Thuốc lá điện tử có thành phần gì? Vì sao ngày càng phổ biến?
Trào lưu sử dụng thuốc lá điện tử nở rộ vài năm gần đây, đặc biệt là trong giới trẻ, như một cách để thể hiện đẳng cấp, sành điệu, thời thượng. Loại thuốc lá này thu hút giới trẻ do có thiết kế thời trang, nhỏ gọn, bắt mắt. Các loại tinh dầu vape có nhiều mùi hương và hương vị khác nhau, từ trái cây, bánh ngọt, đến các hương vị cồn, làm cho việc sử dụng thuốc lá điện tử trở nên hấp dẫn hơn.
Bên cạnh đó, các công ty sản xuất thuốc lá điện tử quảng cáo sản phẩm trên mạng xã hội mạnh mẽ, nhắm đến giới trẻ.
Một số người tin rằng thuốc lá điện tử ít hại hơn so với thuốc lá truyền thống nên nhiều người trẻ tò mò, muốn thử nghiệm những điều mới mẻ và hấp dẫn. Tuy nhiên, phần lớn những người sử dụng không biết rõ mức độ nguy hiểm của loại đồ dùng này.
Thuốc lá điện tử là thiết bị chạy bằng pin dùng để làm nóng dung dịch lỏng, biến dung dịch này thành hơi cùng những luồng khói có hương thơm để người sử dụng có thể hít vào phổi. Hầu hết các mẫu thuốc lá điện tử hiện nay sử dụng ống chứa dung dịch.
Một số loại thuốc lá điện tử bán trên thị trường - Ảnh: Cổng TTĐT Chính phủ
Thuốc lá điện tử chứa ma túy là một loại thiết bị hơi giống với thuốc lá điện tử thông thường, nhưng thay vì chứa nicotine, nó lại chứa các chất ma túy như THC (tetrahydrocannabinol) hoặc CBD (cannabidiol).
THC và CBD là các chất hoạt động trong cần sa, một loại ma túy phổ biến. Những thiết bị này được gọi là vape pen, vaporizer hay e-cigarette chứa ma túy. Các chất ma túy này thường được hòa tan trong chất lỏng, được gọi là tinh dầu vape, sau đó được gia nhiệt bởi thiết bị để tạo ra hơi thở vào.
Vì chất ma tuý này không màu, không mùi, lại lẫn mùi của tinh dầu nên bằng cảm quan thông thường khó có thể nhận biết được. Chỉ người bán và đối tượng sử dụng có thể biết được thuốc lá điện tử có chất ma tuý.
Việc sử dụng các loại thuốc lá điện tử chứa ma túy có thể gây ra các tác dụng phụ và rủi ro sức khỏe, đặc biệt khi sử dụng các sản phẩm không được kiểm soát chất lượng.
Kích động, ảo giác, loạn thần, có tư tưởng tự sát...
Tình trạng thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử hiện nay ngày càng tăng rất đáng lo ngại và nghiêm trọng hơn, đó là hiểm họa từ những loại ma tuý thế hệ mới, "ẩn núp" trong những điếu thuốc lá chứa tinh dầu có vẻ ngoài hấp dẫn.
Rất nhiều người trẻ sử dụng thuốc lá điện tử bị ngộ độc cấp tính do các loại tinh dầu lạ tác động trực tiếp vào thần kinh phải đi cấp cứu.
Trung tâm Chống độc, Bệnh viện Bạch Mai đã tiếp nhận nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng hôn mê sâu, suy tim, tổn thương não lan tỏa tất cả các vị trí, tổn thương gan, rối loạn tâm thần, ảo giác, suy đa tạng… có nguyên nhân được xác định do bệnh nhân ngộ độc một số chất ma túy thế hệ mới có trong thuốc lá điện tử.
Theo kết quả nghiên cứu về tình hình sử dụng thuốc lá trong học sinh từ 13-15 tuổi của Bộ Y tế năm 2022 cho thấy, tỷ lệ học sinh sử dụng thuốc lá hiện nay khoảng 2,9%. Tuy nhiên, tỷ lệ học sinh nữ sử dụng thuốc lá có dấu hiệu gia tăng, chủ yếu là sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới như thuốc lá điện tử.
Việc sử dụng thuốc lá mới như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, shisha... ngày càng phổ biến trong giới trẻ, làm gia tăng tỷ lệ sử dụng trong học sinh, sinh viên.
Tại Bệnh viện Bảo vệ sức khoẻ tâm thần Quảng Ninh, tỷ lệ thanh thiếu niên phải điều trị rối loạn tâm thần do sử dụng thuốc lá điện tử có chứa chất gây nghiện hoặc ma tuý đang có dấu hiệu gia tăng.
Theo bác sĩ CK I Nguyễn Thế Hưng của bệnh viện cho hay, với thuốc lá điện tử khi các chất tạo mùi, tạo khói, tinh dầu được đốt cháy sẽ sinh ra nhiều chất như nicotine, CO, formaldehyde và nhiều chất khác nữa, có những chất có thể là tác nhân gây ung thư, tổn thương phổi mãn tính, gia tăng bệnh lý về tim mạch, ảnh hưởng đến sự phát triển về não bộ đối với người trẻ. Đặc biệt, sau khi sử dụng thuốc lá điện tử có thể có biểu hiện kích động, ảo giác, tức ngực, rối loạn nhịp tim.
Người trẻ sử dụng ma tuý, bóng cười, thuốc lá điện tử trong thời gian dài bị loạn thần rất nặng - Ảnh: CA TPHCM
Tại Trung tâm điều dưỡng và cai nghiện ma tuý Thanh Đa có phần lớn học viên đều còn rất trẻ. Có những người chỉ mới hơn 20, ngoài 30 nhưng bị loạn thần rất nặng do có thời gian dài sử dụng các loại ma tuý tổng hợp như cần sa, bóng cười, thuốc lá điện tử...
Bác sĩ Nguyễn Hữu Khánh Duy chia sẻ trên Công an TP HCM, nếu sử dụng ma túy tổng hợp với liều lượng cao và mật độ dày chỉ trong thời gian rất ngắn đã có thể bị ảo giác. Và hầu hết những người nghiện ma túy tổng hợp dạng đá, nước vui, thuốc lá điện tử… thì đều có triệu chứng bị tâm thần mức độ khác nhau. Những trường hợp bị tâm thần nặng thì trung tâm phải chuyển đến bệnh viện tâm thần để điều trị, sau khi cắt cơn và tình trạng bệnh đã được cải thiện thì chúng tôi mới tiếp tục đưa về trung tâm để điều trị.
Trong số những trường hợp bị loạn thần thì có đến 50% có tư tưởng tự sát. Đáng lo ngại là hiện nay giới trẻ có xu hướng sử dụng cùng lúc nhiều loại ma tuý nên hậu quả khôn lường, cùng với đó độ tuổi người nghiện cũng có xu hướng trẻ hóa, trong đó không loại trừ các bạn gái trẻ vì ăn chơi đua đòi nên cũng dễ dàng sa ngã. Khi cắt cơn thì nữ khó điều trị hơn nam vì sức chịu đựng kém.
Đề xuất cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung
Thượng tá Nguyễn Minh Cương, Phó Trưởng phòng 5, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy (Bộ Công an) cho biết, có sự gia tăng tình trạng ma túy "núp bóng" dưới hình thức các loại hàng hóa tiêu dùng thông thường. Nổi lên là việc tội phạm thực hiện hành vi pha trộn, tẩm ướp các chất kích thích, ma túy mới dưới dạng thảo mộc hoặc dung dịch để sử dụng dưới dạng thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng. Người sử dụng các loại hàng hóa pha trộn, tẩm ướp này rất dễ ngộ độc, thậm chí nguy hiểm đến tính mạng.
Thiếu tá Nguyễn Văn Hoàn, Đội phó Đội Chuyên đề, Phòng CSĐT tội phạm về ma tuý (Công an tỉnh Quảng Ninh) cho biết trên VOV, thủ đoạn tẩm ma tuý vào thuốc lá điện tử vừa nhằm che mắt lực lượng chức năng, vừa đánh lừa những người sử dụng lần đầu. Nhiều trường hợp thanh thiếu niên sử dụng thuốc lá điện tử mà không biết bên trong chứa ma tuý, từ đó tiếp tục bị lôi kéo sử dụng lâu dài.
Lực lượng chức năng liên tiếp xử lý, thu giữ hàng nghìn hộp thuốc lá điện tử - Ảnh: VOV
"Qua công tác đấu tranh vừa qua chúng tôi phát hiện một số loại ma tuý "núp bóng" trong thuốc lá điện tử dòng pod, pod chill mà giới trẻ sử dụng có chứa tinh dầu cần sa là CBD và THC. Thuốc lá điện tử bình thường và thuốc lá điện tử có pha trộn cần sa, ma tuý rất khó có thể phân biệt bằng mắt thường", Thiếu tá Nguyễn Văn Hoàn cho biết.
Thuốc lá điện tử nói chung và thuốc lá điện tử chứa ma tuý không bày bán công khai mà thường trao đổi trên các nhóm kín trên mạng xã hội, giao hàng bằng phương thức chuyển phát nhanh… gây khó khăn cho lực lượng chức năng trong phát hiện, xử lý.
Để bảo vệ sức khỏe giới trẻ, phòng ngừa hiệu quả việc các đối tượng lợi dụng các sản phẩm thuốc lá mới để hoạt động vi phạm pháp luật liên quan đến ma túy, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy, Bộ Công an đề nghị Bộ Y tế phối hợp Bộ Công thương nghiên cứu, đề xuất phương án cấm thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng.
Triệt phá "nhà máy" bơm tinh dầu ma túy vào thuốc lá
Từ đầu năm 2023 đến nay, công an các tỉnh, thành phố đã tổ chức các đợt ra quân tuyên truyền và phát hiện, bắt giữ nhiều vụ việc liên quan đến ma túy "núp bóng" thuốc lá điếu và thuốc lá điện tử.
Chỉ trong 6 tháng đầu năm, Quản lý thị trường TPHCM đã kiểm tra, xử lý 39 vụ vi phạm, tạm giữ 5.403 sản phẩm thuốc lá điện tử và phụ kiện thuốc lá điện tử nhập lậu, không rõ nguồn gốc, xuất xứ.
Mới đây nhất là ngày 23/11, Cục Cảnh sát điều tra tội phạm về ma túy cho biết vừa triệt phá một "nhà máy" bơm tinh dầu ma túy vào thuốc lá điện tử và thuốc lá thường ở Hà Nội.
Vì lợi nhuận, các đối tượng đã pha trộn, tẩm ướp, bơm tinh dầu ma túy vào những điếu thuốc lá truyền thống và thuốc lá điện tử.
Triệt phá đường dây bơm ma tuý vào thuốc lá ở Hà Nội - Ảnh: Bộ Công an
Lê Anh Thơ, 28 tuổi, trú tại Hoàng Mai, Hà Nội, đối tượng cầm đầu đường dây đã đặt mua cần sa tổng hợp, tinh dầu vị, hóa chất, các thiết bị của thuốc lá điện tử, ống thuốc lá sợi rồi pha chế, tẩm ướp bằng cách bơm tinh dầu có ma túy vào đầu điếu thuốc lá điện tử, thuốc lá sợi. Sau đó, các đối tượng lắp ráp, chạy máy để thành thuốc lá điện tử, điếu thuốc lá sợi có chứa chất ma túy.
Công an thu giữ hơn 3.500 điếu thuốc lá thành phẩm đã được bơm tinh dầu có chứa chất ma túy, 5 can nhựa chứa 84 lít dung dịch ma túy, 1 máy bơm tinh dầu có pha trộn ma túy tổng hợp. Ngoài ra còn có gần 300 thùng cac-ton chứa thiết bị lắp ráp thành hơn 10.000 điếu thuốc lá điện tử, 01 triệu vỏ điếu thuốc lá sợi cùng nhiều dung môi, hóa chất, nguyên vật liệu, linh kiện, phụ kiện, vỏ hộp, nhãn mác dùng vào việc sản xuất, đóng gói thuốc lá điện tử.
