"Mọi chuyện diễn ra trong bóng tối"
Tối thứ Sáu tuần trước (27/10), ngay sau khi bắt đầu ngày Sabbath của người Do Thái, lực lượng bộ binh của Israel đã tiến vào Dải Gaza với quy mô lớn, Lực lượng phòng vệ Israel (IDF) đã giữ bí mật hoạt động này đến mức phải vài giờ sau, thế giới bên ngoài mới biết chuyện gì đã xảy ra.
Trong ba ngày đầu, Israel đã thực hiện các hoạt động trên bộ chậm rãi hơn so với dự kiến ban đầu. Mặc dù quân đội Israel tiếp tục tiến hành các cuộc không kích ở Gaza, phá hủy các tòa nhà trên mặt đất nhưng hầu hết lực lượng bộ binh dường như chưa tiến về thành phố Gaza, thành trì của Hamas ở phía bắc Gaza, mà dừng lại ở vùng nông thôn bên ngoài thành phố.
Andreas Krieger, chuyên gia chiến tranh tại King's College London, cho biết: "Mọi thứ diễn ra trong bóng tối. Ngay cả trong nội bộ chính quyền Israel, chỉ có một nhóm rất nhỏ thực sự hiểu chuyện gì đang xảy ra".
Theo The New York Times, các nhà phân tích cho rằng sự "mơ hồ" về mặt chiến lược này phục vụ ba mục đích.
Đầu tiên, nó gây khó khăn cho Hamas trong việc xác định động thái tiếp theo của Israel. Và ít nhất là ở thời điểm hiện tại, nó cho phép binh sĩ Israel tiếp tục bao vây thành phố Gaza với mạng lưới đường hầm chằng chịt dưới lòng đất.
Cuộc bao vây mà không tiến vào thành phố đã cho phép Israel tránh được — hoặc ít nhất là trì hoãn — cuộc giao tranh khốc liệt trên đường phố bên trong thành phố Gaza.
Một chiếc xe tăng của Israel trong một hoạt động ở Gaza hôm 30/10. Ảnh: NYT
Sự mơ hồ cũng có thể giúp Israel có thêm thời gian.
Nó mang lại cho Israel cơ hội đánh giá xem các đồng minh của Hamas, như Hezbollah, sẽ làm gì tiếp theo. Các quan chức Israel lo ngại Hezbollah có thể đang cân nhắc các cuộc tấn công khốc liệt hơn.
"Chiến tranh hiện đại không chỉ có xe tăng và máy bay", Amos Yadlin, cựu giám đốc tình báo quân đội Israel, cho biết. "Chiến tranh hiện đại là chiến tranh mạng, chiến tranh tâm lý và chiến tranh thông tin".
Không khí bí mật bắt đầu vào chiều 27/10 khi Israel đã chặn mạng lưới viễn thông và internet ở Gaza, ngăn cản người dân Gaza chia sẻ những gì họ đang nhìn thấy.
Ngay sau đó, lực lượng không quân Israel đã nã loạt tên lửa bắn phá thành phố Gaza trong nỗ lực đẩy lùi các chiến binh Hamas vào mạng lưới đường hầm dưới lòng đất.
Đến 18h cùng ngày, lực lượng khổng lồ của Israel gồm xe tăng, xe bọc thép, xe ủi quân sự, bộ binh và công binh âm thầm tiến vào phía bắc Gaza. Một nhánh khác tiến vào trung tâm Gaza và tiếp cận thành phố Gaza từ phía nam.
Ông Krieger cho biết, do mất liên lạc nên Hamas khó có được bức tranh toàn cảnh về những gì đang diễn ra để đưa ra phản ứng tức thì.
Ngay trong nội bộ Israel, các quan chức cũng đã nỗ lực làm chệch hướng sự chú ý của người dân khỏi cuộc tiến công.
Theo một quan chức y tế cấp cao, sáng 27/10, các đội y tế đã được thông báo tham gia đợt huấn luyện kéo dài vài giờ để chuẩn bị tiếp nhận các con tin được thả. Đối với một số người, điều này làm tăng thêm ấn tượng rằng Israel đang trên đà đạt được bước đột phá lớn trong các cuộc đàm phán bí mật để giải thoát các con tin, thay vì một cuộc tấn công.
Sau khi chiến dịch bắt đầu, người phát ngôn quân đội Israel đã ngừng trả lời các cuộc gọi. Mọi thông tin đều bị phong tỏa.
Ba giờ sau, quân đội Israel thông báo một cách mơ hồ rằng họ đang "mở rộng các hoạt động trên bộ". Khi một phát ngôn viên quân sự xác nhận rằng quân đội đã tiến vào Gaza thì đó đã là thời điểm của 6 giờ sau.
Bí mật đến phút chót
New York Times cho hay, vào thứ Bảy (28/10), quân đội Israel vẫn tránh mô tả việc tiến vào Gaza là một cuộc tiến công, chỉ lưu ý rằng quân đội vẫn tiếp tục ở lại đó. Phải đến tối cùng ngày, Thủ tướng Benjamin Netanyahu mới chính thức tuyên bố chiến dịch đã bước vào "giai đoạn hai", đó đã là thời điểm 24 giờ sau khi chiến dịch trên bộ bắt đầu.
Binh sĩ Israel trong cuộc tập trận xe tăng ở miền bắc Israel vào tuần trước. Ảnh: NYT
Ngay cả sau đó, IDF vẫn giữ bí mật hoạt động này. Quân đội chỉ công bố thông tin hạn chế vào thứ Hai (30/10), tạo ấn tượng rằng hoạt động này được kiểm soát và có cường độ thấp.
Phát biểu trước các phóng viên, ông Netanyahu thẳng thừng bác bỏ lời kêu gọi ngừng bắn, gọi đó là "lời kêu gọi Israel đầu hàng Hamas".
IDF cũng công bố nhiều đoạn video cho thấy xe tăng Israel di chuyển chậm rãi dọc theo một bãi biển ở phía bắc Gaza. Đoạn video còn cho thấy xe ủi của Israel làm thay đổi địa hình, có thể là để xe tăng đi qua dễ dàng hơn hoặc phá hủy cơ sở hạ tầng như đường hầm. Nhưng hầu như video không có cảnh đọ súng.
Đến tối 30/10, binh sĩ Israel dường như đã bao vây thành phố Gaza, kiểm soát việc tiếp cận thành phố này từ phía bắc và phía nam nhưng vẫn tránh đưa lực lượng lớn vào đô thị.
Chuyên gia Krieger mô tả hoạt động của Israel là "một kiểu hành động kẹp chặt để cắt đứt và đảm bảo không ai rời đi".
Hiệu quả của cách tiếp cận này vẫn chưa rõ ràng. Kết quả của cuộc thử nghiệm thực sự sẽ đến khi lực lượng Israel tiến vào thành phố Gaza.
"[Cuộc xung đột] vẫn chưa bước vào giai đoạn chiến đấu trên đường phố, nơi nó có thể trở nên rất hỗn loạn," ông Krieger nói.
Hình ảnh vệ tinh cho thấy một nhóm xe tăng Israel đang tiếp cận thành phố Beit Hanoun, cách thành phố Gaza khoảng 6 km về phía đông bắc. Những hình ảnh khác cũng thể hiện có nhiều xe bọc thép Israel tập trung cách thành phố Gaza khoảng 3 km về phía bắc. Một đoạn video được đăng lên mạng xã hội hôm 29/10 ghi lại hai binh sĩ đang giương quốc kỳ Israel phía trên một khách sạn bên bờ biển gần đó.
Ở phía nam, có thể thấy xe tăng được triển khai gần đường cao tốc chính nối thành phố Gaza với miền nam Gaza.
Các chuyên gia quân sự Israel đang mô tả chiến dịch tiến công là một hoạt động tăng dần theo từng giai đoạn.
"Đây không phải là Blitzkrieg (tấn công chớp nhoáng) hay loại chiến tranh mà chúng ta đã thấy trong Thế chiến thứ hai", ông Yadlin nói. "Đây là một hoạt động rất chậm, một hoạt động nhằm đảm bảo rằng chúng ta sẽ loại bỏ tất cả đối thủ, dọn sạch mọi đường hầm và bảo vệ quân đội Israel. Di chuyển nhanh chóng không phải là một ý tưởng hay ở nơi này".
An An