Sau khi Quốc hội El Salvador đưa ra quyết định chấp nhận việc đấu thầu hợp pháp bitcoin vào tuần này, mọi ánh mắt đã hướng mắt về một làng chài nông thôn trên bờ biển Thái Bình Dương ở quốc gia Trung Mỹ này.
Trước đây, nó đã nổi tiếng trong cộng đồng những người lướt sóng vì những cơn sóng to và mạnh mẽ của mình, nhưng nay, El Zonte được chú ý bởi làng chài này đã sử dụng tiền điện tử trong việc vận hành nền kinh tế của riêng mình trong năm qua. Và nó, sẽ cho mọi người một cái nhìn thoáng qua về việc một nền kinh tế tiền điện tử sẽ trông ra làm sao.
El Zonte ở Tamanique, El Salvador.
Khoảng 500 gia đình đánh cá và nông dân ở đây sử dụng bitcoin để mua hàng tạp hóa và thanh toán các tiện ích, một điều mà chính phủ nước này đã hình dung cho cả đất nước nói chung. Bitcoin đã được sử dụng hợp pháp ở El Salvador nhưng việc chấp nhận nó là tự nguyện, vì vậy các điều luật được thông qua vào cuối ngày thứ Ba vừa qua hiện yêu cầu tất cả các doanh nghiệp - ngoại trừ những doanh nghiệp không có công nghệ - chấp nhận việc thanh toán bằng Bitcoin.
El Zonte cách thủ đô San Salvador khoảng 43 km. Nó bắt đầu trở thành nền kinh tế tiền điện tử vào năm 2019, do một nhà tài trợ ẩn danh, người bắt đầu các hoạt động thông qua một tổ chức phi lợi nhuận ở địa phương. Những người ủng hộ việc thay đổi tài chính coi đây là một minh chứng cho việc tiền kỹ thuật số có thể giúp ích như thế nào ở một quốc gia nơi 70% người dân không có tài khoản ngân hàng.
Strike được cho là đứng sau các hoạt động thanh toán bitcoin ở El Zonte.
Tổng thống Nayib Bukele, người đã thông qua luật bitcoin, quảng cáo đây vừa là một cách để giúp nhiều người dân không có quyền truy cập vào các dịch vụ ngân hàng truyền thống, vừa là một cách để thu hút người nước ngoài sở hữu bitcoin đầu tư vào El Salvador, quốc gia đầu tiên làm cho việc sử dụng tiền điện tử trở nên hợp pháp.
Các chuyên gia đang cố gắng tìm ra lý do tại sao Bukele lại thúc đẩy bitcoin. Họ cũng chưa rõ làm thế nào mà tiền điện tử, thứ có tính biến động rất cao, sẽ là một lựa chọn tốt cho những người không có tài khoản ngân hàng. Và chỉ có thời gian mới cho biết liệu hệ thống mới có thể thu hút các nguồn đầu tư thực sự vào El Salvador hay không.
Bitcoin, được dự định là một giải pháp thay thế cho tiền do chính phủ hậu thuẫn, phần lớn dựa trên các phép toán phức tạp và các mật mã xáo trộn dữ liệu - do đó nó có thuật ngữ "tiền điện tử" - cần rất nhiều sức mạnh xử lý và một sổ cái toàn cầu phân tán được gọi là blockchain, ghi lại tất cả các giao dịch. Không có ngân hàng trung ương hoặc tổ chức nào khác có bất kỳ tiếng nói nào về giá trị của nó. Giá trị của nó được đặt ra hoàn toàn bởi những người giao dịch bitcoin và giá trị của nó đã biến động dữ dội theo thời gian.
Một dấu hiệu trên biển quảng cáo cho thấy việc chấp nhận tiền điện tử tại các doanh nghiệp địa phương, tại một trong những lối vào của bãi biển Zonte ở Tamanique, El Salvador.
Tại đây, người dân có thể dùng bitcoin để mua đồ tạp hóa.
Ở El Zonte, một công nhân xây dựng tên là Hilario Gálvez đã đến cửa hàng có tên Tienda María để mua một lon nước ngọt và đồ ăn nhẹ để chia sẻ với bạn bè của mình. Thay vì lấy ví, anh ấy đã thanh toán thông qua một ứng dụng trên điện thoại của mình.
Chủ của cửa hàng, María del Carmen Avilés, cho biết cô ấy hiện là chuyên gia trong các giao dịch bitcoin.
"Khi một khách hàng đến, tôi hỏi anh ta xem anh ta sẽ thanh toán bằng ứng dụng hay bằng tiền mặt. Phần lớn thanh toán bằng ứng dụng Bitcoin Beach. Tôi tìm kiếm nó trên di động của mình để kết nối chúng".
Việc thanh toán diễn ra không mất quá hai phút.
"Nó dễ dàng hơn so với thanh toán bằng hóa đơn," Gálvez nói. "Tôi có thể mua hàng từ nhà của mình, thực hiện giao dịch với ứng dụng Bitcoin Beach và tôi chỉ cần đến nhận những thứ tôi cần".
Nhưng Avilés lưu ý rằng sự biến động của bitcoin có thể là một vấn đề.
"Mọi người hỏi tôi có khuyến nghị dùng bitcoin hay không, tôi nói với họ rằng tôi đã thắng, nhưng tôi cũng đã thua," Avilés nói. "Khi bitcoin đạt 60.000 USD, tôi đã thắng và mua được căn phòng trữ lạnh này cho cửa hàng, nhưng sau đó nó giảm giá và tôi đã thua".
Roberto Carlos Silva, chủ sở hữu của cửa hàng La Zontena, nơi chấp nhận thanh toán bằng bitcoin tại bãi biển El Zonte ở Chiltiupan, El Salvador. Ảnh chụp ngày 8/6/2021.
Román Martínez là người tiên phong sử dụng bitcoin ở El Zonte. Anh cho biết nhà tài trợ giấu tên đến từ Mỹ đã nghe về các dự án cộng đồng thông qua tổ chức phi lợi nhuận Hope House nơi anh làm việc và bắt đầu kết nối thông qua một người Mỹ khác sống ở El Zonte. Hope House chia sẻ tòa nhà với Strike, một công ty khởi nghiệp có trụ sở tại Chicago, đã làm việc với chính phủ của Bukele về việc ra mắt bitcoin trên toàn quốc.
Tuy nhiên, Giám đốc điều hành Jack Mallers của Strike đã từ chối các cuộc phỏng vấn. Trong một email, công ty cho biết: "Ứng dụng của Strike nhằm trao quyền cho mọi người ở tất cả các quốc gia, mở rộng hệ thống tài chính để bao gồm những người đã bị loại trừ và tăng cơ hội kinh tế trên toàn thế giới. Và đó là trọng tâm của nỗ lực này."
El Salvador đã sử dụng đồng USD làm tiền tệ chính thức của mình từ năm 2001 và Strike nói rằng việc áp dụng bitcoin "như một cuộc đấu thầu hợp pháp sẽ giúp giảm sự phụ thuộc của nó vào các quyết định của ngân hàng trung ương nước ngoài".
Martinez cho biết cư dân sống ở El Zonte không có tài khoản ngân hàng, không có khả năng tiếp cận tín dụng và buộc phải xử lý mọi giao dịch bằng tiền mặt. Ông nói: "Bây giờ họ là những nhà đầu tư nhỏ lẻ, những người đã thay đổi cuộc sống của mình bằng bitcoin."
Các cửa hàng tại El Zonte đều có biển chấp nhận thanh toán bằng ứng dụng Bitcoin Beach.
Một số câu hỏi chỉ có thể học được bao nhiêu từ thử nghiệm Bitcoin Beach.
David Gerard, tác giả của cuốn sách có nội dung phản đối Bitcoin và tiền số mang tên "Attack of the 50 Foot Blockchain", cho biết El Zonte là một minh chứng nhân tạo.
Theo Gerard, "bitcoin tại đó được giao dịch nội bộ bên trong Strike. Họ không thực sự di chuyển nó trên blockchain của bitcoin hay bất cứ thứ gì tương tự".
Ông cho biết nó dường như hoạt động bởi vì nhà tài trợ bitcoin tiếp tục bơm bitcoin vào hệ thống của ngôi làng. "Đó không phải là một bằng chứng về khái niệm hoạt động. Điều đó cho thấy rằng bạn có thể giao dịch thứ này nếu bạn không giao dịch bitcoin thực tế và ai đó trợ cấp ồ ạt cho nó".
Việc tài trợ diễn ra chậm ở El Zonte, nhưng đã thành công trong bối cảnh đại dịch coronavirus khiến hầu hết mọi người không thể rời khỏi nhà.
"Nhà tài trợ của chúng tôi đã thực hiện ba lần hỗ trợ trị giá 40 USD, được chuyển đổi sang bitcoin, cho mỗi gia đình trong số 500 gia đình của cộng đồng và họ đã được đào tạo để sử dụng ứng dụng và giờ đây việc mua sắm bằng bitcoin là điều bình thường," Martínez nói.
Máy ATM cho rút nạp bitcoin ở El Zonte.
El Zonte thậm chí còn có một máy ATM Bitcoin, cho rút USD để đổi lấy bitcoin hoặc thu USD và cấp tín dụng bằng bitcoin.
Thanh niên có tên Edgar Magaña đã tới đây để chuyển đổi 50 USD sang bitcoin. Anh ta đưa tiền vào máy và ngạc nhiên khi thấy chỉ có số bitcoin trị giá 47 USD được ghi có vào tài khoản trên điện thoại của mình.
"Họ lấy 3 USD tiền hoa hồng," Magaña chia sẻ. "Điều này giống như trong các ngân hàng."
Để thúc đẩy sự chấp nhận trên toàn quốc, Bukele cho biết chính phủ của ông sẽ tạo ra một quỹ trị giá 150 triệu USD để cho phép những người nhận thanh toán bằng bitcoin ngay lập tức chuyển đổi chúng sang USD, giảm rủi ro khi nắm giữ đồng tiền kỹ thuật số đang đầy biến động này.
Jessica Velis, người điều hành doanh nghiệp tại El Zonte, nơi đặt máy ATM, cho biết một số người ở đây đã nhận được tiền từ nước ngoài bằng bitcoin.
Người dân Salvador đã nhận được khoảng 6 tỷ USD tiền gửi về vào năm ngoái từ những người thân sống ở nước ngoài, chủ yếu ở Mỹ. Tổng thống Bukele đã nói rằng việc áp dụng giao dịch bitcoin có thể giúp mọi người tiết kiệm chi phí gửi số tiền đó về nhà.
Gia diện ứng dụng cho phép giao dịch bitcoin ở El Zonte.
Không phải tất cả mọi người ở El Zonte đều thích thú với ý tưởng này.
Tại Olas Permanentes, một trong những nhà hàng nổi tiếng nhất của ngôi làng, khách hàng có thể thanh toán bằng bitcoin. Nhưng khi nhân viên phục vụ được hỏi liệu họ có sử dụng nó hay không, tất cả đều nói không. Một số cho biết họ không có những chiếc điện thoại di động cao cấp để tải xuống ứng dụng, trong khi những người khác nói rằng họ nghi ngờ về cách nó hoạt động.
"Họ trả tiền cho tôi bằng USD và tiền mặt," một nữ phục vụ từ chối cho biết tên nói.
Còn trong làng, một người phụ nữ tên là Teresita khi được hỏi liệu cô ấy có sử dụng bitcoin hay không. Cô đáp: "Không phải tôi, tôi thích có các tờ hóa đơn hơn".
Tham khảo AP