Ngày 2-4, Quyền Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Patrick Shanahan nói ông tin tưởng Thổ Nhĩ Kỳ rồi đây sẽ từ bỏ kế hoạch mua hệ thông phòng không tầm xa S-400 của Nga vì áp lực Mỹ đưa ra quanh chuyện mua bán tiêm kích tàng tình đa năng F-35.
Ông Shanahan nói ông “rất tự tin” Thổ Nhĩ Kỳ sẽ chọn mua hệ thống phòng không Patriot do Mỹ sản xuất hay vì hệ thống S-400 của Nga, báo The Hill đưa tin.
“Tôi tự tin chúng tôi sẽ giải quyết vấn đề và họ sẽ có được thiết bị quốc phòng phù hợp: Patriot và F-35” – ông Shanahan trao đổi với các nhà báo tại trụ sở Bộ Quốc phòng trước buổi tiếp người đồng cấp Mông Cổ ngày 2-4.
Phát ngôn của ông Shanahan đến chỉ một ngày sau khi Mỹ ngưng chuyển giao toàn bộ thiết bị F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ - một đồng minh NATO.
“Mỹ đã nói rõ rằng chuyện Thổ Nhĩ kỳ mua S-400 là không thể chấp nhận….Chúng tôi rất lấy làm tiếc về tình hình đối tác F-35 của chúng tôi đang phải chịu tại Thổ Nhĩ Kỳ…” – người phát ngôn Bộ Quốc phòng Mỹ Charles Summers tuyên bố.
Mỹ nhiều năm nay liên tục làm áp lực buộc Thổ Nhĩ Kỳ từ bỏ kế hoạch mua S-400 – hệ thống mà các quan chức quốc phòng Mỹ cho là được thiết kế để thu thập thông tin của F-35. Các lãnh đạo quân đội Mỹ thống nhất cao rằng không nên cung cấp F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ nếu nước này quyết mua S-400 của Nga.
Đầu ngày 2-4, Tướng Tod Wolters – hiện là Tư lệnh Không quân Mỹ tại châu Âu và châu Phi, một ứng viên được đề cử vào vị trí Tư lệnh các lực lượng NATO và Mỹ ở châu Âu – nói với các nghị sĩ Mỹ rằng các hệ thống vũ khí của Mỹ và Nga “không tương thích”.
“Nếu Thổ Nhĩ Kỳ quyết theo con đường mua và vận hành S-400, họ sẽ không có được F-35” – Tướng Wolters nói trong buổi điều trần trước Ủy ban Quân vụ Thượng viện nhằm được Thượng viện duyệt đề cử.
Thay vào đó Mỹ đề nghị Thổ Nhĩ Kỳ mua hệ thống Patriot của Mỹ với giá chiết khấu. Tuy thế Thổ Nhĩ Kỳ cũng lặp đi lặp lại rằng sẽ không từ bỏ thỏa thuận với Nga.
Sự cương quyết của Thổ Nhĩ Kỳ chính là lý do khiến Mỹ ngày 1-4 ra quyết định phong tỏa chuyển giao mọi thiết bị F-35 cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Tuy nhiên ngày 2-4 ông Shananhan cho biết ông có “một số cuộc đối thoại với Bộ trưởng Quốc phòng Thổ Nhĩ Kỳ Hulusi Akar”, và “tôi thật sự nghĩ chúng tôi sẽ giải quyết được chuyện này với đối tác chiến lược của chúng ta”.
Ông Shananhan vẫn tự tin Mỹ cuối cùng sẽ chuyển giao những chiếc F-35 đang đậu ở căn cứ không quân Luke (bang Arizona, Mỹ) cho Thổ Nhĩ Kỳ.
Tại căn cứ Luke có 2 chiếc F-35 mà năm ngoái Mỹ đã bán cho Thổ Nhĩ Kỳ nhưng trì hoãn chuyển giao đến cuối năm 2019, một phần chờ các phi công được huấn luyện bay chúng, một phần vì vướng vụ S-400.