Mỹ và cuộc đua tăng ngân sách quốc phòng

Theo tuyên bố của Tổng thống Mỹ đó là mức ngân sách quốc phòng cần thiết để Mỹ duy trì ưu thế trước các đối thủ tiềm năng, trong đó có Nga và Trung Quốc.

Trong tuyên bố của ông D. Trump nêu rõ, kế hoạch ngân sách quốc phòng năm 2019 của Mỹ gồm 617 tỷ USD dành hoạt động cơ bản của Lầu Năm góc và Quân đội Mỹ; 69 tỷ USD cho các hoạt động quân sự và khoảng 30 tỷ USD cho hoạt động duy trì và nâng cấp kho vũ khí hạt nhân.

Trong năm 2019, quy mô của Quân đội Mỹ sẽ tăng thêm 25.900 người; Hải quân sẽ có thêm 10 chiến hạm và Không quân là 3 không đoàn mới. Washington tin rằng, kế hoạch mở rộng quy mô quân đội sẽ khiến những "đối thủ của nước Mỹ nản lòng".

Chi phí quân sự của Mỹ nhiều thập niên qua luôn đứng đầu thế giới.

Theo kế hoạch của Nhà Trắng, tới năm 2019, Quân đội Mỹ sẽ dành tới 236,7 tỷ USD cho các chương trình mua sắm, phát triển vũ khí, trang bị quân sự mới. Cụ thể, các chương trình mua sắm sẽ chiếm 144,3 tỷ USD, còn phát triển mới là 92,4 tỷ USD. Trong số đó, các chương trình mua sắm vũ khí trọng điểm rơi vào khoảng 92,3 tỷ USD.

Một trong những khoản chi tiêu quân sự có mức tăng cao nhất trong năm 2019 sẽ là ngân quỹ dành cho hoạt động quân sự với mức 66,8 tỷ USD. Để so sánh, trong năm 2018, mục chi này chỉ được phân bổ 49,9 tỷ USD.

Trong năm 2019, Quân đội Mỹ dự kiến chi ra 55,2 tỷ USD cho các chương trình mua sắm và xây dựng cơ sở hạ tầng dành cho không quân. Cụ thể, Mỹ sẽ mua mới 77 máy bay thế hệ thứ 5 F-35, 15 máy bay tiếp liệu trên không KC-46, 24 chiếc F/A-18, 60 trực thăng AH-64D và nhiều phương tiện khác.

Đối với hải quân, Mỹ tiếp tục chương trình đóng mới tàu ngầm hạt nhân lớp Virginia, khu trục hạm lớp Arleigh Burke, đóng mới tàu sân bay mới CVN-78 và nhiều tàu hỗ trợ khác.

Năm 2019 cũng là năm Mỹ sẽ chi những khoản tiền lớn để mua sắm đạn dược và tên lửa hiện đại trị giá 20,7 tỷ USD; phát triển hệ thống vũ khí mặt đất 15,9 tỷ USD… Ngoài ra, sẽ có hàng trăm triệu USD được chi cho hoạt động nghiên cứu và phát triển vũ khí mới.

Giới bình luận quân sự quốc tế đánh giá, dự toán ngân sách quốc phòng năm tài khóa 2019 của Mỹ tập trung nhiều vào không quân, hải quân, vũ khí phòng thủ tên lửa và đưa vũ khí lên không gian. Với các nguồn đầu tư lớn, Quân đội Mỹ sẽ tiếp tục vững chắc ở vị thế siêu cường hàng đầu thế giới và tạo ra sức răn đe đáng kể đối với các đối thủ tiềm năng.

Bên cạnh các mối đe dọa truyền thống, Quân đội Mỹ đang phải đối mặt với những mối nguy cơ mới đến từ công nghệ cao và sự phát triển vượt bậc của Quân đội Nga và Trung Quốc thời gian gần đây.

Sự cạnh tranh đến từ Nga và Trung Quốc

Đánh giá về dự thảo ngân sách quốc phòng năm 2019, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis, với nguồn ngân sách dồi dào, Lầu Năm góc đang có cơ hội thay đổi cơ bản Quân đội Mỹ về chất.

"Tôi tin rằng, điều khiến lưỡng viện Quốc hội và Tổng thống Mỹ thống nhất tăng chi tiêu quốc phòng là để duy trì vị trí số 1 của Quân đội Mỹ", ông J. Mattis nói.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ nhấn mạnh, ngay khi nhậm chức, Tổng thống D. Trump đã hứa sẽ phục hồi vị thế của Quân đội Mỹ. Tuy nhiên, việc hiện thực chương trình đầy tham vọng này trong năm 2018 đã gặp không ít trở ngại liên quan tới vấn đề chi tiêu công của Mỹ.

Cuối cùng, vấn đề đã được giải quyết khi ngân sách quốc phòng năm 2018 trị giá 700 tỷ USD và dự toán chi tiêu quốc phòng năm 2019 được thông qua.

"Với nguồn lực sẵn có, chúng tôi sẽ đầu tư vào các dự án phát triển mới, đặc biệt là an ninh mạng và tăng số lượng kỹ thuật viên dành cho không quân và hải quân. Cùng với đó, việc tuyển thêm thủy thủ và phi công sẽ giúp khắc phục tình trạng thiếu hụt nguồn nhân lực hiện tại của Quân đội Mỹ", ông J. Mattis nói.

Đánh giá về dự toán chi tiêu quốc phòng năm 2019 của Mỹ, nhiều chuyên gia quân sự có chung nhận định, Mỹ đang tăng cường tiềm lực quân sự để duy trì ưu thế với Nga và Trung Quốc.

Chuyên gia phân tích quân sự Susannah Bloom thuộc Trung tâm Các vấn đề an ninh mới của Mỹ đánh giá: "Việc Mỹ liên tục tăng ngân sách quốc phòng rõ ràng là để đối trọng với Nga và Trung Quốc. Việc này không chỉ giải quyết đơn giản bằng tăng quân số, quy mô quân đội, mà còn là xem xét động thái của đối phương để đưa ra giải pháp thích hợp".

Về vấn đề này, chuyên gia Vasily Kashin thuộc Viện nghiên cứu Viễn Đông của Nga, nhận định: "Dự toán chi tiêu quốc phòng của Mỹ đã chỉ ra Washington đang ưu tiên đối phó với vấn đề ở tương lai gần".

Theo lời chuyên gia này, không chỉ có Nga với các loại vũ khí chiến thuật, chiến lược truyền thống, Trung Quốc đang nổi lên là một cực có thể cạnh tranh vị trí với Mỹ. Mặc dù mức tăng ngân sách quốc phòng của Trung Quốc gần đây có chậm lại, nhưng con số này lại chưa bao gồm chi phí nghiên cứu và phát triển công nghệ vũ khí mới.

Xét về ngắn hạn, có rất nhiều lĩnh vực Trung Quốc đang giữ vị thế tiên phong. Trung Quốc dự kiến tới năm 2030 sẽ đứng đầu thế giới ở lĩnh vực trí thông minh nhân tạo (AI) và nhiều lĩnh vực mũi nhọn khác. Điều này sẽ có ảnh hưởng không nhỏ với vị trí độc tôn về quân sự trên thế giới, Mỹ đã giữ nhiều thập niên qua.