Trong thông cáo báo chí hôm 30/5 vừa qua, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết ông John Kerry sẽ tới Bắc Kinh vào cuối tuần này để thảo luận một số vấn đề nổi cộm trong quan hệ Mỹ-Trung, trong đó đáng chú ý nhất vẫn là tình hình Biển Đông.
Chuyến thăm kéo dài ba ngày (5/6 đến 7/6) của ông Kerry diễn ra trong bối cảnh căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh đang leo thang trong các vấn đề liên quan đến Biển Đông.
Phía Mỹ phủ nhận các tuyên bố chủ quyền phi pháp của Trung Quốc tại các đảo đá trên vùng biển này, đồng thời đã thực hiện một số đợt tuần tra khẳng định quyền tự do đi lại (FONOP) trên không cũng như trên biển, tại các khu vực gần đảo đá mà Bắc Kinh đã và đang cải tạo trái phép.
Ông Kerry sẽ tham dự Diễn đàn Đối thoại Chiến lược và Kinh tế Mỹ-Trung lần thứ 8. Bộ trưởng Tài chính Mỹ Jacob Lew cũng sẽ có mặt. Đại diện phía Trung Quốc sẽ là Ủy viên Quốc vụ viện Dương Khiết Trì và Phó Thủ tướng Uông Dương.
Trong một diễn biến liên quan, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter hôm nay (30/5) cũng đã lên máy bay tới Singapore tham dự hội nghị thượng đỉnh an ninh châu Á, còn được biết đến với tên gọi Đối thoại Shangri-La.
Đây là một diễn đàn thường niên được tổ chức tại Singapore, với sự tham gia của lãnh đạo bộ Quốc phòng các nước, cùng các chuyên gia nghiên cứu quân sự quốc phòng trong khu vực.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter phát biểu tại Shangri-La 2015. Ảnh: Bộ Quốc phòng Mỹ
Tại đây, theo AFP, các hành động quân sự hóa và bành trướng phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông nhiều khả năng sẽ lại là chủ đề được tập trung mổ xẻ nhiều nhất.
Các nước trong khu vực đang bày tỏ sự lo ngại trước những động thái của Trung Quốc trên vùng biển giàu tài nguyên tập trung đông đảo tàu bè qua lại giao thương từ khắp nơi trên thế giới.
Một bản báo cáo của Lầu Năm Gốc tháng này cho biết, Trung Quốc đã bồi đắp trái phép hơn 1.300 héc-ta đất trên 7 đảo/đá nước này đang chiếm đóng phi pháp trên quần đảo Trường Sa (chủ quyền Việt Nam).
Kể từ khi nhậm chức Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ hồi tháng 2/2015, Ashton Carter đã có rất nhiều phát biểu cứng rắn về các hành vi của Bắc Kinh trên Biển Đông.
"Mỹ sẽ tiếp tục điều máy bay, tàu thuyền tới hoạt động tại bất kì nơi nào luật pháp quốc tế cho phép" - câu nói này của ông Carter tại Shangri-La 2015 đã trở thành phát ngôn "cửa miệng" của giới lãnh đạo Mỹ khi nói về Biển Đông.
Tuần trước, ông Carter một lần nữa lại gây chú ý khi nói rằng Trung Quốc đang xây dựng một "Vạn Lý Trường Thành để tự cô lập mình".