Theo Nghị quyết số 02/2013 của Chính phủ thì các đối tượng là cán bộ công chức, viên chức, lực lượng vũ trang, đối tượng có thu nhập thấp vay để thuê, thuê mua nhà ở xã hội có diện tích nhỏ hơn 70m2, giá bán dưới 15 triệu đồng/m2 được hưởng ưu đãi vay tiền.
Mặt khác, theo dự thảo thông tư của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) thì đối tượng người mua nhà ở xã hội lại không được vay lãi suất hỗ trợ 6%/năm mà chỉ người thuê, thuê mua mới được vay. Hơn nữa, họ còn phải chứng minh được tài sản thế chấp, kê khai thu nhập hằng tháng.
Với quy định lãi suất cho vay thuê mua nhà đối với người thu nhập thấp ở mức 5 - 7%/năm đối với một căn nhà khoảng 1 tỷ đồng, ngân hàng cho vay 80% giá trị tương đương 800 triệu đồng, nếu lãi suất là 5% và thời hạn vay 20 năm thì số tiền gốc và lãi hằng tháng vào khoảng 5 - 7 triệu đồng.
Như vậy, một gia đình có thu nhập từ 10-15 triệu đồng mới đủ khả năng trả nợ. Người thu nhập thấp với mức lương cơ bản hiện nay trung bình mỗi tháng là 3 triệu đồng, với một gia đình hai vợ chồng có thu nhập thấp mức lương chỉ là 6 triệu đồng/tháng, chỉ đủ tiền trả ngân hàng chưa tính đến chi phí sinh hoạt hằng ngày.
Hơn nữa, hầu hết người có thu nhập thấp đều không có tài sản thế chấp. Người mua nhà đã gặp khó lại càng thêm khó từ những quy định này.
Một khó khăn nữa là theo quy định lãi suất 6% năm, áp dụng ổn định trong 3 năm, từ ngày 15-4-2013 đến 15-4-2016, nhưng sau thời điểm đó mới công bố lãi suất vay hỗ trợ và không quy định lãi suất vay hỗ trợ, không quy định nguyên tắc biến động lãi suất.
Với việc áp dụng chính sách này, rủi ro lớn sẽ thuộc về phía người đi vay. Bởi lẽ, với lãi suất 6% nhưng mức lãi này không được cam kết giữ ổn định trong thời gian dài. Lạm phát, nợ xấu... có thể sẽ kéo lãi suất ngân hàng lên cao. Lúc đó, người đi vay sẽ phải “gồng lưng” trả lãi...
Không dừng lại ở đó, mới đây NHNN đã không đưa người thu nhập thấp vào diện được vay vốn ưu đãi để mua nhà ở xã hội. Chị Nguyễn Phương Nga (Thanh Oai - Hà Nội) chia sẻ: “Vợ chồng tôi mong chờ chính sách để có thể mua nhà thu nhập thấp. Nhưng mới đây, NHNN lại quy định chỉ cho vay mua nhà đối với người mua tại các dự án nhà ở thương mại, còn người mua nhà ở xã hội lại không thuộc diện được vay, như vậy thật bất hợp lý cho những người thu nhập thấp”.
Nhà ở xã hội có giá rẻ hơn so với nhà ở thương mại, nếu được hỗ trợ vay vốn ưu đãi của Nhà nước thì nhiều gia đình thu nhập thấp có khả năng mua được nhà ở. Song, với quy định mới đây của NHNN đã dập tắt hy vọng của nhiều người thu nhập thấp.
Dư luận đang mong mỏi các cơ quan chức năng cần có quy định thực tế hơn nữa để giúp người thu nhập thấp có cơ hội mua nhà ở nhiều hơn.
