Lần đầu tiên tàu đổ bộ InSight phát hiện ra tín hiệu về động đất vào tháng 4/2019. Ngay sau khi các thiết bị địa chấn của InSight hoạt động vào tháng 2 /2019, thì InSight bắt đầu phát hiện ra các trận động đất rung chuyển. Đến tháng 9/2019, nhóm InSight đã phát hiện ra 174 trận động đất và số lượng tiếp tục tăng lên hàng ngày.
Các trận động đất trên sao Hỏa được ghi nhận thuộc hai cấp độ khác nhau: 150 trận cấp độ thấp, với rung động tần số cao cho thấy chúng xảy ra trong lớp vỏ hành tinh.
24 trận tần số thấp xảy ra ở các độ sâu khác nhau bên dưới lớp vỏ. Các trận động đất nhỏ xảy ra thường xuyên hơn các trận động đất lớn, cũng giống như trên Trái Đất.
Hai trận động đất lớn nhất trên sao Hỏa có lẽ bắt nguồn từ đứt gãy hệ thống kết cấu địa chất Cerberus Fossae - khu vực kiến tạo chưa lâu năm, nằm cách tàu InSight 1.600 km về phía đông.
Hai trận động đất lớn nhất đó mạnh 3 và 4 richter. Nếu như nó xảy ra trên Trái Đất thì gây thiệt hại nhỏ về nhà cửa. Trên Trái Đất, chúng ta ghi nhận thấy 30.000 trận động đất cùng cường độ, xảy ra mỗi năm.
Đặc điểm của động đất trên sao Hỏa là thay đổi theo tầng địa chất. Ví dụ, tốc độ của sóng địa chấn thay đổi theo mật độ vật chất, do đó có thể dùng nó ghi dấu ranh giới giữa lớp vỏ hành tinh và lớp bên dưới.
Bề mặt sao Hỏa (nguồn ảnh minh họa: internet).
Đây không phải lần đầu tiên NASA tìm cách ghi nhận động đất trên sao Hỏa nhờ tàu InSight. Năm 1976, tàu Viking 1 và 2 hạ cánh trên sao Hỏa. Mỗi con tàu mang theo một máy đo địa chấn. Tiếc thay, máy đo địa chấn trên tàu Viking 1 không triển khai được.
Còn lại máy đo địa chấn trên tàu Viking 2 không phát hiện ra va chạm nào giữa tiếng gió và chính tàu đổ bộ.
Tuy nhiên, tàu Viking 2 mang lại trải nghiệm quý giá để nâng cao khái niệm săn tìm động đất trên sao Hỏa. Sau đó, nhiệm vụ Mars 96 của Nga định đưa một máy đo địa chấn lên hành tinh đỏ nhưng cất cánh không thành.
Tàu đổ bộ InSight và các thiết bị của nó sẽ tồn tại trên Sao Hỏa vô thời hạn. Thông thường, mục tiêu sứ mệnh không gian kéo dài ít nhất một năm sao Hỏa (tương đương với khoảng hai năm Trái Đất).
Song, hầu hết các nhiệm vụ trên sao Hỏa được xây dựng kéo dài và tiếp tục vượt qua ngày dự kiến kết thúc. Thật tuyệt vời nếu như InSight kế tục sự nghiệp không gian, hoạt động trơn tru trên hành tinh đỏ trong nhiều năm tới.
Nguồn bài và ảnh: The Conversation