Thời gian vừa qua, Minh Như (Myra Tran) đã trở thành hiện tượng gây xôn xao dư luận Việt Nam khi vượt qua vòng đầu tiên của cuộc thi American Idol 2019. Cô nàng còn được đích thân Katy Perry khen ngợi bằng những lời có cánh.
Thành công vượt trội này của Minh Như đã khiến khán giả trong nước vô cùng bất ngờ và thán phục. Tính đến thời điểm này, Minh Như là ca sĩ Việt Nam đầu tiên vượt qua vòng loại American Idol – một cuộc thi âm nhạc danh tiếng của nước Mỹ.
Minh Như được lòng khán giả Việt, nhưng lại bị khán giả quốc tế chê bai dữ dội
Mọi người sau khi xem xong phần trình diễn ca khúc One night only của Minh Như tại vòng thi đầu tiên đã rất sửng sốt và ngợi ca giọng hát tuyệt vời của cô. Ai cũng mong đợi nữ ca sĩ trẻ sẽ tạo nên kì tích.
Thậm chí, nhiều người còn trách ngược lại Tùng Dương và Thanh Lam vì đã từng phê bình nghiêm khắc Minh Như tại cuộc thi Nhân tố bí ẩn 2016.
Tuy nhiên, khi Minh Như bước vào vòng thi tiếp theo (Hollywood week) vào ngày 25/3 vừa qua, cô lại bị khán giả quốc tế chê bai dữ dội. Nhiều ý kiến cho rằng, Minh Như đang cố gắng gào thét, hát cao để phô trương bản thân nhưng vô tình đánh mất vẻ đẹp của giọng hát.
Theo nhận định của khán giả quốc tế, Minh Như đang quá lạm dụng những nốt cao, khiến người nghe cảm thấy cô như đang hét vào tai họ và điều đó không cần thiết. Một số bình luận điển hình như sau:
"Tại sao họ lại loại Jade và giữ lại cô gái chỉ biết la hét. Cô ấy la hét chứ không phải hát, còn Jade có thể hát. Thật không may, cô ấy không phải người chúng tôi mong muốn".
"Jade biết hát, Myra chỉ la hét"; "Myra và Juan nên trở về nhà thay vì Jade"; "Thật không thể tin nổi Jade bị loại. Cô ấy là một trong những người tốt nhất và xứng đáng lọt vào top 5".
"Tôi bị sốc bởi quyết định này. Tôi cứ chờ xem có phải là lỗi gì không. Myra theo ý kiến của tôi thì giọng hát cô ấy không đặc sắc. Juan trên mức trung bình. Moriah tuyệt vời, còn Jade không bao giờ đáng bị loại.
Rất nhiều lời bình luận chê Minh Như tới tấp sau màn trình diễn
Quyết định này khiến tôi có suy nghĩ khác về chương trình. Tôi hiểu rằng có sự khác biệt khi nghe trực tiếp và qua sóng truyền hình nhưng Jade không thể bị loại".
Những lời chê của khán giả quốc tế được xem như "gáo nước lạnh" tạt vào khán giả Việt, đồng thời dấy lên bài học về tư duy âm nhạc của các ca sĩ Việt khi bước ra thế giới.
Nên lựa sức, không nên bắt chước ca sĩ quốc tế để tự hủy hoại mình
Qua các phần trình diễn của Minh Như tại American Idol, có thể thấy, cô nàng tiến bộ hơn các ca sĩ trong nước ở việc xử lí và nhả chữ một số ca khúc R&B, rất Tây, có chút soulful.
Trong lối hát, Minh Như dồn vào rất nhiều run/riff, melisma và nhảy note, bẻ giai điệu theo, hát bạch thanh, bắn quãng cao belting đúng phong cách thường thấy của một ca sĩ da màu dòng Gospel.
Màn trình diễn bị chê xối xả của Minh Như tại American Idol
Lối hát này giúp Minh Như trở nên khác biệt với hầu hết ca sĩ Việt Nam hiện tại. Điều này giúp cô nhận được sự ngưỡng mộ, tán dương của khán giả Việt.
Tuy nhiên, nếu tinh ý và nghe nhiều Gospel, R&B, khán giả hoàn toàn thấy rằng, Minh Như đang cố gắng bắt chước những ca sĩ của dòng nhạc này, chứ chưa hề phát huy được bản sắc, phong cách riêng.
Nói cách khác, ở Minh Như là sự góp nhặt từ những ngôi sao, diva da màu như Whitney Houston, Aretha Franklin, Beyonce, Jennifer Hudson, Mariah Carey, Toni Braxton… để cố gắng trở thành một ca sĩ giống họ.
Với khán giả Việt, cách làm này hoàn toàn có tác dụng, vì người Việt ít được tiếp cận với những dòng nhạc, lối hát như thế, nên tạo được sự mới mẻ, hấp dẫn. Nhưng điều này hoàn toàn phản tác dụng với khán giả quốc tế, vốn đã quá quen thuộc với Gospel, Soul, Blues, Jazz, R&B.
Chỉ cần vào một dàn đồng ca da màu cũng kiếm được cả tá ca sĩ giọng khỏe, quãng rộng
Với khán giả quốc tế (đặc biệt Âu Mỹ), những dòng nhạc trên đã ăn sâu vào huyết quản và tạo thành văn hóa âm nhạc của họ, giống như Bolero với người Việt vậy.
Xung quanh họ là cả tá ca sĩ biết run/riff, melisma, biết mixed note cao, biết gằn giọng. Thậm chí, chỉ cần vào một nhà thờ của người da màu cũng có thể kiếm được hàng loạt ca sĩ vô danh biết hát như vậy, với giọng hát nội lực, khỏe khoắn, quãng giọng rộng hơn rất nhiều.
Chẳng hạn, có thể kể ra hàng loạt cái tên "khủng" của dòng nhạc này như Keke Wyatt, Tasha Cobbs, Tasha Page, Lashun Pace, Tarma Braxton, Kelly Price, Cece Winans, Kim Burell, Fantasia, Yolanda Adams, Kathy Taylor, Tiffany Mosley, Callie Day, Lauryn Hill, Ledisi, Jazmine Sullivan, Cynthia Ervio, Stephanie Mills, Maranda Curtis… Con số ca sĩ có thể lên đến vài nghìn người.
Tất cả họ đều có kĩ thuật bài bản, giọng hát to khỏe đến kinh hồn, chạy note phức tạp và thực hiện được những độc chiêu tinh xảo về giọng hát.
Vì vậy, cách hát của Minh Như hoàn toàn không gây ấn tượng với khán giả quốc tế, mà ngược lại, còn khiến họ cảm thấy khó chịu, vì cô chưa được đào tạo đến nơi đến chốn.
Cột hơi, vị trí âm thanh, vị trí thanh quản của Minh Như đều chưa thực hiện đúng kĩ thuật và khá yếu, nên không thể bằng được những ca sĩ chính gốc của các dòng nhạc cô theo đuổi.
Ngay đến Whitney Houston cũng không là gì so với hàng loạt ca sĩ hàng "khủng" của dòng Gospel/Soul/R&B
Vì thế, Minh Như không tạo được sự thoải mái cho khán giả quốc tế. Họ sớm nhận thấy ở cô một sự gắng gượng, cố chạy theo cái bóng của người khác, dẫn đến việc hát strain, cao thanh quản, âm thanh chới với. Một người nghe khó tính sẽ khó lòng chấp nhận Minh Như.
Và điều này đã được ca sĩ Tùng Dương nhắc nhở Minh Như cách đây 3 năm. Anh nói: "Có vài chỗ chưa chuẩn về cao độ, chưa phân bố được giọng hát, hơi thở của mình để khiến bài hát bớt căng đi.
Ngày hôm nay Minh Như hóa thân làm Michael Jackson, chú cứ ngỡ con đang tham gia chương trình "Ai giống thần tượng nhất". Nó chỉ là sự bắt chước thôi.
Điều này chỉ mang tính giải trí. Chú mong con có định hướng tốt hơn. Chú chưa thấy màu sắc riêng".
Như vậy, Tùng Dương đã nói đúng phần nào, rằng Minh Như không nên bắt chước các ca sĩ nổi tiếng, mà cần có bản sắc riêng của mình.
Hơn nữa, việc bắt chước ca sĩ nổi tiếng theo cách của Minh Như có tác hại rất lớn với chính cô. Nó sẽ khiến cô mất giọng nhanh chóng.
Minh Như thần tượng các ca sĩ, diva da màu và muốn hát theo họ. Nhưng cô quên mất rằng, cơ địa của người châu Á khác xa với người da màu. Người da màu bẩm sinh có cơ địa tốt, dung tích phổi lớn và dây thanh quản dày, cơ chế phát âm độc đáo.
Nhờ đó, họ có thể gằn giọng, gào giọng, hát quãng cao liên tục với âm lượng cực kì lớn mà không sợ mất giọng. Đa số ca sĩ da màu là giọng spinto với đặc tính giọng đanh khỏe, dày, thô ráp. Họ chỉ cần nói chuyện bình thường cũng đạt mức âm lượng lớn.
Chính vì vậy, những ca khúc thuộc dòng nhạc Gospel, R&B, Soul (những dòng nhạc được người da màu khai sinh) đa phần được thiết kế riêng cho họ. Chúng đòi hỏi quãng giọng rộng, chạy note phức tạp với âm lượng lớn.
Người châu Á hình thể nhỏ bé và cơ địa yếu hơn, dây thanh mảnh hơn, dung tích phổi nhỏ hơn, nên không thể bắt chước hoàn toàn cách hát của người da màu, sẽ không ra được chất và dẫn đến mất giọng.
Ca sĩ da màu có thể hát liên tục ở quãng siêu cao mà người châu Á không thể làm được
Ngay cả người phương Tây nếu bắt chước da màu không cẩn thận cũng dễ dàng mất giọng. Christina Aguilera là một điển hình như vậy.
Bởi vậy, những ca sĩ Việt thành công hiện nay như Thu Minh, Tùng Dương, Võ Hạ Trâm… chỉ học theo kĩ thuật của người da màu để áp dụng vào lối hát riêng, chứ không thể bắt chước hoàn toàn.
Minh Như lại khác. Qua cách hát của Minh Như, có thể thấy, cô đang cố gắng để trở thành một ca sĩ giống các thần tượng da màu của mình. Cô đẩy âm lượng lên rất lớn nhưng lại đè thanh quản, bắn note cao nhưng chà xát dây thanh, dẫn tới căng thẳng, mất support, xuất hiện glottal tension.
Điều này về lâu về dài gây tổn hại nặng nề tới thanh quản của Minh Như, nhất là khi cô còn rất trẻ, dây thanh chưa phát triển ổn định.
Chỉ là một ca sĩ ít tiếng tăm, nhưng Keke Wyatt sở hữu giọng hát và kĩ thuật quá khủng khiếp, đặc biệt là gằn giọng, chạy note
Minh Như có thể nhận được những lời tán dương ở hiện tại từ bộ phận công chúng thích nghe nốt cao. Nhưng nếu cô không làm chủ được bản thân, cô sẽ bị vắt kiệt bởi nền công nghiệp âm nhạc khắc nghiệt của Mỹ.
Charice là một trường hợp khá giống Minh Như, được tung hô từ khi còn trẻ nhờ sở hữu giọng hát khỏe khoắn và hát được những bài của diva. Điều này khiến cô lao vào gào thét, bắn note cao và gằn giọng liên tục, trong khi tuổi còn quá nhỏ, kĩ thuật chưa vững vàng.
Cũng giống Minh Như, Charice đè thanh quản để biến giọng hát dày hơn cho giống da màu, trong khi bản là một nữ cao trữ tình mảnh mai. Charice cũng gào tới strain để hát note cao, nhưng mất support, không cộng hưởng như Minh Như.
Khán giả hiếu kỳ thấy Charice hát được như vậy lại càng tung hô, cho rằng cô sẽ là diva kế cận Whitney Houston. Nhưng chỉ vài năm sau, Charice mất giọng và bị bỏ quên vào dĩ vãng, không còn ai nhắc đến nữa.
Bởi vậy, Minh Như cần thực sự tỉnh táo trước những lời tán dương và nên tìm cho mình bản sắc riêng. Chính người thầy của cô là Hồ Quỳnh Hương cũng nói rằng: "Tôi mong muốn Minh Như tỉnh táo trước những lời khen".
Nên hát bằng trái tim thay vì cổ họng
Giọng nữ cao kịch tính huyền thoại Birgit Nilsson được biết đến với thanh quản bê tông, giọng hát khổng lồ, lấp đầy cả một nhà hát. Nhưng bà luôn dạy sinh viên của mình rằng: "Nghệ sĩ cần hát bằng trái tim chứ không phải cổ họng".
Câu nói này đã được Tùng Dương dẫn ra để khuyên Minh Như tại X Factor và vẫn đúng đến tận bây giờ.
Trong các màn trình diễn của Minh Như tại American Idol, khán giả thấy một cô bé đang cố gắng phô trương giọng hát bằng cổ họng hơn là đang hát bằng cả trái tim. Cô hát khỏe khoắn, luyến láy tốt, nhưng phát âm lại chưa mượt, chưa truyền tải được linh hồn ca khúc.
Chính vì thế, Minh Như bị nhiều khán giả quốc tế chê là gào thét. Khán giả chưa cảm nhận được tâm hồn của cô trong phần trình diễn.
Dù gào thét thế nào tâm hồn vẫn là trên hết
Ca sĩ có thể gào thét, gằn giọng, luyến láy, bắn note cao thoải mái, nhưng quan trọng nhất vẫn phải thể hiện được cảm xúc. Để làm được điều này, người ca sĩ cần đặt cả tâm hồn của mình vào bài hát, thay vì cố gắng chứng tỏ mình có giọng to khỏe, kĩ thuật.
Nhưng dù sao đi nữa, Minh Như vẫn là một trường hợp hiếm có của Việt Nam tính đến hiện tại. Nỗ lực, sự tự tin, làm chủ sân khấu ở cô xứng đáng là tấm gương cho thế hệ ca sĩ trẻ học tập và noi theo.
Bởi vậy, công chúng quê nhà rất mong Minh Như giữ được sự tỉnh táo để giọng hát ngày càng trở nên mượt mà, hay hơn nữa, chinh phục được khán giả quốc tế.
Trường hợp của Minh Như cũng là bài học cho những ca sĩ Việt muốn bước ra thế giới. Chúng ta cần hiểu mình là ai, xuất thân từ đâu để phát huy bản sắc, lợi thế của riêng mình.