ABC News cho hay Đô đốc nghỉ hưu Dennis Blair, người từng giữ cương vị đứng đầu Cơ quan Tình báo quốc gia Mỹ và Bộ Tư lệnh Thái Bình Dương đã chia sẻ với Four Corners rằng cả Mỹ và Trung Quốc đều không muốn dùng chiến tranh để giải quyết bất đồng. Tuy nhiên, quan hệ hai bên vẫn đang ở thế đối đầu và dường như không thể thỏa hiệp.
Hiện nay, Biển Đông đang là một trong những điểm nóng tranh chấp chủ quyền giữa một số nước trong khu vực châu Á bao gồm đồng minh lâu đời của Mỹ là Philippines. Bắc Kinh còn ngang nhiên tuyên bố chủ quyền trên gần 90% diện tích Biển Đông bằng tấm bản đồ phi lý "đường chín đoạn".
"Tôi cho rằng thật khó để hai nước hiểu ý đồ của mỗi bên và khó có thể đi tới thỏa hiệp", ông Blair nói.
Theo ABC News, những bức ảnh vệ tinh được chụp vào cuối tháng trước cũng đã hé lộ việc Trung Quốc tiếp tục hoạt động xây dựng đảo nhân tạo trái phép và biến nơi này thành các căn cứ cố định.
Ngoài ra, lực lượng tàu hải cảnh Trung Quốc vẫn không ngừng cản đường tàu cá các nước tiếp cận các khu vực mà Bắc Kinh đơn phương tuyên bố chủ quyền. Máy bay Trung Quốc cũng phát đi cảnh báo đối với máy bay nước ngoài bay trên không phận các hòn đảo nhân tạo mà Bắc Kinh xây dựng.
Theo ông Blair, những tuyên bố của Trung Quốc khiến Mỹ "không thể chấp nhận được" và thế bế tắc hiện nay có thể khiến hai nước không thể lùi bước. Cũng theo ông Blair, nếu không may xảy ra xung đột, "các lực lượng Mỹ sẽ chỉ mất 10 – 15 phút để vô hiệu hóa các tiền đồn của Trung Quốc ở Biển Đông".
Ông Blair còn kêu gọi lực lượng quốc phòng Australia tham gia tập trận chung với Mỹ trên Biển Đông. "Tôi cho rằng các tàu Mỹ và Australia nên tham gia diễn tập cùng nhau trên Biển Đông bởi khi cần hai nước sẽ điều động các lực lượng vũ trang tới hải phận và không phận quốc tế", cựu Đô đốc Mỹ nhấn mạnh.
Theo Bộ trưởng Ngoại giao Australia Julie Bishop, Mỹ chưa từng đề nghị Australia tham gia tập trận trong các vùng biển đang xảy ra tranh chấp chủ quyền.
Hồi năm 2013, Philippines đã gửi đơn kiện Trung Quốc lên Tòa trọng tài quốc tế ở The Hague, Hà Lan liên quan tới tuyên bố chủ quyền phi lý "đường chín đoạn". Tới tháng Bảy năm nay, Tòa trọng tài đã ra phán quyết phủ nhận tuyên bố chủ quyền phi lý của Trung Quốc. Tuy nhiên, Bắc Kinh đã ngay lập tức khẳng định không công nhận phán quyết trên.