Vụ việc 33 binh sĩ Thổ Nhĩ Kỳ thiệt mạng sau cuộc tấn công của quân đội Syria ở Idlib hôm 27/2 được coi là một bước ngoặt kịch tính. Trong động thái mới nhất làm dấy lên mối lo ngại chiến tranh lớn chưa từng có ở Syria, Ankara đã yêu cầu sự hỗ trợ trực tiếp từ các đồng minh NATO, đặc biệt là Mỹ.
Tuy nhiên, cho đến lúc này, đã không có đồng minh phương Tây nào cho thấy sự sẵn sàng can thiệp vào cuộc xung đột mà Thổ Nhĩ Kỳ tự tay tạo ra.
Bình luận về các diễn biến sắp tới, giới phân tích tin rằng những lời kêu gọi NATO giúp đỡ của Ankara sẽ rơi vào thinh không, mặc dù cũng có một số ý kiến cho rằng Mỹ có thể tiến hành một số động thái mang tính biểu tượng, ví dụ như củng cố căn cứ không quân Incirlik bằng hệ thống tên lửa Patriot, theo Arab News.
Vì sao NATO vẫn im lặng?
Do Mỹ không có quyền pháp lý để ngăn chặn hoặc bắn hạ các máy bay chiến đấu của Syria nên Thổ Nhĩ Kỳ chỉ có thể phải nhờ cậy Washington triển khai các hệ thống phòng không ở biên giới phía Nam nhằm hạn chế thương vong.
"Mỹ sẽ chỉ hỗ trợ cho Thổ Nhĩ Kỳ bằng lời nói mà thôi. Tôi không chắc là họ sẽ hỗ trợ quân sự", chuyên gia Aaron Stein tại Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại (Mỹ), nói với Arab News.
Theo Stein, bất kỳ hành động nào của Mỹ sẽ chỉ dừng lại ở mức bảo vệ Thổ Nhĩ Kỳ mà không được phép tiến hành tấn công.
Một trong những vấn đề quan trọng mà Thổ Nhĩ Kỳ phải đối mặt lúc này là Nga đang kiểm soát không phận Idlib. Đây là mặt trận cung cấp cho quân đội Syria lợi thế chiến lược đáng kể so với lực lượng Thổ Nhĩ Kỳ.
"Hiện tại, chiến lược hỗ trợ chính của Mỹ chỉ được thể hiện bằng lời nói hơn là hành động cụ thể, và thật khó để tin rằng chính quyền Mỹ lại chậm chạp trong việc đối phó cuộc khủng hoảng liên quan đến một đồng minh NATO như vậy", Jonathan Katz, một thành viên cao cấp tại Quỹ Marshall (Mỹ), nói với Arab News.
"Ở Washington đang có những lo ngại ngày càng tăng về nguy cơ hàng ngàn người Syria bỏ chạy khỏi các cuộc tấn công ở Idlib, và sự cảm thông sâu sắc đối với thương vong của quân đội Thổ Nhĩ Kỳ, nhưng Tổng thống Erdogan không nên hy vọng về việc Tổng thống Donald Trump sẽ đến giải cứu", ông Katz nói.
Theo chuyên gia này, những diễn biến hiện tại là hệ quả của sự sụp đổ nghiêm trọng trong quan hệ Mỹ-Thổ, xuất phát từ các quyết định chính sách đối ngoại tranh cãi của ông Erdogan với các đối tác phương Tây, bao gồm cả việc quyết tâm mua hệ thống phòng không S-400 từ Nga.
Cách duy nhất giúp Thổ Nhĩ Kỳ đánh bại Nga
Một quyết định bất ngờ của Tổng thống Trump lúc này sẽ giúp Thổ Nhĩ Kỳ.
"Ông Erdogan biết rằng Thổ Nhĩ Kỳ không thể đánh bại Nga", Soner Cagaptay, chuyên gia về Thổ Nhĩ Kỳ tại Viện Washington, nói với Arab News. "Vì vậy, nếu muốn đẩy sự việc leo thang hơn nữa, ông ấy muốn chắc chắn rằng mình sẽ có sự hỗ trợ từ Mỹ và ít nhất là sự hậu thuẫn chính trị từ các đồng minh NATO".
Theo ông Cagaptay, sự hỗ trợ đó có thể đến dưới nhiều hình thức khác nhau, như hỗ trợ tình báo để nhắm vào các mục tiêu và tài sản quan trọng của quân đội Syria.
"Tuy nhiên, có thể còn có sự hỗ trợ hơn nữa, như Mỹ cung cấp hệ thống Patriot cho Thổ Nhĩ Kỳ, và có thể là Mỹ giúp khắc chế hệ thống phòng không của Syria", ông nói.
Một hành động như vậy của Mỹ sẽ mang ý nghĩa chiến lược vì nó sẽ tạo ra một khu vực cấm bay trên thực tế ở phía Bắc Syria.
"Có một sự bất cân xứng rõ ràng giữa Thổ Nhĩ Kỳ và quân đội Syria. Nếu hệ thống phòng không Syria bị loại bỏ, điều đó sẽ mang lại ưu thế cho quân đội Thổ Nhĩ Kỳ", ông nói.
"Vì vậy, Tổng thống Erdogan có lẽ sẽ thúc đẩy việc triển khai Patriot, tăng cường hỗ trợ tình báo và hậu thuẫn chính trị từ các đồng minh NATO. Đó là cách duy nhất Thổ Nhĩ Kỳ có thể trỗi dậy và đẩy lùi đối thủ. Trong trường hợp không có những điều kiện như vậy, Thổ Nhĩ Kỳ sẽ buộc phải thực hiện thỏa thuận mà Putin đã đưa ra", nhà phân tích cho biết thêm.
Tuy nhiên, đó sẽ là một ván cược may rủi. Theo ông Cagaptay, Tổng thống Putin có lẽ đã tính toán rằng các đồng minh NATO của Thổ Nhĩ Kỳ sẽ không đến trợ giúp ở Syria, nơi ông nhìn thấy trước một kịch bản mà quân đội Syria cuối cùng kiểm soát phần lớn lãnh thổ Idlib và Thổ Nhĩ Kỳ phải tiếp nhận phần lớn người tị nạn.
"Tất cả phụ thuộc vào ông Trump. Tôi thấy Tổng thống Trump đã khiến các nhà phân tích và quan sát viên phải kinh ngạc khá nhiều lần trong các quyết định của mình. Bởi vậy, cũng không phải điều gì đó quá sốc nếu như Thổ Nhĩ Kỳ nhận được sự hỗ trợ từ Mỹ. Chúng ta hãy chờ xem", ông nhấn mạnh.