Liên tiếp tấn công Thổ ở Syria, Nga chấp nhận nước cờ mạo hiểm?

Arabnews dẫn lời các chuyên gia cho biết các cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo của Nga ở miền bắc Syria diễn ra hôm thứ Hai bất chấp lệnh ngừng bắn với Thổ Nhĩ Kỳ được ký kết hồi tháng 3/2020 có thể gây ra hậu quả lớn hơn.

Cuộc tấn công của Nga từ căn cứ Kweyris ở Aleppo do chính quyền Syria kiểm soát nhằm vào các nhà máy lọc dầu dưới sự kiểm soát của Thổ Nhĩ Kỳ ở tây bắc Syria. Đó là cuộc tấn công thứ hai trong vòng chín ngày qua.

Khi Syria đánh dấu một thập kỷ nội chiến, đây vẫn là nơi quan trọng để cung cấp dầu cho các hộ gia đình, nông dân, tiệm bánh và các doanh nghiệp khác.

Các nhà máy lọc dầu ở đây được sử dụng để lọc khoảng 40% dầu thô đến từ khu vực do lực lượng YPG người Kurd ở Syria kiểm soát, chủ yếu được sử dụng cho máy phát điện, máy sưởi hoặc máy chạy.

Ankara ngay lập tức gửi thông báo tới Nga yêu cầu ngừng bắn và đặt quân đội của mình tại khu vực trong tình trạng báo động.

Một số chuyên gia tin rằng Nga đang tìm cách củng cố các lợi ích địa chính trị của mình trong khu vực, đồng thời cảnh báo Ankara về bất kỳ mối quan hệ tiềm năng nào với Mỹ.

Tuy nhiên, các cuộc tấn công có thể đẩy Ankara vào việc tìm kiếm đồng minh trong bất kỳ thế trận nào với Nga.

"Chính quyền Biden nên giữ lời hứa và làm việc với chúng tôi để chấm dứt thảm kịch ở Syria và bảo vệ nền dân chủ", Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết hôm qua.

Emre Ersen, một chuyên gia về quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ-Nga tại Đại học Marmara ở Istanbul, cho biết vụ việc mới nhất một lần nữa cho thấy sự mong manh của cán cân địa chính trị ở Syria, vì nó diễn ra chỉ vài ngày sau cuộc gặp được tổ chức giữa các ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ, Nga và Qatar về giải pháp cho cuộc khủng hoảng Syria.

Vào ngày 11/3, ba nước đã khởi động một quy trình tham vấn ba bên mới nhằm đóng góp cho một giải pháp chính trị lâu dài ở Syria.

Ông Ersen nói: “Nó cũng nhắc nhở mọi người rằng mặc dù mối quan hệ đặc biệt giữa Ankara và Moscow đã phát triển trong vài năm gần đây, nhưng sự khác biệt của họ về giải pháp cho các cuộc xung đột khu vực có thể dễ dàng gây ra một cuộc khủng hoảng mới trong quan hệ song phương”.

Theo ông Ersen, những căng thẳng như vậy cũng có thể ảnh hưởng đến kết quả của các cuộc đàm phán về máy bay Su-35 của Nga, mặc dù Thổ Nhĩ Kỳ cho đến nay đã tìm cách ngăn chặn những vấn đề này trong quan hệ với Nga.

“Hai nước vẫn cần nhau để thực hiện các mục tiêu của mình ở Syria. Đó là lý do tại sao cái gọi là “cuộc hôn nhân thuận tiện” giữa Thổ Nhĩ Kỳ và Nga ở Syria sẽ được duy trì ít nhất là trong ngắn hạn”, ông nói.

Navvar Saban, từ Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược Omran có trụ sở tại Istanbul, cho biết Nga và Thổ Nhĩ Kỳ vẫn có các mặt trận chung ở Idlib, Lá chắn Euphrates và miền đông Syria và mỗi mặt trận có những đặc điểm và mục tiêu riêng.

Ông cho rằng cuộc tấn công mới nhất của Nga nhằm kiểm tra sự mong muốn của phía Thổ Nhĩ Kỳ bằng cách nhắm vào các nhà máy lọc dầu này.

Ông nói: “Đó là một thông điệp trực tiếp cho thấy họ có thể nhắm mục tiêu gì và hiểu được phản ứng của Thổ Nhĩ Kỳ.

“Đó là một thỏa thuận mong manh trên các mặt trận khác nhau. Người Nga hiện đang chiếm thế thượng phong và Thổ Nhĩ Kỳ cần gửi đi một thông điệp rõ ràng và trực tiếp để duy trì sự cân bằng quyền lực, ”ông nói thêm.

“Nga muốn Thổ Nhĩ Kỳ đảm bảo an ninh cho đường cao tốc M4 và loại bỏ các nhóm cực đoan ở khu vực đó. Về phía phía Đông, Nga muốn có một thỏa thuận ngừng bắn để ngăn chặn Thổ Nhĩ Kỳ tiến thêm nữa trong khu vực đó ”, ông Saban nói.

Tuy nhiên, có sự bất đồng giữa các chuyên gia về việc Damascus có thể tiến hành các hành động quân sự chống lại Thổ Nhĩ Kỳ một cách độc lập ra sao.

Anton Mardasov, một học giả không thường trú tại chương trình Syria của Viện Trung Đông, không cho rằng vụ tấn công bằng tên lửa mới có liên quan đến bất kỳ cảnh báo nào từ phía Nga.

Ông nói: “Các cuộc tấn công bằng tên lửa gần đây nhất là một sáng kiến ​​độc lập của Damascus”. Ông Mardasov nói thêm: “Các nhà quan sát bên ngoài phóng đại quá mức ảnh hưởng của Nga đối với quân đội Syria.

Theo ông Mardasov, Moscow không quan tâm đến một vụ bê bối mới về Syria.

Ông nói: “Điều chính đối với Moscow là loại bỏ gánh nặng kinh tế của mình, vì vậy họ muốn hành động một cách lặng lẽ.

Damascus quan tâm đến việc PR trước bầu cử và một vụ bê bối mới nhằm lôi kéo nước Nga vào công cuộc tái thiết. Nga quan tâm đến việc liên tục kiểm tra vị thế của Thổ Nhĩ Kỳ về sức mạnh, nhưng không phải trong khoảng thời gian này".