Ông Tillerson đã gửi đi thông điệp nhắm vào Trung Quốc trong bữa trưa với Bộ trưởng Ngoại giao các nước thuộc Hiệp hội Các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN) tại Washington hôm 4-5.
Ông Patrick Murphy, phó trợ lý ngoại trưởng về Đông Á và Thái Bình Dương, cho biết ông Tillerson thúc giục tất cả các bên có liên quan chấm dứt quân sự hóa, hoạt động xây dựng, cải tạo đất ở biển Đông trong khi các cuộc đàm phán đang diễn ra.
“Ngoại trưởng nhấn mạnh sự cần thiết phải ngừng những hoạt động này để các cuộc đàm phán có cơ hội thành công” – ông Murphy nói.
Ông Murphy cho rằng Mỹ sẽ tiếp tục các hoạt động "tự do hàng hải" của hải quân ở biển Đông nhưng từ chối cho biết thời điểm thực thi.
Theo một quan chức Lầu Năm Góc giấu tên, các hoạt động như vậy, thường bị Bắc Kinh phản đối, không được triển khai kể từ khi ông Trump lên nắm quyền.
Tuyên bố của ông Tillerson ôn hòa hơn đối với Trung Quốc so với bình luận của Tổng thống Donald Trump trong chiến dịch tranh cử. Khi đó, ông Trump cho rằng Bắc Kinh xây dựng đảo nhân tạo trái phép ở biển Đông, thao túng tiền tệ và thương mại.
Tuy nhiên, sau đó ông Trump đã khẳng định rằng ông đang hợp tác với chính quyền Bắc Kinh để kiềm chế chương trình hạt nhân của Triều Tiên, đồng thời ca ngợi mối quan hệ với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Động thái làm giảm nhẹ thông điệp cứng rắn của Bộ Ngoại giao Mỹ.
Trong phiên điều trần hồi tháng 1, ông Tillerson cho rằng sự phản ứng thất bại đã khiến Trung Quốc tiếp tục “lấn lướt”. “Chúng ta phải gửi đến Trung Quốc một tín hiệu rõ ràng rằng hoạt động xây dựng đảo trái phép phải dừng lại và họ không được phép lui tới các đảo đó” – ông Tillerson nói.