Crisis Group ở New York, nhận định rằng, bất kể vì lý do gì đi chăng nữa thì không phải tất cả các phiếu trắng đều có thể được coi là sự ủng hộ ngầm đối với Nga. Và không phải tất cả các phiếu ủng hộ nghị quyết nên được coi là dấu hiệu của sự ủng hộ hoàn toàn đối với Ukraine.
Ví dụ, Hungary đã bỏ phiếu để lên án Nga bất chấp Thủ tướng Viktor Orbán đã lên tiếng phản đối các biện pháp trừng phạt của châu Âu nhằm vào Moscow. Ả Rập Xê-út, quốc gia đã liên tục bỏ phiếu chống lại Nga tại Liên hợp quốc, gần đây đã tuyên bố cắt giảm sản lượng dầu toàn cầu - một động thái phần lớn được coi là mang lại lợi ích cho Moscow bằng cách tăng giá dầu và giúp Điện Kremlin lấp đầy trở lại ngân quỹ khi nước này cần nhất. Trong khi các quan chức Ả Rập Xê-út bảo vệ động thái này là "hoàn toàn thuần túy mang tính kinh tế" thì nó trên thực tế tác động nhiều hơn đến cuộc chiến so với cuộc bỏ phiếu của Liên Hợp Quốc.
Ông Gowan cho rằng: “Không phải tất cả các quốc gia bỏ phiếu ủng hộ nghị quyết đều làm như vậy bởi vì họ muốn gây áp lực nghiêm trọng lên Nga.
Bản thân cuộc bỏ phiếu của Liên Hợp Quốc phần lớn mang tính biểu tượng nhưng ông Gowan nói rằng kết quả dù sao cũng là sự bác bỏ đối với cuộc chiến của Nga ở Ukraine. Tuy nhiên, Nga cũng sẽ không rút lui khỏi Donetsk hoặc Kherson vì những phiếu bầu nói trên.
Hơn nữa, việc hàng chục quốc gia tiếp tục giữ thái độ trung lập trong cuộc chiến này cho thấy sự ủng hộ của quốc tế đối với Ukraine là có giới hạn.