Nước Mỹ có rất nhiều vụ án tốn giấy mực của báo chí nhưng ít trường hợp gây nhiều phẫn nộ như tội ác của kẻ sát nhân hàng loạt vùng Spokane. Robert Lee Yates trở thành nỗi ám ảnh kinh hoàng không chỉ vì số lượng nạn nhân mà còn vì cách thức gây án man rợ và tàn bạo.
Khác với những tên sát nhân biến thái khác, Robert Lee Yates ẩn mình dưới lớp vỏ bọc của một người bình thường. Trong suốt một thập kỷ từ những năm 1990 tới năm 2000, hắn đã sát hại nhiều phụ nữ bằng cách dụ họ đi cùng xe của mình và thực hiện hành vi hung ác. Thậm chí vào năm 1975, hắn đã bắt đầu xuống tay với một số nạn nhân để “tập luyện".
Phần đông nạn nhân của Yates là những cô gái hành nghề mại dâm. Sau khi kết liễu những cô gái này, hắn thực hiện nhiều hành vi khó có thể tưởng tượng với nạn nhân.
Bằng cách chủ động tiết lộ danh tính các nạn nhân, sát nhân Robert Lee Yates nuôi hy vọng thoát được án tử hình. Nhưng kế hoạch của y đã thất bại. (Ảnh: Monsters and Critics)
Lấy bệnh tâm thần làm lá chắn
Khi bị truy tố vào năm 2000, Robert Lee Yates thừa nhận đã sát hại 13 người để thoát án tử hình và bị kết án 408 năm tù. Tại phiên toà khác vào năm 2003, hắn bị kết tội thêm 2 vụ giết người và kết án tử hình do không đạt được thỏa thuận với cơ quan công tố.
Hắn nhiều lần cố gắng kháng cáo để thoát án tử. Công chúng cực kỳ phẫn nộ với lời bào chữa của hắn tại toà vào năm 2013. Hắn viện cớ mắc bệnh tâm thần, cụ thể là chứng ái tử thi, để chạy tội. Phía luật sư của Yates đệ đơn nêu rằng hắn mắc chứng lệch lạc tình dục nghiêm trọng, chứng bệnh này đã buộc hắn thực hiện hành vi giết người. Việc hắn có gia đình và một cuộc sống ổn định cũng được lấy ra làm bằng chứng cho việc hắn đã mất tỉnh táo trong lúc phạm tội.
Năm 1999, Melody Murfin, một phụ nữ "bán hoa" 43 tuổi, bị hắn giết hại và thực hiện hành vi đồi bại. Chưa dừng lại ở đó, hắn cho cơ thể nạn nên lên xe và chở về ngôi nhà nơi hắn đang chung sống cùng vợ con và chôn cô ở ngay dưới cửa sổ phòng để ngắm nhìn mỗi ngày. Thậm chí, Yates còn trồng hoa lên nấm mồ. Hắn chỉ khai nhận điều này với cảnh sát để chạy thoát bản án tử hình.
Nạn nhân duy nhất trốn thoát
Những vụ giết người liên hoan của Robert Lee Yates chỉ dừng lại khi hắn để lọt một nạn nhân duy nhất: Christine Smith. Yates đưa cô vào xe của mình, nhưng thực hiện hành vi tình dục bất thành. Hắn nhắm bắn vào đầu Christine, tuy nhiên trong lúc vật lộn, viên đạn sượt qua người cô và cô nhân cơ hội chạy thoát.
Christine báo với cảnh sát sau khi được chữa trị tại bệnh viện. Với sự giúp đỡ của Christine, cảnh sát kiểm tra những mảnh đạn được lấy ra từ trong người cô, và nhận thấy nó trùng khớp với viên đạn của những nạn nhân khác. Những mảnh đạn này được truy xuất về khẩu súng 25 ly mà Yates từng sở hữu.
Vào những năm 90, tên sát nhân Yates luôn lái chiếc Chevrolet Corvette 1977 màu trắng và đi quanh khu Skid Row để tìm kiếm “con mồi".
Nạn nhân lớn tuổi nhất của hắn là 47 tuổi và nạn nhân trẻ nhất mới chỉ bước sang tuổi 16. Tất cả những nạn nhân đều bị hắn bắn vào đầu hoặc tim. Nạn nhân đầu tiên là một cặp uyên ương trẻ đang đi picnic hẹn hò và bị Yates bắn chết. Hắn đã giết ít nhất 16 người, một số người ước tính con số này là 18 hoặc thậm chí nhiều hơn.
Giống với nhiều tên sát nhân hàng loạt khác, nạn nhân của Robert Yates thường là những cô gái “bán hoa" và ít nhất một nạn nhân của hắn vẫn trong tuổi vị thành niên. Khu vực gây án của hắn là tại Skid Row gần đại lộ East Sprague tại thành phố Spokane, bang Washington vì tại đây dịch vụ mại dâm phổ biến và dễ dàng tiếp cận.
Vào những năm 90, Yates lái chiếc Corvette màu trắng (sau này là xe tải Ford) và đi quanh khu vực trên, tìm kiếm “con mồi" tiếp theo. Hắn dụ những cô gái vào xe, sử dụng ma tuý và chất cồn nhằm làm nạn nhân buông lỏng cảnh giác sau đó nhanh chóng xuống tay tàn ác. Sau khi găm đạn vào đầu họ, hắn thực hiện hành vi không thể tưởng tượng với xác chết của những cô gái xấu số. Cuối cùng, hắn ta quấn xác bằng túi nilon đen và giấu đi rồi về nhà như chưa có chuyện gì xảy ra.
Trước đây, hắn từng phục vụ trong quân đội Mỹ và có một cách thức kết liễu kẻ thù được miêu tả là “có trình tự và tỉ mỉ". Tuy nhiên, cặp nạn nhân đầu tiên của Yates gần như là “bản nháp" rất lâu trước khi hắn bắt đầu giết người hàng loạt.
Năm 1975, Susan Savage và người yêu là Patrick Oliver mới bước qua độ tuổi 20. Hai người đang tận hưởng kỳ nghỉ ở Mill Creek, bang Washington khi bị Yates cho vào tầm ngắm. Hắn bắn ba viên vào đầu Patrick và bắn Susan hai phát đạn. Khi cả hai người đã ngừng thở, hắn ta giấu xác của họ dưới đống chổi cọ gần đó. Hai nạn nhân được tìm thấy vài ngày sau đó, tuy nhiên cảnh sát không truy dấu được sự việc tới Yates cho tới 25 năm sau.
Sự nghi ngờ của người vợ
Gia đình của Yates không nhận ra hắn có gì bất thường. Con cái của Yates cho biết một số lúc hắn trở nên khá “đáng sợ" nhưng họ không bao giờ mường tượng được Yates có thể máu lạnh giết người. Vợ hắn cũng hoàn toàn không nghi ngờ gì chồng mình, dù có một thời điểm trực giác mách bảo cô có gì đó không ổn với Yates.
Năm 1999, Linda Yates nghi ngờ hắn ngoại tình với người khác do bắt gặp hắn phi tang thẻ tín dụng trong lò sưởi. Sau đó cô tìm ra hoá đơn những lần hắn trả tiền nhà nghỉ bằng những chiếc thẻ đã bị đốt. Hắn ta chối bay nghi ngờ của Linda nhưng sau đó bắt đầu lạnh nhạt với cô. Tuy nhiên vì giữ gìn mái ấm của mình, Linda quyết định tiếp tục chung sống với Yates.
Trước khi bị phát giác, hắn luôn là quân nhân đáng kính, phi công nhiều kinh nghiệm và người đàn ông của gia đình.
Không ai có thể nghi ngờ Robert Lee Yates nếu nhìn vào cuộc sống gia đình của tên sát nhân. (Ảnh: That's Life)
Một điểm đáng ngạc nhiên là cuộc sống của Robert Lee Yates hoàn toàn bình thường. Tại thời điểm bị bắt giữ, hắn đã giải ngũ 19 năm. Lúc đó, hắn đã trạc 50 tuổi và kết hôn được 30 năm. Hắn có bốn người con gái và một người con trai và được nhiều người mô tả là một người đàn ông của gia đình, hiền lành, hạnh phúc, quan tâm tới con cái và rất chăm chỉ.
Một số người kể lại rằng lúc phật ý, Yates có thể trở nên nóng giận nhưng ngoài chuyện này hắn không có điểm gì đáng nghi. Hắn là hàng xóm tốt của mọi người, thậm chí còn giành được nhiều huy chương lúc còn tại ngũ. Rất khó để có thể hình dung Yates là một kẻ sát nhân hàng loạt cực kì máu lạnh.
Tuy nhiên, gia đình hắn có tiền sử giết người. Năm 1945, bà nội Yates dùng rìu làm hung khí và xuống tay dã man với chồng mình, cuối cùng phi tang xác chết vào thùng phi. Sau đó, bà bị bắt và đưa vào trại tâm thần và ở đó suốt phần đời còn lại. Có tin đồn rằng hồi còn bé, Yates từng bị xâm hại tình dục. Đây là những mảng tối nhất trong cuộc đời của Robert Yates.
Thời cắp sách đến trường, Yates hoà đồng với bạn bè và nghe lời giáo viên. Hắn tình nguyện xây sửa lại một nhà thờ, tôn trọng bố mẹ, thậm chí còn không chửi thề. Việc ngược đời nhất Yates từng làm có lẽ là kết hôn lúc còn rất trẻ.
Hắn kết hôn cùng Shirley Nylander khi mới 20 tuổi. Chung sống với vợ tại Washington và cùng nhau theo học tại Cao đẳng Walla Walla - một trường công giáo trong vùng. Hắn sống một cuộc đời trầm lặng và có dự định theo đuổi nghề bác sĩ. Bạn bè xung quanh không có ấn tượng gì đáng kể về Yates.
Sau 18 tháng chung sống, hắn chia tay với Shirley. Yates cưới Linda Brewer chỉ 1 tháng trước khi hoàn thành thủ tục ly dị và có con 6 tháng sau đó. Lúc này Yates đã 22 tuổi, một năm trước vụ án mạng đầu tiên.
8 trong số hàng chục nạn nhân của Robert Lee Yates. (Ảnh: Tru.tv)
Không bị phát giác dù lộng hành suốt một thập kỷ
Lý do hắn không bị phát giác sớm hơn dù đã thực hiện nhiều hành vi man rợ một phần là do bề ngoài cuộc sống hoàn toàn yên bình, phần khác hắn chỉ nhắm tới những nạn nhân không có nhiều mối quan hệ xã hội hoặc hành nghề “khó nói". Cuối cùng một phần do cảnh sát đã nhiều lần sơ suất để tuột dấu vết kẻ thủ ác.
Ban đầu, cảnh sát cho rằng phương tiện của tên sát nhân là xe Camaro, không phải là Corvette. Vì vậy, Yates thoát ra khỏi diện bị tình nghi. Khi bị bắt gặp chở gái mại dâm, hắn khai rằng cô gái đó là bạn của con gái và đang quá giang về nhà. Hắn bị phạt tiền và được thả đi. Cảnh sát cũng từng cho rằng những vụ giết người xung quanh khu vực là tội ác của tên sát nhân Green Killer khét tiếng. Vì vậy hắn có thể lộng hành một thời gian dài khi cảnh sát tìm kiếm sai nghi phạm.
Nhưng cuối cùng, cơ quan chức năng cũng truy tìm được chiếc Corvette cùng những vết máu và vết đạn trùng khớp với nhiều nạn nhân. Kết hợp với lời khai của Christine Smith, nạn nhân còn sống duy nhất, cảnh sát cuối cùng cũng kết tội Yates và còng tay hắn trên đường đi làm vào một sáng năm 2000.
Từng bị kết án tử
Ban đầu, Robert Yates cho rằng hắn có thể thoát án tử bằng cách thú nhận nhiều vụ giết người và hợp tác với cảnh sát chỉ điểm nhiều thi thể. Hắn bị kết án 408 năm tù giam và không có khả năng được ân xá. Sau đó vào năm 2002, hắn bị kết thêm hai tội danh giết người ở một phiên toà khác, và lần này hắn bị tuyên bố tử hình.
Yates đã cố gắng kháng án, với lí do rằng phía công tố đã thoả thuận với hắn trước đó, nhưng bị từ chối. Tuy bị tuyên án tử bằng phương thức tiêm thuốc độc, nhưng tòa đã gia hạn thời gian bị giam của hắn, cho hắn cơ hội kháng cáo. Yates hiện vẫn bị giam tại nhà tù bang Washington. Năm 2015, hắn kháng cáo một lần nữa tuy vẫn không thành công.
Vào tháng 10 năm 2018, Tòa án tối cao bang Washington đưa ra phán quyết rằng án tử hình là vi phạm hiến pháp của bang. Vì vậy, tất cả các tử tù - bao gồm Yates - đều được thay mức án tử hình bằng án chung thân.