“Chúng ta có thể tạo một cú hích cho quan hệ giao thương giữa Nga và ASEAN. Nga đã chuẩn bị một lộ trình, bao gồm 57 dự án công nghệ để giúp xây dựng các liên minh công nghệ và sáng tạo mới” - ông Putin phát biểu ngày 20-5 tại Hội nghị thượng đỉnh Nga - ASEAN lần 3 ở Sochi.
Đường còn xa
Ông Anton Tsvetov, trưởng Ban Quan hệ truyền thông và chính phủ, thuộc Ủy ban các vấn đề quốc tế của Nga, tin rằng hội nghị Sochi là một thành công, “ít nhất trên phương diện hoàn thành được các nhiệm vụ đề ra của giới lãnh đạo Nga”.
“Matxcơva đã tái khẳng định mối quan tâm đến khu vực Đông Nam Á và cho thấy nỗ lực trong hành động. Riêng đối với ASEAN, hội nghị Sochi thể hiện một chính sách đối ngoại độc lập, mang tính toàn cầu của khối”, ông Tsvetov nhận định.
Nhưng bên cạnh thành công của hội nghị Sochi, giới quan sát cho rằng không thể không ghi nhận thực tế rằng hiện diện kinh tế của Nga tại khu vực ASEAN còn rất khiêm tốn nếu so với Trung Quốc hay Mỹ.
Ông Alexander Gabuev, người phụ trách chương trình châu Á - Thái Bình Dương của Trung tâm Carnegie, nhận xét mục tiêu nhanh chóng tăng kim ngạch giao thương và thắt chặt quan hệ chính trị của Matxcơva với ASEAN là không thực tế dù hai bên vừa ký các thỏa thuận ở Sochi.
Theo ông Gabuev, Matxcơva chỉ có quan hệ sâu đậm với vài nước ASEAN và đang thiếu một chính sách tiếp cận bền bỉ mang tính chiến lược.
“Nghe qua có vẻ như là một dự định hơn là một kế hoạch được chuẩn bị kỹ, nhưng theo những gì tôi biết, giới lãnh đạo thật lòng với những gì họ nói” - ông Victor Sumsky, trưởng khoa ASEAN thuộc Học viện Ngoại giao Matxơva, nhận xét.
Không có thương vụ Nga - ASEAN nào được ký tại hội nghị Sochi nhưng có một số thỏa thuận đầu tư song phương được ký kết giữa Nga và một số thành viên ASEAN trong đó có Việt Nam, Thái Lan, Singapore…
Cách tiếp cận khác Mỹ
Trang VOA bình luận hội nghị Sochi ở Nga mang một sắc thái khác so với hội nghị Mỹ - ASEAN tổ chức gần đây ở Sunnylands, vốn dành một sự quan tâm nhất định cho vấn đề dân chủ và nhân quyền.
Ông Achmad Rizal Purnama, thư ký thứ nhất thuộc Đại sứ quán Indonesia tại Washington, cho rằng hội nghị Sochi là một sự kiện quan trọng vì tạo điều kiện để Nga tham gia đóng góp cho an ninh và ổn định ở Đông Nam Á.
“Biến Đông Nam Á trở thành khu vực hợp tác giữa các cường quốc là một điều thiết yếu”, ông Purnama nói.
Giáo sư luật người Mỹ Peter Maguire, tác giả quyển sách Đối mặt cái chết ở Campuchia, nhận định liên minh giữa Nga và ASEAN là một kết quả tất yếu của việc “Mỹ buông lơi nghĩa vụ chính trị quốc tế”.
“Cho đến nay, thất bại lớn nhất của Mỹ kể từ sự kiện 11-9 chính là thất bại trong vai trò lãnh đạo thế giới. Ông Putin đã bước ra giành vị thế này”, ông Maguire nhận xét.
Thủ tướng Campuchia Hunsen, người vừa có mặt tại Sochi, viết trên Facebook rằng ông rất hài lòng với các cuộc tiếp xúc thân mật tại Nga, nước luôn “dành sự hỗ trợ cho Campuchia trong công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước”.
Ông Hunsen kể Tổng thống Putin gọi Campuchia là “một người bạn cũ, một đối tác tuyệt vời và một người bạn đáng tin cậy”.
Tại hội nghị Sochi, Nga cũng đưa ra đề nghị về một thỏa thuận tự do thương mại giữa ASEAN và Liên minh kinh tế Á - Âu, khu vực có tổng GDP khoảng 4 ngàn tỉ USD. Các lãnh đạo ASEAN cho biết sẽ cân nhắc đề nghị này.