Binh lính Ukraine đang tháo dỡ các tên lửa chống tăng Javelin được Mỹ hỗ trợ cho nước này. Ảnh: Reuters
Thu hẹp các gói hỗ trợ
Ngày 18/10, chỉ vài tuần sau khi Mỹ thông báo cung cấp 1,1 tỷ USD hỗ trợ quân sự cho Ukraine, Lãnh đạo phe thiểu số tại Hạ viện Kevin McCarthy khẳng định, quan điểm của đa số thành viên đảng Cộng hòa trong cả hai viện đều cho thấy sẽ có một số thay đổi với những khoản chi tiêu trong tương lai.
"Tôi nghĩ mọi người sẽ đối mặt với suy thoái và họ sẽ không viết tờ séc khống cho Ukraine nữa. Họ sẽ không làm vậy. Sẽ không còn những tờ séc khống miễn phí", ông McCarthy nhận định.
Các thành viên khác trong đảng Cộng hòa cũng bày tỏ quan điểm về việc Mỹ cần dừng hỗ trợ quân sự cho Ukraine. Hạ nghị sĩ Marjorie Taylor Greene và các nghị sĩ cực hữu khác cho rằng Mỹ đối mặt với những ưu tiên cấp bách hơn, chẳng hạn như việc đảm bảo biên giới Mỹ - Mexico.
Theo Politico, các cố vấn của Tổng thống Biden dự đoán các khoản hỗ trợ cho Ukraine sẽ được duy trì mặc dù có lẽ chúng sẽ bị thu hẹp quy mô.
Viện Kinh tế Thế giới Kiel ước tính, cho tới ngày 11/10, khoản hỗ trợ của Mỹ cho Ukraine là 52 tỷ USD, trong đó bao gồm hơn 27 tỷ USD hỗ trợ quân sự và gần 25 tỷ USD hỗ trợ kinh tế và nhân đạo. Ngày 28/10, chính quyền Tổng thống Biden đã cam kết cung cấp thêm 275 triệu USD hỗ trợ quân sự cho Kiev.
Một cuộc thăm dò dư luận do Reuters/Ipsos công bố ngày 5/10 cho thấy 73% người Mỹ ủng hộ tiếp tục cung cấp hỗ trợ cho Ukraine. Nhưng sự ủng hộ này dường như đang giảm trong đảng Cộng hòa. Một cuộc khảo sát của Trung tâm Nghiên cứu Pew hồi tháng 9 cũng cho thấy 32% cử tri đảng Cộng hòa cho biết Mỹ đang cung cấp quá nhiều sự hỗ trợ cho Kiev, cao hơn 20 điểm đối với cùng câu hỏi được đặt ra hồi tháng 3.
Ông J.D. Vance, ứng viên Đảng Cộng hòa tranh cử vào Thượng viện ở Ohio cho rằng: "Tôi nghĩ chúng ta đang ở thời điểm đã cung cấp đủ tiền cho Ukraine. Chúng ta không thể cung cấp tài chính cho một cuộc xung đột quân sự kéo dài mà tôi cho là cuối cùng sẽ hủy hoại sự hồi phục của chính chúng ta".
Một số chuyên gia nhận định, mức độ hỗ trợ của Mỹ cho Ukraine sẽ không thay đổi đáng kể nếu đảng Cộng hòa kiểm soát Quốc hội mặc dù một số người thừa nhận, các khoản hỗ trợ phi quân sự sẽ chịu ảnh hưởng sâu sắc.
Ông Mark Cancian, cố vấn cấp cao thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế cũng cho rằng, sự hỗ trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine sẽ không thay đổi nhiều. Dù vậy, ông nhận định, giữa bối cảnh các nhóm dân túy ngày càng mở rộng, sẽ khó có thể mở rộng các gói hỗ trợ quân sự và lĩnh vực hỗ trợ dễ bị cắt giảm nhất là kinh tế.
Trong khi đó, các quan chức Ukraine cảnh báo, việc đánh bại Nga không chỉ là cung cấp vũ khí mà còn bao gồm các khoản hỗ trợ tài chính cho nền kinh tế Ukraine. Theo các quan chức Ukraine, sự hỗ trợ của phương Tây nói chung và Mỹ nói riêng cần được duy trì không chỉ trên lĩnh vực quân sự mà cả kinh tế. Kiev dẫn ra việc nước này đối mặt với vô số thách thức tài chính từ chi phí chiến tranh gia tăng giữa bối cảnh các hoạt động kinh tế giảm đáng kể, cho tới việc tái thiết các cơ sở hạ tầng quan trọng.
Mở rộng cơ hội nhận vũ khí mới cho Ukraine?
Một số nhà quan sát cho rằng, chính quyền Tổng thống Zelensky hiểu rõ "sẽ có những thách thức khác biệt so với trước đó" trong bối cảnh hậu bầu cử giữa kỳ Mỹ.
Một quan chức trong chính quyền Tổng thống Biden nhận định, việc đàm phán để thông qua sự hỗ trợ vũ khí và tài chính cho Ukraine trong Quốc hội do đảng Cộng hòa lãnh đạo sẽ gặp khó khăn hơn nhưng không khó khăn đến mức điều này không thể xảy ra.
Thậm chí, giới quan sát nhận định, Ukraine có thể tận dụng cơ hội đó để nhận được những hệ thống vũ khí tiên tiến hơn từ Mỹ. Theo đó, Kiev vẫn tiếp tục yêu cầu Washington cung cấp hệ thống tên lửa tầm xa ATACMS để giành lại Crimea. Nước này đã nhận được sự ủng hộ từ một số thành viên đảng Cộng hòa về yêu cầu này, trong đó có cả quan chức cấp cao đảng Cộng hòa trong Ủy ban Đối ngoại Hạ viện. Điều đó tức là chính quyền Tổng thống Biden sẽ đứng trước sức ép gia tăng trong việc cung cấp hệ thống ATACMS hoặc các vũ khí hiện đại khác cho Ukraine nếu đảng Cộng hòa giành chiến thắng trong cuộc bầu cử giữa kỳ sắp tới.
Chính quyền Tổng thống Biden cho đến nay vẫn do dự trong việc cung cấp hệ thống trên cho Ukraine do lo ngại Ukraine sẽ sử dụng chúng để tấn công vào sâu trong lãnh thổ Nga và khiến căng thẳng leo thang . Trước đó, Tổng thống Zelensky cũng hối thúc Mỹ thiết lập vùng cấm bay ở Ukraine nhưng vì lý do hậu cần và một số nguyên nhân khác, Tổng thống Biden đã từ chối. Gần đây, Tổng thống Zelensky yêu cầu Mỹ chính thức tuyên bố Nga là quốc gia tài trợ khủng bố - một yêu cầu nhận được sự ủng hộ của lưỡng đảng trong Quốc hội nhưng chính quyền Tổng thống Biden tiếp tục bác bỏ yêu cầu này.
Đảng Cộng hòa sẽ tiếp tục ủng hộ Ukraine?
Theo ông Stephen Sestanovich, học giả cấp cao nghiên cứu về Nga và Á - Âu tại Hội đồng Đối ngoại: "Cả hai đảng trong Quốc hội Mỹ đều duy trì đa số sự ủng hộ cho Ukraine".
Còn ông Jon Lieber, chuyên gia cấp cao tại Eurasia Group - công ty tham vấn rủi ro chính trị cho rằng, Quốc hội sẽ có nhiều thành viên "công khai hoài nghi về những cam kết của Mỹ để hỗ trợ Ukraine tự vệ", nhưng điều này sẽ không dẫn đến sự sụp đổ trong việc ủng hộ Ukraine.
Trong khi sự ủng hộ của một số thành viên trong đảng Cộng hòa nhằm hỗ trợ Ukraine dường như đang giảm thì Lãnh đạo phe thiểu số tại Thượng viện Mitch McConnell đã khẳng định lập trường ủng hộ “trước sau như một” cho nước này
"Đa số chúng tôi, trong đó chắc chắn bao gồm cả tôi cho rằng, việc đánh bại Nga ở Ukraine nằm trong số những ưu tiên hàng đầu", ông McConnell nhận định với Defense News trong cuộc trả lời phỏng vấn vào giữa tháng 9.
Trao đổi với Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại một diễn đàn trực tuyến ngày 28/10, Thượng nghị sĩ Lindsay Graham cũng tuyên bố, sự ủng hộ của đảng Cộng hòa cho Ukraine sẽ không thay đổi.
"Mọi thứ vẫn đang diễn ra suôn sẻ", ông Lindsay Graham cho hay, đồng thời dự đoán sẽ có các "gói hỗ trợ quân sự và kinh tế lớn" trong tương lai gần./.