Phân bố
Cheo Malay được tìm thấy ở các nước Đông Nam Á như Lào, Việt Nam, Campuchia, Thái Lan, Malaysia, Singapore, ở miền Nam Trung Quốc, tại các hòn đảo Borneo (thuộc 3 quốc gia Malaysia, Brunei và Indonesia) và Sumatra (Indonexia).
Một con cheo Malay đã chết được phát hiện tại Việt Nam năm 1990 trên khu vực huyện Đa Krong tỉnh Quảng Trị. Mẫu vật này đã được gửi vào Bảo tàng Động vật học của Đại học Moscow (Nga) để phục vụ công tác nghiên cứu.
Hình thái
Đây là loài động vật có vú nhỏ nhất được biết đến, chiều dài cơ thể cheo trưởng thành chỉ khoảng 42-49 cm, chiều dài đuôi 6-9 cm với trọng lượng từ 2- 2,5 kg.
Bộ lông của chúng màu nâu đỏ với những vệt trắng trên cổ, lông bụng có màu nhạt hơn. Với đôi chân thon dài nên cheo Malay di chuyển rất nhanh nhẹn. Thân chúng có hình cong, đuôi cụp lại phía sau khiến nhiều người lầm tưởng là chúng không có đuôi khi chưa nhìn kỹ. Con đực có răng nanh trong khi con cái thì không có.
Con cheo đực (có răng nanh) tại rừng thứ sinh Singapore
Ý nghĩa của Tragulus kanchil
Theo tiếng Malay hoặc Indonesia, kanchil có nghĩa là hươu chuột, người thông minh. Tragalus là viết tắt của Tragos- có nghĩa là dê trong tiếng Hy Lạp và ulus- là nhỏ bé trong tiếng Latinh.
Chuyện ngụ ngôn về cheo Malay
Ở Indonesia và Malaysia có một loạt những câu chuyện ngụ ngôn về chú cheo tên Sang Kancil . Một nhân vật yếu đuối và nhỏ bé nhưng thông minh, nhanh trí. Sang Kancil sử dụng trí thông minh của mình để chiến thắng những sinh vật mạnh hơn mình. Sau đây là một trong số những câu chuyện đó:
"Sang Kancil và Hổ": Một ngày nọ, Sang Kancil đang uống nước bên bờ sông thì một con hổ đột nhiên xuất hiện và muốn ăn thịt cậu, Sang Kancil cố gắng trốn thoát, nhưng con hổ vẫn nhanh hơn. Bị dồn vào chân hổ, cậu nhanh trí nghĩ cách trốn thoát, Kancil vội thốt lên: "Pak Belang (nghĩa là "chú có sọc" hay "bác có sọc") này, chú anh thật là một vị chúa sơn lâm quyền lực và mạnh mẽ".
Con hổ nghĩ rằng Sang Kancil đang ca ngợi nó nên tạm gác việc ăn thịt Sang Kancil để nghe tiếp câu chuyện. Sau đó, cậu nói với con hổ: "Sức mạnh và sự dẻo dai của chú anh rất lớn, nhưng nhà vua của tôi còn mạnh mẽ hơn thế nữa, không ai có thể sánh được với Ngài ấy!".
Con hổ bị thách thức, và cảm thấy bị chế giễu vì có người còn mạnh hơn nó, con hổ đòi đến gặp "vua" của Kancil, tuyên bố sẽ thách thức vua vua này. Kanchil liền dẫn hổ ra bờ sông, chỉ cho nó cái bóng dưới nước và nói với hổ rằng: "Hãy nhìn vào nước và chú anh sẽ thấy vua của tôi".
Con hổ cả tin nhìn xuống sông và nghĩ rằng đã thấy một con hổ khác ở dưới nước. Hổ gầm lên, "vua" gầm lại khiến nó tức giận nhảy xuống sông quần nhau với chính cái bóng của mình trong lúc đó Kancil nhân cơ hội lẻn đi mất.
Sau một hồi chiến đấu với "vua" của Kanchil, con hổ nhận ra đó chỉ là hình ảnh phản chiếu của mình. Bị đánh lừa bởi Sang Kancil, con hổ giận lắm, nuôi ý trả thù và tiếp tục săn lùng những con cheo cho đến ngày nay.