Trong cuốn "Khổng Tử gia ngữ" có một điển cố khá thú vị như thế này.
Có một hôm, quốc vương nước Lỗ thỉnh giáo Khổng Tử: "Ta nghe nói mở rộng phòng ốc về hướng đông là điều không may mắn, việc này có đúng không?"
Giống như chúng ta hiện nay, có rất nhiều người muốn nhờ thầy xem phong thủy, bàn đặt ở đâu mới hợp, giường ngủ phải kê ra sao mới thuận lợi...
Trước câu hỏi của vua nước Lỗ, Khổng Tử đáp rằng: "Tôi nghe nói ở đời có 5 việc xấu, mở rộng phòng ốc về hướng đông không nằm trong số đó".
Vậy thì 5 việc xấu ở đời mà tượng đài Nho học nổi tiếng Trung Quốc nhắc đến ở đây là gì?
Điều thứ nhất: Hại người lợi mình, bản thân sẽ không may mắn
Theo lời của Khổng Tử, những kẻ chà đạp, hại người khác để mưu lợi cá nhân rồi sẽ tự rước họa vào thân, cuối cùng cũng tự hại mình.
Ảnh minh họa.
Điều thứ hai: Thích nổi danh nhưng bất tài, quốc gia gặp họa
Những người hiền đức, tài năng bị những kẻ bất tài dùng thủ đoạn để bài xích, loại trừ rồi tìm cách đưa mình vào vị trí đó thay thế, đó là cái họa của quốc gia.
Điều thứ ba: Người già không dạy, người trẻ không học, đó là thói xấu ở đời
Có thể hiểu cụ thể hơn là: Người già không muốn dạy bảo người trẻ, người trẻ tuổi ngạo mạn không muốn học hỏi kinh nghiệm từ người già, đây là thói quen xấu, không mang lại điều hay.
Coi trọng đạo đức gia đình, người già bảo ban, con trẻ tiếp thu, lắng nghe bề trên vẫn là nét văn hóa được người Nhật Bản duy trì trong xã hội hiện đại ngày nay. Và đó là một trong những bí quyết giúp họ luôn hành xử văn minh trong cuộc sống.
Điều thứ tư: Thánh nhân buông bỏ, người xấu lộng hành, thiên hạ ắt sẽ gặp chuyện không hay
Bậc thánh hiền là những người có trí tuệ và đức hạnh nhưng không được quốc gia trọng dụng. Họ - vì không màng đến danh lợi nên đều tìm cách ẩn cư tránh xa sự đời rối ren.
Trong khi đó, những kẻ kém cỏi ra sức tranh quyền đoạt vị, thao túng, lộng hành. Điều này ắt sẽ khiến xã hội vì thế mà loạn, khó mà hưng thịnh.
Điều thứ năm: Khinh già trọng trẻ, đó là gia đình bất hạnh
Việc bỏ mặc người già không quan tâm, chăm sóc, phụng dưỡng, thay vào đó, dồn hết yêu thương cho trẻ nhỏ, đó là việc xấu, đẩy gia đình vào bất hạnh.
Điều này, sau hàng ngàn năm, cho đến nay vẫn cho chúng ta một bài học về sự giác ngộ. Tại sao lại như vậy?
Hãy lấy một cây đại thụ ra so sánh với mối quan hệ giữa bố mẹ và con cái. Quả ngọt của cây là trẻ nhỏ, lá cây là bố mẹ đứa trẻ và gốc rễ của cây là ông bà của đứa trẻ.
Nếu chúng ta hy vọng cây đại thụ đó sống lâu bền, quả, lá sum suê, chúng ta phải lấy nước, chất dinh dưỡng bón vào vị trí nào của cây? Chẳng phải là cần phải bón vào rễ cây sao?
Thế nhưng hiện nay, phần lớn các ông bố bà mẹ trong các gia đình đều đang dùng nước và dinh dưỡng trực tiếp tưới bón lên quả. Kết quả là, những quả đó vì không thể hấp thu chất dinh dưỡng mà trở nên thối hỏng.
Đây chính là lý do vì sao việc giáo dục trẻ em hiện nay xuất hiện nhiều vấn đề bất cập.
Có một câu chuyện rất đáng để những người sống trên đời này đọc và ngẫm về đạo làm con.
Có một ông bố tuổi đã cao, đã không còn sức khỏe để lao động. Con cái ông đối xử với bố chẳng ra gì, thường xuyên đánh chửi bố. Thế nhưng khi bị con cái đánh chửi, ông cũng chẳng để yên, cũng đánh chửi lại con khiến nhà cửa vì thế mà lúc nào cũng ầm ĩ.
Cứ như thế, vấn đề chẳng bao giờ được giải quyết.
Có một lần, ông bố này tìm đến một vị bô lão trong làng trình bày nỗi khổ của bản thân: "Con tôi vừa đánh vừa chửi tôi, chúng đối xử với tôi bất hiếu như thế khiến cuộc sống của tôi khổ sở lắm. Tôi phải làm thế nào bây giờ?"
Nghe xong, vị bô lão mới nói: "Tôi hỏi ông một câu, ông phải trả lời thành thật, tôi mới có thể tìm cách giúp ông được."
- Được, ông cứ hỏi đi, tôi nhất định sẽ trả lời thành thật.
- Xin hỏi trước đây ông đối xử với bố mẹ ông thế nào?
Bị hỏi một câu, ông bố thoảng vẻ xấu hổ: "Tôi đối xử với bố mẹ giống như các con tôi đang đối xử với tôi bây giờ".
Nguyên nhân dẫn đến sự việc đến đây có lẽ đã rõ! Vị bô lão tiếp tục lên tiếng: "Chính vì ông đối xử không hiếu thuận với song thân nên giờ đây con cái mới không hiếu kính với ông.
Đây là luật nhân – quả rồi, ông không trách ai được. Ông nên về nhà, cứ để chúng đánh ông, đừng đánh trả, rồi mọi việc sẽ được giải quyết."
Ông bố nghe lời khuyên, trở về nhà và lại bị con cái mắng nhiếc. Thế nhưng lần này, ông ta không mắng lại. Ngay cả khi bị con trai đánh, ông ta cũng ngồi yên chịu trận, thậm chí trên mặt còn hằn rõ sự xấu hổ.
Người con trai lấy làm lạ lắm. Một hôm, anh ta hỏi bố: "Trước đây tôi đánh, mắng ông, ông đều đánh mắng lại tôi. Vậy tại sao bây giờ ông không đáp trả?"
Ông bố đáp: "Vì trước đây bố cũng đánh, mắng bố mẹ mình nên bây giờ bố phải gánh hậu quả. Bố nghĩ thông rồi, bố sẽ không đánh mắng, đối đầu với con nữa."
Người con nghe vậy cũng như tỉnh ngộ, quỳ xuống xin lỗi bố. "Con sai rồi, sau này con sẽ không đối xử với bố như thế nữa."
Hãy ngẫm xem, con cái chúng ta đang đối xử với chúng ta thế nào? Phải chăng đó cũng chính là cách mà chúng ta đã đối xử với cha mẹ mình?
Đọc và ngẫm 5 điều không may mắn mà Khổng Tử dạy, hẳn nhiều người trong chúng ta đã ngộ ra rằng, chúng ta chưa may mắn, không phải do vận mệnh hay phong thủy chưa tốt, mà là vì bản thân ta chưa nói không được với những việc xấu ở đời.
Cổ nhân xưa nói rằng: "Phúc nhân cư phúc địa, phúc địa phúc nhân cư", ý nói rằng một nơi vốn dĩ có phong thủy không được tốt, người phúc đức đến sinh sống một khoảng thời gian, nơi đó phong thủy tự nhiên sẽ thay đổi và trở thành mảnh đất may mắn.
Và ngược lại, nếu một mảnh đất được cho là có thế phong thủy nhưng người ở đó không có đức hạnh, dù có thay đổi thế nào, phong thủy cũng chẳng thể tốt hơn.
Muốn gặp may mắn trong cuộc sống, việc cần làm không phải là đi tìm thầy phong thủy mà hãy bồi dưỡng, vun đắp cho chính bản thân những phẩm đức tốt đẹp, từ bỏ những việc xấu, may mắn ắt sẽ đến.