Mâm cúng Rằm tháng Giêng năm 2024 gồm những gì, những kiêng kỵ khi cúng rằm

Rằm tháng Giêng là ngày trăng tròn đầu tiên trong năm mới, nhằm ngày 15/1 âm lịch hàng năm. Vì thế, ngày Rằm này còn được gọi là tết Nguyên tiêu. Năm 2024, Rằm tháng Giêng rơi vào thứ 7, ngày 24/2 dương lịch.

Dân gian có câu "Cúng quanh năm không bằng Rằm tháng Giêng” nhằm nhấn mạnh tầm quan trọng của lễ này. Người Việt thường quan niệm Rằm tháng Giêng là ăn Tết lại một lần nữa nên thường chuẩn bị cỗ cúng rất to.

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng nhìn chung không khác nhiều so với mâm cỗ Tết Nguyên đán. Tuy nhiên, cúng rằm tháng Giêng không nhất thiết phải mâm cao cỗ đầy.

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng 2024 đầy đủ gồm những gì?

Tùy vào phong tục từng nơi cũng như điều kiện kinh tế, thời gian của từng gia đình mà mâm lễ mỗi nhà mỗi khác, nhưng tất cả đều thể hiện tinh thần uống nước nhớ nguồn và tấm lòng thành kính, tri ân Phật, thánh, tổ tiên.

Mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng có thể là cỗ chay hoặc mặn, hoặc cả hai - gồm cỗ mặn cúng gia tiên và cỗ chay để cúng thần linh.

Mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng

Mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng dâng lên gia tiên thường có 4 bát, 6 đĩa. Thông thường, 4 bát gồm canh măng, canh bóng, bát miến và mọc; 6 đĩa gồm thịt gà hoặc lợn luộc, giò/chả, nem, món xào, dưa hành, xôi hoặc bánh chưng.

Ngoài ra, mâm cỗ mặn cúng rằm tháng Giêng phải bao hàm đầy đủ các vị: Vị mặn của nước chấm, vị cay của ớt, vị chua của đĩa dưa hành, vị ngọt của bánh, tất cả tạo nên mâm cỗ đủ đầy, cầu mong yên ấm an lành, xua đi những đen đủi có thể đến trong năm mới.

Ngoài các món mặn, gia đình còn cần chuẩn bị các lễ vật: Hương, hoa, đèn nến, vàng mã, trầu cau, rượu.

Mâm cỗ chay cúng rằm tháng Giêng

Mâm cỗ chay cúng Phật ngày rằm tháng Giêng phải có 5 màu sắc tượng trưng cho ngũ hành: Đỏ (hỏa), xanh (mộc), đen (thổ), trắng (thủy) và vàng (kim) và đủ 10 món, gồm các món ăn từ tứ phương - sông, núi, biển, đồng bằng. Tất cả tạo nên mâm cỗ đủ đầy, cầu mong yên ấm an lành, xua đi những đen đủi nếu có.

Đặc biệt trong mâm cỗ phải có bánh trôi (chè trôi nước). Ý nghĩa của việc ăn bánh trôi ngày Tết Nguyên tiêu là mong muốn mọi việc quanh năm được hanh thông, trôi chảy.

Có nên cúng trước rằm tháng Giêng?

Lễ cúng rằm tháng Giêng thường được các gia đình tiến hành vào giờ Ngọ (tức là từ 11h đến 13h) ngày chính ngày rằm - 15/1 Âm lịch. Phần lớn các gia đình vẫn thường cúng vào ngày này, tuy nhiên, một số gia đình bận rộn có thể sắp xếp cúng trước rằm, từ ngày 13, 14 Âm lịch, thậm chí có gia đình cúng từ ngày 11, 12 Âm lịch.

Năm nay, Tết Nguyên tiêu rơi vào ngày cuối tuần - thứ Bảy ngày 24/2/2024 Dương lịch, vì thế các gia đình hoàn toàn có đủ điều kiện về thời gian để chuẩn bị lễ cúng rằm tháng Giêng thật chu đáo và đúng ngày.

Năm Giáp Thìn 2024, gia chủ có thể cúng ngày rằm tháng Giêng vào các giờ đẹp sau:

Nếu cúng ngày 14/1 Âm lịch, gia chủ có thể chọn các giờ tốt:

Giờ Thìn (7h – 9h)

Giờ Ngọ (11h – 13h)

Giờ Mùi (13h – 15h)

Nếu cúng vào đúng ngày rằm 15/1 Âm lịch, gia chủ có thể chọn các giờ tốt:

Giờ Thìn (7h – 9h)

Giờ Tỵ (9h – 11h)

Giờ Thân (15h – 17h)

Giờ Dậu (17h – 19h)

Những kiêng kỵ khi cúng rằm tháng Giêng

Dân gian cho rằng việc cúng rằm tháng Giêng nên tránh một số điều dưới đây để đảm bảo sự tôn nghiêm của lễ cúng và sự thành kính đối với thần linh, chư Phật, tổ tiên.

Không dùng đồ chay giả mặn

Nhiều gia đình không muốn sát sinh trong ngày rằm tháng Giêng nên thường chọn mâm cỗ chay để dâng lên bàn thờ Phật và gia tiên, mong trong năm gia đình bình an, gặp nhiều điều may mắn. Đây là một việc làm tốt. Tuy nhiên, gia chủ lưu ý, nên làm đồ thuần chay, không dùng đồ chay giả mặn.

Không đốt nhiều vàng mã

Lễ rằm tháng Giêng là để mong cầu một năm mới an lành, khỏe mạnh, no đủ, thịnh vượng. Người dâng lễ nên dùng lòng thành kính chứ không phải cố sắm mâm cao cỗ đầy hoặc đốt quá nhiều vàng mã gây lãng phí. Đặc biệt nếu là Phật tử, bạn nên nhớ đạo Phật không cổ xúy việc đốt vàng mã, vừa phí phạm lại vừa ô nhiễm môi trường, tăng nguy cơ cháy nổ.

Không dùng hoa giả, trái cây giả

Một số gia đình có thói quen sử dụng hoa giả, trái cây giả đặt trên ban thờ để làm cảnh cho đẹp, vì chúng trông bắt mắt, dùng được lâu mà không lo hỏng, héo.

Tuy nhiên, việc bày hoa, quả giả trên bàn thờ hay trong mâm lễ cúng là không nên, vì thờ cúng phải thật tâm, nhà có sao dâng lên vậy, dâng những thứ mình ăn được, thưởng thức được. Việu cúng đồ giả có thể bị coi là không thành tâm tôn kính thần linh, tổ tiên.

Không xê dịch bát hương

Vào ngày rằm tháng Giêng, một số gia đình lau dọn bàn thờ, cần lưu ý không được xê dịch bát hương. Trước khi lau dọn, nên thắp một nén nhang khấn xin Thần linh, Thổ địa, tổ tiên được lau dọn ban thờ để chuẩn bị lễ cúng rằm tháng Giêng.

Không cúng thủ lợn

Theo quan niệm dân gian, mâm cỗ cúng rằm tháng Giêng có thể cúng cả đồ chay và đồ mặn. Tuy nhiên, nếu gia chủ cúng mâm cỗ mặn thì không nên cúng thủ lợn. Kiêng kỵ này xuất phát từ quan điểm đầu năm tránh sát sinh.

Không dùng tiền bất chính

Nhiều gia đình Việt thường có thói quen đặt tiền thật lên bàn thờ khi cúng với mong muốn cầu xin tài lộc, may mắn. Cần lưu ý, tiền này phải là tiền do chính sức mình làm ra. Tuyệt đối không dâng tiền có nguồn gốc bất chính, có được từ những hành vi phạm pháp hay trái với đạo đức.

Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo!