Nga chuyển sang dùng UAV bay đêm
Vào ngày 11/12, tạp chí Forbes (Mỹ) cho biết, bên cạnh việc chuyển hướng nguồn lực về các mặt trận ở phía nam và phía đông, quân đội Nga dường như có kế hoạch bao vây Avdiivka... chỉ là không tấn công trực tiếp.
Chìa khóa của chiến lược này: Máy bay không người lái tấn công bay đêm mới. Nếu máy bay không người lái (UAV) có thể cắt đứt đường tiếp tế của Ukraine tới Avdiivka khiến lực lượng đồn trú trong thành phố phải rút lui, dù trước đó các đơn vị của Ukraine đã cầm cự nhiều tháng trước các cuộc tấn công của xe tăng và bộ binh Nga.
"Tình hình chung của lực lượng Ukraine [ở Avdiivka] đã ổn định, khi cuộc tấn công của Nga dường như đã lên đến đỉnh điểm", nhóm phân tích Frontelligence Insight ngày 12/12 đưa ra phân tích.
Tuy nhiên, theo nhóm này, tình hình hậu cần ở Avdiivka ngày càng xấu đi đối với Ukraine. "Mặc dù Ukraine sử dụng các tuyến đường tiếp tế vào ban đêm để tránh mục tiêu của máy bay không người lái nhưng các báo cáo từ mặt đất cho thấy lực lượng Nga hiện đang sử dụng máy bay không người lái với camera quan sát ban đêm, gây khó khăn cho việc tiếp tế cho lực lượng ngay cả vào ban đêm".
Avdiivka là thành trì quan trọng trong cuộc xung đột Ukraine. Ảnh: Reuters
Trước đó, cả Ukraine và Nga đều triển khai hàng nghìn máy bay không người lái dọc chiến tuyến dài gần 1.000km trong cuộc chiến kéo dài 22 tháng. Tuy nhiên, hầu hết những máy bay không người lái này đều không có camera hồng ngoại, nghĩa là chúng không thực sự hữu ích vào ban đêm vì người điều khiển có thể không nhìn thấy mục tiêu.
Vì vậy, bóng tối là nơi ẩn náu khỏi các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái. Và đối với Ukraine, đây là cơ hội để vận chuyển đạn dược, vật tư và quân nhân mới vào Avdiivka dọc theo Quốc lộ 00542 hoặc một số con đường đất hẹp hơn.
Chính những tuyến tiếp tế quan trọng này đã cho phép Ukraine giữ vững Avdiivka trước làn sóng tấn công kéo dài hai tháng của Nga. Vào tháng 10, các trung đoàn và lữ đoàn Nga đã tập trung đông đảo xe tăng và phương tiện chiến đấu để tiến hành các cuộc tấn công vào sườn phía bắc và phía nam Avdiivka.
Nhưng các phương tiện này phải băng qua các khu vực tiêu diệt máy bay không người lái và pháo binh để đến điểm tổ chức tấn công vào các vị trí của Ukraine. Quân đội Nga đã mất hàng trăm phương tiện trong các cuộc tấn công này mà không tiến quân đáng kể.
Vì vậy, khi Nga chuyển sang tấn công trên không - triển khai máy bay không người lái mang chất nổ và máy bay không người lái bay đêm - thì lực lượng đồn trú của Ukraine ở Avdiivka có thể sẽ phải tự rút lui vì tuyến tiếp tế hậu cần bị cắt đứt. Điều này đã xảy ra ở Lysychansk, Severodonetsk và Bakhmut.
Tuy nhiên, nếu Ukraine có thể vô hiệu hóa máy bay không người lái ban đêm của Nga bằng phương pháp gây nhiễu điện tử thì tuyến phòng thủ Avdiivka có thể được củng cố.
Ukraine hóa giải UAV đêm của Nga
Forbes cho hay, trước sự thay đổi chiến thuật của Nga ở Avdiivka, Ukraine đã tìm ra phương pháp hóa giải: Có nhiều dấu hiệu cho thấy Kiev đã triển khai chiến lược chống máy bay không người lái và máy bay không người lái ban đêm của Nga bằng thiết bị gây nhiễu.
Trong những ngày từ 27-30/10 tại mặt trận miền Nam Zaporizhzhia, Ukraine đã dùng chất nổ phá hủy ba ăng-ten của hệ thống tác chiến điện tử Pole-21 của Nga. Hay tháng trước (11/2023), mặt trận Avdiivka cũng ghi nhận các cuộc tấn công của Ukraine vào thiết bị gây nhiễu điện từ của Nga, theo tạp chí Mỹ.
"Lợi thế của Ukraine trong chiến tranh điện tử dường như đang được duy trì trong lĩnh vực này", nhà phân tích Donald Hill bình luận trên Forbes hôm 13/12. "Số lượng các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Ukraine đã gia tăng rất nhiều. Số lượng các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái của Nga đã giảm đi tương ứng".
Ukraine tấn công vào hệ thống gây nhiễu của Nga gần Avdiivka
Việc Ukraine khống chế được các máy bay không người lái của Nga trước khi chúng tổ chức tấn công, đồng thời ngăn chặn Nga kiểm soát máy bay không người lái mình thì có nghĩa là các đường tiếp tế của Ukraine có thể vẫn mở trong khí các đường tiếp tế của Nga có thể bị đứt.
"Không biết Ukraine sẽ có được lợi thế này trong bao lâu, nhưng hiện tại nó đang cứu sống Ukraine", Hill cho biết.
Khi các máy bay không người lái hạng nhẹ, mang theo chất nổ dần dần trở thành một trong những vũ khí nguy hiểm nhất trong cuộc xung đột Ukraine thì hệ thống phòng thủ điện tử nhằm vào máy bay không người lái này cũng như các máy bay không người lái không vũ trang mà cả hai bên sử dụng để trinh sát đã trở nên không thể thiếu.
Lực lượng có lợi thế về thiết bị gây nhiễu sóng vô tuyến có thể kiểm soát được không khí trên chiến trường. Càng ngày quân đội Ukraine càng nắm giữ được lợi thế này.
Khả năng gây nhiễu của lực lượng Ukraine không phải là ngẫu nhiên. Kiev gần đây đã chọn ưu tiên tác chiến điện tử, một thế mạnh truyền thống của Moscow.
Phát biểu hôm 1/11, Tổng tư lệnh các lực lượng vũ trang Ukraine Valeriy Zaluzhnyy đã liệt kê những nhu cầu cấp thiết nhất của quân đội nước này, đó là các hệ thống tác chiến điện tử gắn liền với các hệ thống chỉ huy, chống mìn, phản pháo và phòng không.
Dấu hiệu đầu tiên cho thấy cách tiếp cận này của Ukraine đã đạt hiệu quả vào cuối mùa hè bên bờ trái sông Dnipro.
Đầu tháng 10, trước khi lực lượng thủy quân lục chiến Ukraine lên thuyền thực hiện cuộc tấn công thành công vào khu định cư bên tả ngạn Krynky, quân tác chiến điện tử Ukraine, xạ thủ pháo binh và người điều khiển máy bay không người lái đã tấn công các thiết bị gây nhiễu của Nga và buộc các máy bay không người lái của Nga phải hạ cánh. Kết quả: Hiện nay, Ukraine đã kiểm soát không phận trên Krynky.
Tuy nhiên, liệu Ukraine có thể duy trì và mở rộng quy mô phương thức tác chiến điện tử này hay không phụ thuộc phần lớn vào viện trợ nước ngoài, đặc biệt viện trợ từ Mỹ.
Hiện nay, gói viện trợ của Mỹ sắp kết thúc. Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đề xuất khoản viện trợ mới trị giá 61 tỷ USD cho Ukraine. Tuy nhiên, các thành viên đảng Cộng hòa đã bỏ phiếu phản đối khoản tài trợ này.