Tokmak – mục tiêu tiếp theo của Ukraine
Khi thời tiết mùa hè đang dần chuyển sang thu, thời gian cho cuộc phản công của Ukraine không còn nhiều trước khi mùa mưa đến khiến các con đường trơn trượt, khó di chuyển.
Cuộc phản công hiện giờ đã bước sang tháng thứ tư và đang ở giai đoạn bước ngoặt quan trọng. Nếu thành công, Ukraine có thể chia cắt các lực lượng Nga, đồng thời phá vỡ hành lang đất liền nối giữa bán đảo Crimea với miền Nam Ukraine và miền Tây nước Nga. Nhưng để thực hiện mục tiêu đó không hề dễ dàng.
Khí tài Nga trên miền Đông Ukraine (Ảnh: AP)
Cuộc phản công mà Ukraine thực hiện sau nhiều tháng lên kế hoạch và tham vấn với các đối tác thân cận nhất như Mỹ và Anh, đã nhắm vào mục tiêu trên ngay từ đầu. Nếu Ukraine có thể cắt đứt tuyến đường tiếp tế của Nga thì họ có khả năng đẩy lùi được đối phương ra khỏi khu vực miền Nam sau khi đã chọc thủng được tuyến phòng thủ đầu tiên. Trận chiến quan trọng đang diễn ra xung quanh Tokmak – một thành phố nhỏ nằm giữa các phòng tuyến của Nga và Biển Azov, vốn được coi là trung tâm hậu cần quan trọng.
Đến thời điểm hiện tại, giao tranh vẫn diễn ra rất ác liệt. Các lực lượng Nga đã có một mùa đông dài để đào hào, gia cố phòng tuyến, phát triển chiến lược chống tiếp cận/chống xâm nhập.
Tổng thống Ukraine Zelensky đã mô tả các cuộc các giao tranh giống “Chiến tranh Thế giới thứ nhất”. Chiến tuyến giống “vùng đất không người” ở mặt trận phía Tây cách đây hơn 1 thế kỷ, đầy rẫy mìn, bẫy xe tăng và các dầm kim loại tạo thành chướng ngại vật hình chữ X ngăn cản xe tăng tiến lên. Một khi các binh sỹ Ukraine tiến vào, Nga sẽ tận dụng ưu thế trên không và pháo binh để gây thiệt hại nặng nề cho đối phương.
Bất lợi đối với Ukraine ngày càng gia tăng do cuộc tấn công bị trì hoãn hơn một tháng do phải chờ viện trợ phương Tây. Ngoài đối thủ đáng gờm, sự thiếu hụt nguồn lực và thời gian là những thách thức lớn nhất của Ukraine trong suốt cuộc chiến.
Trong những tuần đầu của cuộc phản công, mọi hoạt động diễn ra rất chậm chạp, khiến Ukraine tổn thất nghiêm trọng về nhân lực và vật lực. Thương vong về người và sự mất mát các phương tiện chiến đấu tăng vọt khi Kiev cố gắng chọc thủng những công sự dã chiến rộng lớn của Nga. Đến đầu tháng 8/2023, Ukraine đã đạt được bước đột phá lớn khi xuyên thủng một số điểm trên phòng tuyến của Nga, đặc biệt là xung quanh làng Robotyne thuộc tỉnh Zaporizhia.
Khác với các ngôi làng mà Ukraine kiểm soát trước đó, Robotyne rất nhỏ bé với diện tích khoảng 3km2, không có cơ sở quân sự chiến lược nào. Sở dĩ Kiev lựa chọn tấn công vào Robotyne là bởi ở khu vực này mức độ phòng thủ của Nga thấp hơn. Tuy vậy, việc chiếm Robotyne có thể mở đường cho quân đội Ukraine tiến thẳng tới Tokmak, tiếp theo đó là Melitopol và vùng giáp ranh bán đảo Crimea, Ngoại trưởng Ukraine Kuleba lưu ý.
Theo giới phân tích, xa hơn về phía Đông, gần thị trấn Verbove, đang có những dấu hiệu cho thấy Nga không còn kiểm soát một số lãnh thổ mà họ từng nắm giữ. Hiện, Kiev đang tìm cách phát huy lợi thế bằng cách tiến về phía Nam, thọc sâu vào những khu vực Nga kiểm soát và hướng tới bờ biển.
Nhưng thời gian không còn nhiều. Chỉ còn ít tuần nữa, mặt đất sẽ trở nên lầy lội khi các cơn mưa mùa thu ập đến. Lớp bùn dày sẽ khiến các đơn vị thiết giáp của Ukraine không thể tiến hành tác chiến cơ động. Theo các nhà quan sát, Ukraine chỉ còn tối đa từ 4 đến 6 tuần để chọc thủng lớp phòng thủ thứ hai của Nga, đặc biệt là tại các tuyến đường dẫn đến thành phố Tokmak.
Bất chấp sự thiếu hụt về thời gian, Ukraine vẫn có một số lý do để hy vọng vào bước tiến tiếp theo. Ukraine sẽ tiếp nhận lô xe tăng Abram đầu tiên của Mỹ trong những ngày tới sau khi các binh sỹ nước này hoàn thành khóa huấn luyện cơ bản tại Đức vào mùa Hè. Điều đó có thể hỗ trợ khả năng của Ukraine trong việc chọc thủng phòng tuyến thứ hai Nga. Nhiều nhà phân tích dự đoán, Ukraine có thể đối mặt với sự kháng cự ít gay gắt hơn so với thời điểm đầu mùa Hè do Nga cần phải huy động nguồn lực dự trữ để lấp đầy những lỗ hổng phòng thủ bị Kiev chọc thủng.
Thách thức lớn khi tiến đánh Tokmak
Tuy vậy, nỗ lực chiếm đánh Tokmak không hề dễ dàng. Thành phố này là nút giao thông đường sắt quan trọng và là chìa khóa để Ukraine giành quyền kiểm soát thành phố Melitopol ở ngay lối vào bán đảo Crimea. Tokmak cách tiền tuyến chưa đầy 20km, được bao quanh bởi tuyến phòng thủ riêng. Nhận thấy tầm quan trọng chiến lược của Tokmak, Nga đã tăng cường triển khai các đơn vị chiến đấu của nước này tới đây, đồng thời kiểm soát nghiêm ngặt các con đường tiếp cận thành phố, buộc Ukraine phải trả giá cho mỗi km2.
Chưa kể, Nga vẫn có nhiều lợi thế về phòng thủ trên không. Lực lượng không quân Nga áp đảo không quân Ukraine về số lượng và chất lượng, bất chấp việc phương Tây cam kết cung cấp máy bay chiến đấu F-16 cho Ukraine.
Máy bay Nga có thể hoạt động gần tiền tuyến để tấn công đáp trả Ukraine. Bộ binh Ukraine cho biết, nỗi lo sợ lớn nhất của họ chính là bom lượn dẫn đường chính xác KAB của không quân Nga, có thể mang tới 1.500kg thuốc nổ. Trong khi đối với Ukraine, sự thiếu hỗ trợ từ trên không đã khiến các lực lượng nước này phải chật vật tiến lên từng bước.
Ukraine hiện đang muốn duy trì đà tiến. Còn Nga tiếp tục xây dựng các công sự và sử dụng nguồn lực dự trữ để tăng cường khả năng phòng thu với hy vọng đối phương sẽ nhanh chóng suy yếu. Cả hai bên đều đang nỗ lực giành thắng lợi quyết định trước khi các trận mưa lớn xảy ra trong mùa thu và tiếp đến là cái lạnh giá khắc nghiệt của mùa đông với những đợt tuyết rơi dày đặc.