Các sĩ quan Không quân Syria đã công khai lên tiếng phàn nàn về những thiếu sót của hệ thống phòng thủ tên lửa đất đối không S-300 mà Nga cung cấp cho nước này vào cuối năm 2018. Trước đó, các kíp vận hành người Syria đã được đào tạo sử dụng hệ thống và đến năm 2019 dường như họ đã sẵn sàng.
Mặc dù vậy, Israel vẫn tiếp tục tiến hành các cuộc không kích vào những mục tiêu trên lãnh thổ Syria được cho là nằm trong tầm bảo vệ của S-300 mà không chịu bất cứ thiệt hại nào.
Trước thực tế này, Nga tìm cách đổ lỗi cho các kỹ sư vận hành người Syria còn phía Syria thì cho rằng các hệ radar của S-300 đã không thể phát hiện được các máy bay chiến đấu phản lực Israel tiếp cận tiếp cận mục tiêu ở tầm bay rất thấp.
Đây chính là một trong những chiến thuật mà các phi công Israel được đào tạo và áp dụng thường xuyên để trốn tránh các hệ thống phòng không đối phương.
Bên cạnh đó, Israel còn sử dụng các biện pháp chế áp điện tử và người Nga buộc phải thừa nhận rằng họ không thể biết được toàn bộ khả năng của Israel trong lĩnh vực này.
Tiêm kích F-16 phóng tên lửa dẫn đường Maverick. Ảnh: Raytheon
Nga biện hộ với Syria rằng các radar mà S-300 trang bị không được thiết kế để phát hiện máy bay bay thấp. Vì vậy, Syria được cho là đã sử dụng các radar tầm thấp từ 30 hệ thống tên lửa - pháo phòng không Pantsir mà Nga cung cấp cho họ để tạo thành một mạng lưới phòng không nhiều lớp.
Theo cấu hình này, các radar của Pantsir sẽ phát hiện máy bay bay thấp còn radar của S-300 được dùng để phát hiện những mục tiêu bay cao hơn. Các radar của Pantsir cũng được kết nối với một hệ thống phòng không tích hợp nhằm cung cấp cho S-300 những thông tin thời gian thực về những gì mà radar của Pantsir đang phát hiện.
Điều này sẽ cho phép S-300 khai hỏa tấn công khi máy bay đối phương phóng tên lửa của chúng. Tuy nhiên, dường như Syria chưa bao giờ thành công trong việc vận hành hệ thống chia sẻ dữ liệu tích hợp như vậy trong thời gian vừa qua.
Cả Syria và Nga đều ngờ rằng Israel đã sử dụng tác chiến điện tử (EW) để đánh lừa radar của Pantsir và S-300 giúp các máy bay Israel xâm nhập, phóng tên lửa và thoát ra an toàn trước khi các nhóm điều khiển hệ thống phòng không Syria biết được những gì đã xảy ra.
Thực tế đã chứng minh điều này khi rất nhiều tên lửa của Syria được phóng lên sáng rực cả bầu trời mà chẳng bắn trúng đâu cả! Các tên lửa phóng từ trên không của Israel đã tấn công xong mục tiêu trước khi hệ thống phòng không Syria khai hỏa đáp trả.
Israel cũng đã sử dụng các tên lửa có tốc độ bay nhanh hơn. Chúng được phóng từ máy bay nhưng thay vì bay thấp, chúng thường vút lên cao rồi sau đó hạ xuống với tốc độ cao như cách các đầu đạn tên lửa đạn đạo vẫn thực hiện.
Người Nga biết được điều này bởi vì họ đã theo dõi sát các phương pháp tấn công trên không của Israel trong vài thập kỷ qua. Về phần mình, Israel chẳng thèm thảo luận tới vấn đề nhưng rõ ràng họ đã cải tiến rất tốt các thiết bị EW và chiến thuật tấn công trên không một cách thường xuyên.
Một lý do khác nữa giải thích cho việc Nga không muốn thảo luận công khai về vấn đề này vì Israel có lẽ đã đủ khả năng đánh bại cả những hệ thống phòng không mới nhất của Nga dùng để xuất khẩu.
Nga cũng đã rất cẩn thận tránh sử dụng các hệ thống phòng không của mình để đối phó với máy bay chiến đấu Israel ở Syria vì nếu như Israel đánh bại được chúng thì viễn cảnh đó sẽ rất tệ hại cho hoạt động xuất khẩu vũ khí của Moscow.
Phòng không Syria đánh trả tên lửa tấn công của Israel