Như thông tin báo chí, ngày 2/12, Công an quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội) cho biết đã ra quyết định khởi tố ông Lê Minh Phương (50 tuổi) về hành vi "Giết người".
Theo cảnh sát, nửa đêm 23/11, ông Phương phát hiện Nguyễn Đăng Tùng (15 tuổi) đột nhập vào tiệm tạp hóa nhà mình.
Do bực tức vì trước đây thường xuyên bị mất trộm nên ông lấy thanh kiếm có sẵn trong nhà chém Tùng nhiều nhát vào đầu, cánh tay. Khi nạn nhân gục xuống nam chủ nhà mới dừng tay.
Tùng được đưa đi nhập viện cấp cứu sau đó với tỷ lệ tổn hại sức khỏe 61%.
Nói về vụ việc trên, luật sư Trần Tuấn Anh – Đoàn Luật sư TP Hà Nội nhận định rằng, có lẽ công an quận Bắc Từ Liêm đã căn cứ vào vị trí các vết thương (nằm ở các vị trí trọng yếu trên cơ thể như: đầu, ngực và cổ ....) và hung khí gây án, cộng với ý chí chủ quan của người thực hiện hành vi phạm tội để khởi tố về tội "Giết người".
Tuy nhiên, luật sư Tuấn Anh cũng cho rằng do không nắm rõ lời khai của bị can nên rất khó để nhận xét về tội danh.
Phân tích trên cơ sở những thông tin do báo chí đăng tải về vụ việc, luật sư Tuấn Anh cho rằng: "Khi phát hiện có người đột nhập, bị can đã dùng hung khí tấn công liên tục vào đầu, mặt, ngực nạn nhân. Khi nạn nhân gục xuống, bị can mới dừng tay.
Phân tích kỹ tình tiết này, có thể xác định được ý chí chủ quan của bị can khi thực hiện hành vi.
Giả định có người can ngăn, bị can vẫn tiếp tục thực hiện hành vi đến cùng, với mong muốn tước đoạt tính mạng của nạn nhân hoặc tấn công xong nhưng không cho mọi người đưa nạn nhân đi cấp cứu.
Việc nạn nhân không chết là do được cơ quan chức năng can thiệp và đưa đi cấp cứu kịp thời. Nếu như vậy thì việc khởi tố về tội giết người là có căn cứ", luật sư Tuấn Anh nói.
“Còn trong trường hợp bị can chỉ đánh bị hại có một, hai phát, sau đó tự động dừng hành vi, phối hợp đưa nạn nhân đi cấp cứu thì không cấu thành tội "Giết người", mà có căn cứ phạm tội "Cố ý gây thương tích" theo Điều 104 Bộ luật Hình sự hoặc thậm chí có thể chuyển sang tội danh "Cố ý gây thương tích trong trường hợp tinh thần bị kích động mạnh" theo Điều 105 Bộ Luật Hình sự với mức hình phạt nhẹ hơn rất nhiều” – luật sư Tuấn Anh phân tích.
Cũng theo luật sư Tuấn Anh, phải tuỳ từng điều kiện, hoàn cảnh phạm tội, mức độ thực hiện tội phạm, hành vi khách quan của người phạm tội cũng như ý chí chủ quan của họ, mới có căn cứ để có thể nhận định về tội danh cụ thể.
Về trường hợp phòng vệ chính đáng, luật sư Tuấn Anh cho biết: “Điều 15 Bộ luật hình sự năm 1999 sửa đổi, bổ sung năm 2009 quy định về phòng vệ chính đáng như sau:
1. Phòng vệ chính đáng là hành vi của người vì bảo vệ lợi ích của Nhà nước, của tổ chức, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của mình hoặc của người khác, mà chống trả lại một cách cần thiết người đang có hành vi xâm phạm các lợi ích nói trên.
Phòng vệ chính đáng không phải là tội phạm.
2. Vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng là hành vi chống trả rõ ràng quá mức cần thiết, không phù hợp với tính chất và mức độ nguy hiểm cho xã hội của hành vi xâm hại.
Người có hành vi vượt quá giới hạn phòng vệ chính đáng phải chịu trách nhiệm hình sự.”
Như vậy, trong trường hợp này khó có thể áp dụng quy định về phòng vệ chính đáng, bởi rõ ràng hành vi tấn công không phù hợp với hành vi vi phạm pháp luật của bị hại
Với những trường hợp phát hiện trộm vào nhà, nếu cảm thấy đủ khả năng bắt giữ thì tiến hành bắt giữ, khống chế ngay đối tượng sau đó thông báo cho những người xung quanh biết, đồng thời báo ngay cho công an hoặc chính quyền địa phương đến để họ thực hiện các thủ tục bắt giữ người phạm tội theo đúng quy định của pháp luật.
Tuyệt đối chúng ta không được đánh đập, hành hung....đối với người thực hiện hành vi trộm cắp. Tính mạng, sức khỏe con người được pháp luật bảo vệ tuyệt đối, không ai có quyền xâm phạm nếu không được phép
“Còn trong trường hợp không thể bắt giữ được người đang thực hiện hành vi trộm cắp, chúng ta có thể đánh động bằng cách bật điện sáng trong nhà, hô hoán mọi người hàng xóm cùng nhau đuổi bắt đối tượng nhưng sau khi bắt được phải báo ngay với cơ quan chức năng.
Trong trường hợp đối tượng trốn thoát thì nên báo ngay cơ quan công an có thẩm quyền để họ thực hiện các biện pháp điều tra, thu thập chứng cứ và tiến hành truy bắt nếu có căn cứ cho rằng đó là hành vi phạm tội”.
Theo luật sư, trường hợp trong vụ án kể trên thực sự đáng tiếc. "Có thể do sự nhận thức pháp luật còn hạn chế, không tự làm chủ được bản thân lúc nóng giận mà gia chủ đã biến mình từ người bị hại thành bị can.
Đây cũng chính là bài học cảnh tỉnh cho những người khác, đừng lấy một hành vi vi phạm pháp luật để đáp trả lại một hành vi vi phạm pháp luật khác", luật sư Tuấn Anh nói.